5 - MA’UZA
Уринма кучланишлар, соф силжиш, назарий мавжудлиги, оғма юзалардаги кучланишлар, бир текислик. Гук қонуни, силжиш бурчаги, абсолют силжиш, потенциал энергия: нисбий, абсолют.
Парчин бирикма: устма – уст, учма – уч, силжишга ҳисоб, эзилишга ҳисоб, парчинлар сони, пайванд бирикма.
Mavzu: Siljish
Reja:
15.1. Umumiy tushunchalar.
15.2. Sof siljishdagi kuchlanganlik holati.
15.3. Siljishdagi deformasiya.
15.4Siljishdagi potensial energiya.
15.5.Siljishga oid amaliy hisoblar.
Muammoli vaziyat savol yoki topshiriq
Соф силжиш ҳолатидан емирилиш содир бўлганда қирқимнинг юзаси текис бўладими ёки ғадир-будур, текис бўлса бунинг сабаби нима?
Маъруза матнини диққат билан ўқиб чиқсангиз бу саволга жавоб топасиз.
15.1Umumiy tushunchalar
15.1 - shakl.
15.2 - shakl
Cho‘zilish - siqilishdagi kuchlanganlik holatining tahlili shuni ko‘rsatdiki, sterjendan ajratilgan to‘rtburchak element tomonlarida normal va urinma kuchlanishlar ta’sir etadi. Bunda normal kuchlanishlarning qiymati va yo‘nalishlaridan qat’iy nazar urinma kuchlanishlar juftlik qonuniga bo‘ysunadilar.
Aytaylik, shunday kuchlanish holati mavjud bo‘lsinki, ajratilgan element tomonlariga faqat urinma kuchlanishlar ta’sir etsinlar (15.1 - shakl).
Tomonlariga faqat urinma kuchlanishlar ta’sir qiladigan elementning kuchlanganlik holati sof siljish deb ataladi. Element tomonlari sof siljish yuzachalari deb yuritiladi.
Bir jinsli sof siljish kuchlanganlik holatiga misollar sifatida sharnirli biriktirilgan taxtakachlar orasiga joylashtirilgan plastinkaning (15.2 - shakl) va yupqa devorli silindrsimon trubaning (15.3 - shakl) kuchlanganlik hollatlarini ko‘rsatish mumkin.
15.3 - shakl.
Shuni aytish kerakki, amalda siljish deformasiyasi sof holda deyarli uchramaydi. U boshqa deformasiyalar bilan, ayniqsa, egilish deformasiyasi bilan birgalikda hosil bo‘ladi. Shuning uchun siljishga, boshqacha qilib aytganda qirqilishga, hisoblarda qator soddalashtirishlarni qabul qilishga to‘g‘ri keladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
