5-mavzu. Individual va bozor talabi

1. Yakka talab faraz qilaylik, bir kg parranda go‘shti narxi 20 ming so‘m, bir kg mol go‘shti narxi 50 ming so‘m va iste`molchining byudjeti 400 ming so‘m. iste`molchi uchun naflilikni maksimallashtiruvchi tanlov quyidagi slaydda keltirilgan rasmdagi B nuqtada joylashgan va bu holatda u 4 kg mol go‘shti (50 000 x 4 = 200 ming so‘m) va 10 kg parranda go‘shti (20 000 x 10 =200 ming so‘m) xarid kilishi mumkin. endi parranda go‘shti narxi va iste`moli o‘rtasidagi nisbatni karaymiz. gorizontal o‘q bo‘yicha iste`mol kilinadigan parranda go‘shti mikdori, vertikal o‘q bo‘yicha esa parranda go‘shtining narxi joylashgan. quyidagi slaydda keltirilgan rasmdagi B nuktaga uning quyi qismida joylashgan rasmdagi G nukta mos keladi.......................................................................... mol go‘shti narxi o‘zgarmasdan parranda go‘shti narxi ikki baravarga oshib, bir kg.ning narxi 40 ming so‘mga chiqsa nima bo‘ladi? bu holatda iste`molchi uchun parranda go‘shti mol go‘shtiga nisbatan ancha qimmat tuyuladi va u mol go‘shti iste`molini 4 kg.dan 6 kg.ga oshirib, daromad o‘zgarmagan sharoitda parranda go‘shti iste`molini 2,5 kg.gacha qisqartishi mumkin................................................................................. endi bunga teskari holat, ya`ni mol go‘shti narxi o‘zgarmasdan parranda go‘shti narxi ikki barobarga arzonlashgan (20 mingdan 10 ming so‘mga tushgan) holatni ko‘rib chiqamiz. bu holatda iste`molchi parranda go‘shti xaridini ikki barobarga oshirishi gumon. buning o‘rniga u mol go‘shti iste`molini 5 kg.ga etkazib, parranda go‘shtini esa 15 kg hajmda xarid qilsa naflilikni oshirgan bo‘ladi.

• “Narx-iste’mol” chizig‘i

• “Narx-iste’mol” chizig‘i

• Talab chizig‘i

daromad-iste`mol chizig‘i tahlili daromadning o‘zgarishi byudjet chizig‘ini parallel ravishda siljishiga olib keladi. chunki, narxlar nisbati o‘zgarmaydi. daromad oshganda, byudjet chizig‘i o‘ngga-yuqoriga siljiydi, kamayganda pastga-chapga siljiydi. xuddi shunday narxlarning pasayishi real daromadni oshiradi, natijada byudjet chizig‘i o‘ngga-yuqoriga siljiydi. narxlarning o‘sishi, real daromadni kamaytiradi - byudjet chizig‘i pastga-chapga siljiydi. byudjet chiziqlarini tutashtiruvchi va dj. xiks tomonidan “daromad-iste`mol” chizig‘i deb atalgan egri chiziq, “turmush kechirish darajasi” chizig‘i degan nom oldi.

• “daromad-iste`mol” chizig‘i

• A5

• A4

• A3

• A2

• A1

• Y

• X

• W

• E5

• E4

• TU5

• E3

• TU4

• TU3

• E2

• TU2

• E1

• TU1

• “daromad-iste`mol” chizig‘i