5-ma’ruza. Sun’iy intellektda bilimlarni tasvirlash modellari Reja

Senariy. Senariy tushunchasi R.Shenk va R. Abelson tomonidan kiritilgan. 
Senariy–bu freymga o’xshash struktura bo’lib, uning maxsus slotlari sifatida 
senariylar, maqsad, sahna va ro’l kabilar keladi. Senariy o’zida turli semantikalar 
bilan noqatiy tartibli munosabatlar o’rnatadigan birjinsli tarmoqni aks ettiradi. 
O’rnatilgan munosabatlar hodisalarning mumkin bo’lgan ketma-ketligini aniqlaydi. 
Munosabatlar semantikasi kauzalli, vaqtli, qism-butun va h.k. bo’lishi mumkin. 
Senariylar psevdofizikli mantiqda xulosalarni o’tkazishda foydaalaniladi.
Senariylar oddiy va ierarxikli bo’lishi mumkin (ichkima-ichki) [1,4-6]. 
Misol. rollar : keluvchi, ofitsiant, kassir
maqsad: to’yib ovqat yeyish va huzur qilish uchun ovqatlarni qabul qilish 
1-senariy : restoranga kirish 
restoranga kirish 
joyni ko’rish 
bo’sh joyni tanlash
bo’sh stolga o’tish
bo’sh stolga o’tirish 
2-senariy: byurtma 
menyuni olish 
menyuni o’qish
nimani byurishni hal qilish
ofitsiantga menyu bo’yicha buyurtma berish 
3-senariy 3: yegulikni qabul qilish 
yegulikni qabul qilish 
yegulikni yeyish
4-senariy: ketish 
hisob-kitob qilishni sorash
chekni olish
kassirga borish
kassirga pulni tolash 
restorandan chiqish>. 
Senariyda har bir ketma-ket harakat kauzalli zanjir xossasiga ega, ya’ni 
ixtiyoriy sodir etilgan harakat navbatdagi harakatning sodir etilishiga sharoit 
yaratadi.
Tajriba orttirish uchun misol va topshiriqlar. 

---

119 
1- topshiriq. Nazariy qismni o`zlashtirish va B/B/B jadvalini to`ldirish. 
B/B/B texnikasini qo`llash bo`yicha ko`rsatma. 
1. Ma’ruza rejasiga mos holda 2-ustunni to`ldiring. 
2. O`ylang, juftlikda hal eting va javob bering, ushbu savollar bo`yicha 
nimani bilasiz, 3-ustunni to`ldiring. 
3. O`ylang, juftlikda hal eting va javob bering, ushbu savollar bo`yicha 
nimani bilish kerak, 4-ustunni to`ldiring. 
4. Ma’ruzani o`qing va materiallar bilan tanishing. 
5. 5-ustunni to`ldiring.