5 Mavzu. IX-XII asrlarda o’zbek davlatchiligi. Ijtimoiy-siyosiy va iqtisodiy hayot. Ajdodlarimizning jahon Sivilizatsiyasi taraqqiyotiga qo’shgan ulkan hissasi

Mavjud 
bo’lgan davri 
IX asrning boshlarida 
Movarounnahrda somoniylar sulolasi payd
o bo'ldi. Somoniylar sulolasiga asos solgan 
Somon yirik er egasi bo'lgan 
Ettisuv, Sharqiy Turkiston o’lkalarida IX asr ikkinchi 
yarmida turli turkey qavmlar, elatlarning o’zaro birikuvi 
natijasida va qo’shiluvi davomida Qoraxoniylar davlati 
tashkil topdi 
XI asr va XII asrning birinchi 
yarmida Xorazm saljuqiylar 
davlati (Gʻaznaviylar davlati 
xarobalarida XI asrda tashkil 
topgan) tarkibiga kirgan. 
Xorazmning XI asrdagi yuksalishi 
turkiylar sulolasiga mansub 
xorazmshohlar siyosati bilan 
uzviy bogʻliq 
Hududi
Ravnaq topgan davrida Movarounnahr, 
Xuroson, Shimoliy va Sharqiy Eronni o'z 
ichiga olgan 
Qoraxoniylar davlatining boshqaruv tizimi mahalliy 
hududiy boshqarish tartibiga asoslangan. 
Xonlik hududlari nihoyatda bepoyon bo’lganligidan, har 
bir 
yirik hudud yoki ... Qoraxoniylarning Movarounnahrdag
i hukmronligi murakkab ijtimoiysiyosiy vaziyatda, turli 
sulolaviy urushlar, ziddiyatli jarayonlar girdobida 
kechgan. Ayniqsa xonlikning muhim hayotiy markazlari 
hisoblangan Samarqand, Buxoro, Balx va Termiz kabi 
XORAZMSHOHLAR DAVLATI 
— qadimgi davrdan 13-a. 
oʻrtalariga qadar 
Xorazm hududida hukmronlik 
qilgan sulolalar (siyovushiylar, 
afrigʻiylar, maʼmuniylar 

---

joylarni qo’lga kiritish uchun saljuqiylar, qoraxitoylar 
bilan ko’p bor urush harakatlari olib borilgan 
Hukmdornin
g unvoni 
Somoniylar davlati hukmdori. Davlatni 8 
yoshli Nasr ibn Ahmad nomidan vazir 
Jayhoniy boshqargan. Uning davrida 
Buxoroning Registon maydonida podsho 
qasri qarshisida devonlar uchun saroy 
qurilib, davlat mahkamasi mana shu 
maxsus binoga joylashgan edi. ... 
Doniyolbiy xonlik unvonini qabul qilmagan, 
u otaliq unvoni qanoatlangan 
Bu davlat hukmdorlari «arslonxon» yoki «qoraxon» 
unvonlari Qoraxon so’zining lug’aviy ma’nosi esa turkiy 
qabilalarda «ulug’», «buyuk» degan tushunchalarni 
anglatgan