5. Mavzu: Elektr yuritmaning nominal ko`rsatkichlarini xisoblash

t_e  t_0
 t_e
T_ц

- импулснинг тўлдириш кўрсаткичи, Т_ц –

коммутация даври, t_e – тиристорнинг ёпиқ холатидаги вақти, t₀ – тиристорнинг очиқ холатидаги вақти.
Электр юритманинг ҳаракат тенгламаси:

   _c

d

 J
_dt , (1.12)

бу ерда М_с – ишчи механизм ижрочи органининг статик моменти; J – электр юритманинг айланувчи қисмларининг инерция моменти.
Ишчи механизмлари ижрочи органларининг энг кўп учрайдиган типик статик моментларининг тезликка боғлиқлик ифодалари: М_с = const,

c

c

c
   ^1 , 
_{ } 2 _.

c
(1.12) тенгламанинг ^ ва М бўйича ечими қуйидаги кўринишга эга бўлади:

бош тур
(t) = ( -  ) ^{et / T}M ^ . (1.13)
ТУР

M (t)  (M_бош  М_тур )e

• 
  t / T
  

М
^{ M}_тур , (1.14)

бу ерда
^бош
ва М_бош – электр юритманинг бошланғич тезлиги ва моменти;

^_тур ^{, }_тур - электр юритманинг турғун тезлиги ва моменти;
Т _м  J₀ / M _{KT -}

электр юритманинг электромеханик вақт доимийлиги; М_КТ – электр юритманинг қисқа туташув моменти қиймати.

1.7б – расмда электр юритманинг тезлик ва моментларининг ўтиш жараёнлари тавсифлари келтирилган.
1.7 – расм. 1а – Электр юритманинг ва ишчи механизм ижрочи органининг механик тавсифлари (а) ва электр юритма ўтиш жараёнларининг
тавсифлари (б)

^t уж
Ўтиш жараёнининг қиймати:
 ln[(_ТУР  _бош ) /(_ТУР  _ОХ )]  T_M ln[(M_ТУР  M_бош ) /(М_ТУР  М _ОХ )]_,
(1.15)

бу ерда
^охир ва М_охир – электр юритманинг охирги тезлиги ва моменти

қийматлари.

МАСАЛАЛАР:

1. 
   Номинал қийматлари Р_ном = 300 кВт; U_ном = 440 В; n_ном = 1250
   

айл/мин; I_ном = 750 А;
_  0,93
бўлган МҚ ЎТМ нинг табиий тавсифи

ҳисоблансин ва графиги қурилсин.

2. 
   Номинал қийматлари 1.1 – масалада келтирилган МҚ ШТМ нинг якор занжирига R_g = 0,01 Ом қаршилик улаб динамик тормозланг ва
   

^{(I )} тавсифини қуринг.

3. 
   Номитнал қийматлари Р_ном = 4,8 кВт; U_ном = 220 В; n_ном = 1500 айл/мин; I_ном = 24,2 А; R_я = 0,380 Ом; I_қ.ном = 0,8 А бўлган ПБСТ – 53 русумли
   

МҚ ЎТМ нинг
^сун
^{ 90с} 1 ва М = 25 Нм координаталари бўйича ўтган

сун
сунъий механик тавсифда ишлашинин таъминловчи R_қ нинг қиймати аниқлансин.

4. 
   Номинал қийматлари 1.3 – масалада келтирилган МҚ ШТМ ни тескари улаб тормозлашда IU_рэ = 2I_ном шарти бажарилиши учун R_T қандай қийматга эга бўлишини аниқланг ва тескари улаб тормозлаш тавсифи қурилсин.
   
5. 
   Номинал қийматлари 1.3 – масалада келтирилган МҚ ЎТМ ни поғонали ишга тушириш қаршиликлари қийматларини ҳисобланг ва ишга тушириш диаграммасини қуринг (поғоналар сони m = 2).
   
6. 
   Номинал қийматлари 1.3 – масалада келтирилган МҚ ЎТМ магнит оқими Ф = 0,75Ф_ном бўлганида тезлик ва рухсат этилган момент қийматларини аниқланг.
   
7. 
   Номинал қийматлари 1.1 – масалада келтирилган МҚ ЎТМ нинг якор эанжири қаршилиги R_я ва номинал ФИК топилсин.
   
8. 
   Номинал қийматлари 1.1 – масалада келтирилган МҚ ЎТМ
   

тезлигини
^сун
 0,5
ва момент М = М_ном гша тенг бўлган координаталарда

ишлашини таъминлаш учун якор занжирига қандай қийматда қўшимча қаршилик улаш кераклигини ҳисобланг.

9. 
   Номинл қийматлари 1.3 – масалада келтирилган МҚ ЎТМ статик моменти М_с = 0,8М_ном = const ҳамда М_с = 0,6М_ном = const режимлари учун қувват исрофларини ҳисобланг.
   
10. 
    Номинл қийматлари 1.3 – масалада келтирилган МҚ ЎТМ
    

координаталари
^{1  0,750} ва М₁ =М_ном бўлган сунъий тавсифда ишлаши

учун якор занжирига берилаётган кучланиш қандай қийматга эга бўлиши кераклигши аниқлансин ва тавсифи қурилсин.