5-ma’ruza zenkerlar va razvyortkalar, ularning turlari va qo’llanilishi reja: Zenker va uning turlari

Teshiklarga ishlov beruvchi aralash asboblar.Bir xil diametrik yoki 
o`qdosh pog`onali teshiklar-ga ishlov berishda aralash asboblardan foydalanila-di. 
Ularga quyidagilar kiradi. Pog`onali parmalar, zenkerlar, razvyortkalar kirib ular 
asosan parmalash , rivoloverik, kengaytiruvchi, agregatli hamda tokarlik 
avtomatlarida qo`llaniladi.  
Operatsiya va o`tilshlarning birdaniga ishlov beri-lishi natijasida maplum 
darajada mashina va yordamchi vaqtda qisqarib, natijada samaradorlik oshadi. 
Aralash asboblar bilan o`qdosh teshiklarga ishlov berilganda o`qdoshlikdagi 
chetlanish yo`qotilib, natijada tarest yuzalari bo`yicha o`lchamlarning aniq-ligi 
oshiriladi. Lekin aralash asboblar o`zining tu-zilishi bo`yicha ancha murakkab 
bo`lib uning tayyorlanish tan narxi qiymatga tushadi. Shuing uchun ular asosan ko`p 
 3. Teshiklarga ishlov beruvchi aralash asboblar. 

---

seriyali va yalpi ishlab chiqarish korxonalarida qo`llaniladi. Aralash asboblar 
quyidagi turlarga bo`-linadi. Bir hil ko`rinishda va xar - hil ko`rinishda. Bir hil 
ko`rinishdagi quyidagilar kiradi: parma-parma, zenker-zenker, razvyortka va 
xokozolar. Xar-hil ko`rinishdagi esa parma-zenker, zenker razvyortka yoki parma-
zenker-razvyortkalar kiradi. Ularning geometrik elementlari va parametrlari bir xil 
ko`rinishdagi standart asboblarining giyeometrik elementlari va parametrlariga mos 
ravishda qabul qilinadi. 
 
 
 
 
84-rasm.
Teshiklarga ishlov beruvchi aralash asboblar 

---

 
 
Mavzu bo’yicha nazorat savollari
 
1. Zenkerning vazifasi nimadan iborat? 
2. Zenkerning kanday turlari mavjud va qayerlarda qo`llaniladi? 
3. Zenkerning diametri nimaga asosan qabul qilinadi? 
4. Zenker №1 va zenker №2 bo`lganda uning diametri kanday qabul 
qilinadi? 
5. Zenker ariqchasining soni kanday topiladi va kanday rasmlarga ega? 
6. Zenkerning plandagi bosh burchagi kanday topiladi? 
7. Zenkerlar qaysi yuzalari bo`yicha charxlanadi va uning diametrik 
parametrlari nimaga asosan qabul qilinadi? 
8. Razvyortkalarning vazifasi nimadan iborat? 
9. Dastak va mashina razvyortkalari va ularning konstruktsiyasi? 
10. Razvyortkalarning konstruktiv elementlariga qaysi elementlar kiradi? 
11. Razvyortka qadami, tishlarining soni, umumiy uzunligi, o`lchami, oldingi 
va orka burchaklari kanday aniklanadi? 
12. Kombinatsiyalashgan (aralash) asboblarning kanday turlari mavjud va 
ular kanday afzalliklarga ega?