5-Мavzu: to‘qimachilik iplari ishlab chiqarish texnologiyasi nazariy asoslari

Monoiplar uzunligi bo‘yicha bo‘linmaydi,bevosita to‘qimachilik mahsulotlarini ishlab chiqarish uchun ishlatiladi. Monoiplarga asosan kimyoviy sintetik iplar (kapron, polipropilen, poliuretan) kiradi

• Monoiplar uzunligi bo‘yicha bo‘linmaydi,bevosita to‘qimachilik mahsulotlarini ishlab chiqarish uchun ishlatiladi. Monoiplarga asosan kimyoviy sintetik iplar (kapron, polipropilen, poliuretan) kiradi
• Tilimlangan iplar qog‘ozlarni va plenkalarni to‘g‘ri burchakli qilib kesib tayyorlanadi. Bu iplar ham bitta moddadan yoki aralash moddalardan olinishi mumkin. Har xil ko‘rinishdagi kesilgan iplarni elimlab ham olinadi.
• Kompleks iplar bir qancha elementar iplardan tashkil topgan bo‘ladi. Kompleks iplarni ishlatish maqsadiga nisbatan elementar iplarning soni 6-120 tagacha bo‘lishi mumkin (texnikada ishlatiladigan iplardan tashqari).

Kompleks iplar asosan kimyoviy elementar iplardan tashkil topgan bo‘ladi. Tabiiy ipak ipi elimlangan kompleks iplarga kiradi. Kimyoviy kompleks iplarga qo‘shimcha ishlov berib, uning tuzilishi o‘zgartirilsa, katta hajmli iplar olinadi (elastik iplar). Kompleks iplar odatda eshilgan holatda ishlatiladi. Ularga ko‘p katta bo‘lmagan buram beriladi.

• Kompleks iplar asosan kimyoviy elementar iplardan tashkil topgan bo‘ladi. Tabiiy ipak ipi elimlangan kompleks iplarga kiradi. Kimyoviy kompleks iplarga qo‘shimcha ishlov berib, uning tuzilishi o‘zgartirilsa, katta hajmli iplar olinadi (elastik iplar). Kompleks iplar odatda eshilgan holatda ishlatiladi. Ularga ko‘p katta bo‘lmagan buram beriladi.
• Yigirilgan iplar asosan tabiiy tolalarni va kimyoviy shtapel tolalarni yigirish usuli bilan olinadi. Iplar bir jinsli tolalardan yoki har xil tolalarning aralashmasidan yigirib olinishi mumkin.
• Chirmoviqli iplar o’zak qism va tashqi qatlamdan iborat bo‘ladi.
• O‘zak ip uchun kapron, lavsan ishlatiladi.

Ipning tashqi qatlamiga paxta tolasi ishlatiladi. Pishitish jarayonida paxta tolasi ipning sirtida vintsimon chiziq bo’ylab joylashadi. Natijada paxta ipining xossalariga ega bo‘lgan, lekin undan pishiqroq iplar olinadi.

• Ipning tashqi qatlamiga paxta tolasi ishlatiladi. Pishitish jarayonida paxta tolasi ipning sirtida vintsimon chiziq bo’ylab joylashadi. Natijada paxta ipining xossalariga ega bo‘lgan, lekin undan pishiqroq iplar olinadi.
• Teksturlangan iplar. Kimyoviy termoplastik iplarni qo‘shimcha issiqlik bilan ishlov berib olinadi. Bunday iplarning solishtirma hajmi va cho‘ziluvchanligi katta bo‘ladi. Teksturlangan iplarga-elastik, gafron, taslan va hokazolar kiradi. Bu iplar kapron, lavsan, nitron, va kompleks iplardan olinada. Hajmiy iplardan olingan gazlamalar tashqi ko‘rinish bo‘yicha jun gazlamasiga o‘xshaydi. Issiqlikni yaxshi saqlaydi, yumshoq, g‘ijim bo‘lmaydi.

Nazorat savollari:

• 1. To‘qimachilik sanoati mahsulotlari ishlab chikarish texnologiyasi nazariy asoslari qanday fan?
• 2. Fanning ahamiyati va mantiqiy-tarkibiy sxemasini qanday tushunasiz?.
• 3.O‘zbekiston to‘qimachilik sanoatining rivojlanishni izohlang.
• 4. To‘qimachilik iplari klasterini tuzing.
•  
•  
•  

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT!