5. metodat e llogaritjes dhe matja e shkalles se ndotjes

 

 

 

5. METODAT E LLOGARITJES DHE MATJA E SHKALLES SE NDOTJES 

Gazrat dalës nga motorët otto dhe dizel, te krijuar si pasoj e procesit te djegies ne motor, përbëhen 

prej shume komponentëve te ndryshme, prej te cilave disa identifikohen si ndotës. 

Komponentët bazë te gazrave dalës nga motorët me djegie te brendshme janë produkte te 

padëmshme te djegia e plotë te lëndës djegëse ne ajër, dhe ato janë azoti (N), avujt e ujit (H

2

O), 

dyoksidi i karbonit (CO

2

) dhe oksigjeni (O

2

) ne rastin e djegies me tepricë te ajrit. CO

2

 është 

prezent ne atmosferë si komponent përbërëse natyrale, dhe te emisioni i tij ne gazrat dalës te 

automjetet motorike nuk trajtohet si ndotës. 

Krahas komponentëve elementare, ne gazrat dalës janë prezentë edhe disa komponentë tjerë si te 

krijuara si pasoj e procesit te djegies jo ideale ne vet motorin me djegie te brendshme. Komponentët 

me kryesore përbërëse te cilat njëkohësisht trajtohen si ndotës, janë monoksidi i karbonit (CO), 

oksidet e azotit (NO

x

), hidrokarburet e pa djegura dhe gjysëm te djegura (C

x

H

y

) si dhe grimca e 

blozës. Përqendrimi i këtyre produkteve ne gazrat dalës varet nga shumë faktor, si qe janë lloji i 

motorit me djegie te brendshme, regjimet punuese te motorit, trajtimi plotësues (shtesë) i gazrave 

dalës etj. Te motorët otto, gjatë punës ne temperatura normale dhe përzierja stihometrike te 

përzierjes se freskët, pa trajtim plotësues te gazrave dalës, përqendrimi total i komponentëve 

ndotëse paraqet rrethe 1% te sasisë te përgjithshme  te gazrave dalës. Vlerat tipike te përbërjes se 

gazrave dalës te motorët dizel janë treguar ne tabelën 5.1.   

Tabela 5.1. Vlerat tipike te përbërjes se gazrave dalës te motorët dizel 

Komponentët ne gazrat dalës  Pa ngarkesë 

Ngarkesë maksimale 

NO

x

50 – 200 ppm 

600 – 2500 ppm 

C

x

H

y

50 – 500 ppm 

<50 ppm 

CO 

100 – 450 ppm 

350 – 2000 ppm 

CO

2

Deri ne 3,5 % vëll 

12 – 16 % vëll 

H

2

O (avujt e ujit) 

2 – 4 % vëll 

deri 11 % vëll 

O

2

18 % vëll 

2 – 11 % vëll 

N

2

 dhe tjerët 

te tjera 

 te tjera 

 

Ne vazhdim do te jepet një përbërje e shkurtër ligjeve rregullues bazike te cilët janë te lidhur me 

ndotëset ne gazrat dalës prej automjeteve motorike, si dhe principet themelore për matjen e 

përqendrimit te elementeve te veçanta ne gazrat dalës, si dhe numrin e rrotullimeve te motorëve me 

djegie te brendshme, te cilët shfrytëzohen si tregues përcjellës gjate analizës se gazrave dalës. 

5.1 RREGULLAT LIGJORE TE LIDHURA ME EMISIONIT TE GAZRAVE DALËS NGA 

AUTOMJETET MOTORIKE 

Rritja e vazhdueshme e numrit te automjeteve motorike, me problemin e shprehur te ndotjes te ajrit 

ne mjediset urbane ka sjellë deri te rritja e vetëdijes ekologjike te njerëzimit. Për atë paraqitet 

nevoja për rregullimin ligjor te emisionit te gazrave dalës nga automjetet motorike, me theks te 

veçantë ne ndotëset kryesor. Ne nivelet ndërkombëtare, si dhe ne ato kombëtare aprovohen 

rregulloret me te cilat definohet kufijtë e lejueshëm te emisionit te ndotësve te ndryshëm, 

procedurat sipas te cilave përcaktohet emisioni (cikli testues), aparatet për matje dhe analize, si dhe 

mënyra e përpunimit te rezultateve te matjes. 

Duke shikuar globalisht, sot ne bote aplikohen rregulloret amerikane (federale EPA - 

Environmental Protection Agency dhe ajo e Kalifornisë CARB -  California Air Resources Board), 

rregulloret evropiane si dhe ato japoneze, me atë qe disa shtete sjellin rregulloret e veta duke marre 

parasysh rrethinën e tyre, mirëpo duke u bazuar ne përvojat dhe rregulloret evropiane dhe 

amerikane. Rregulloret  janë te klasifikuara sipas llojit te motorit (otto, dizel) dhe sipas klasës se 

automjetit (te udhëtarëve, automjete te lehta transportuese, automjete te renda transportuese, 

automjete jashtë rrugore). Ne kornizën e këtyre normativave rregullohen vlerat kufitare te emisionit 

te këtyre ndotësve ne gazrat dalës: CO, C

x

H

y

  te normuara sipas sasisë se përgjithshme te emisionit 

te hidrokarbureve (TC

x

H

y

) ose si hidrokarbure je metanike (NMC

x

H

y

), NO

x

 si dhe grimcat te blozës 

dhe vlera e tymit te motorët dizel. Ne raste te veçanta është e mundur qe ne vend te një elementit te 

përcaktuar te kufizohet shuma e sasisë se gazrave te veçantë ne gazrat dalës , si p.sh. C

x

H

y

+NO

x

.  

Emisioni i komponentëve ndotëse përcaktohet përmes normativave për mënyrën e hulumtimit – 

ciklit matës i cili realizohet ne tavolina provuese për testimin e motorëve ose ne pajisjet me cilindra 

për testimin e automjeteve. Këto procedurat ligjore te rregulluara me ligj për hulumtime janë te 

rëndësishme qe te sigurohet përshtatshmëria ndërmjet standardeve te ndryshme si dhe te 

mundësohet krahasimi ne mes tyre. Ciklet testuese duhet te sigurojnë kushte te përsëritshme te 

matja e ligjeve te emisionit dalës, e qe njëkohësisht te stimuloj kushte te vërteta te vozitjes. Metodat 

analitike te cilat shfrytëzohen për matjen e emisioneve te caktuara gjithashtu janë te përshkruara me 

standarde. 

Me rregulla ligjore, parashihet dhe jetë gjatësia minimale e automjeteve gjatë se cilës ajo duhet te 

mbaj vlerat e përcaktuara për emisionin e gazrave dalës (për normativin Euro 4 – 5 vite ose 100 000 

km te kaluar, ne varshmëri se cili kusht arrihet me shpejt). Ne këtë mënyrë nga prodhuesi i motorit 

kërkohet qëndrueshmëria e “kualitetit” te gazrave dalës. 

5.1.1 RREGULLORET EVROPIANE PËR HOMOLOGIMIN E TESTIMIT TE EMISIONIT TE 

GAZRAVE DALËS NGA AUTOMJETET MOTORIKE 

Vendosja e rregulloreve ligjore ne fushën e emisionit te ndotësve te automjetet motorike ne Evrope 

ka filluar ne vitet e 70 – ta te shekullit te kaluar dhe vazhdon edhe sot, me ndihmën e rregulloreve te 

ndryshme ECE, te aprovuara nga UNECE (United Nations Ekconomic Commission for Europe). 

Rregulloret ECE te cilat trajtojnë emisionin e gazrave dalës janë:  

 

ECE 15 – Emisioni i ndotësve ne formë gazi (ndotja e ajrit me ane te përbërësve te 

dëmshëm nga gazrat dalës te automjetet me motor benzine) – i zëvendësuar me ECE 83, 

 

ECE R24 – Emisioni i tymit te motorët dizel, 

 

ECE 49 – Emisioni i ndotësve te automjetet e renda motorike, 

 

ECE 83 – Emisioni i ndotësve sipas kërkesave te motorëve për lëndë djegëse. 

Këto ECE rregullore janë te ndërtuara ne ligje nacionale te gjithë shteteve te cilat janë nënshkruese 

te marrëveshjes për njohjen reciproke te homologimeve sipas rregulloreve te UN ECE. 

Me vendosjen e Rregullores ECE 83 ne rregullorja ligjore fillon te kyç edhe kualitetin e lëndës 

djegëse. Ashtu qe prej janarit te vitit 2000 te lëndës djegëse dizel kërkohet qe numri minimal i 

cetanit 51, sasia maksimale e sulfurit prej 350 ppm, ndërsa për lëndës djegëse benzinë përbërja 

maksimale e sulfurit prej 150 ppm. Prej janarit te vitit 2005 sasia maksimale e sulfurit te lëndës 

djegëse dizel dhe benzine është kufizuar ne 50 ppm. 

Automjetet  për transportin e udhëtarëve dhe automjetet e lehta transportuese 

Emisioni i ndotësve nga gazrat dalës te automjetet e udhëtarëve dhe automjetet e lehta transportuese 

(kategoritë M dhe N

1

 sipas klasifikimit ECE për automjete) përcaktohet sipas ciklit testues te 

standardizuar ECE 15 + EUDC (NEDC), gjegjësisht prej vitit 2000 sipas ciklit testues MNEDC 

(NEDC i modifikuar), ne pajisjet me cilindra për testimin e automjeteve. Vlerat shprehen ne g/km. 

Shënimet detale te ciklit testues janë dhënë ne pjesën 5.1.3. 

Vlerat kufitare emisionit te lejuar te ndotësve kryesor ne gazrat dalës, sipas kategorisë se 

automjeteve dhe llojit te motorëve janë dhënë ne tabelën 5.1.1 dhe tabelën 5.1.2. 

Tabela. 5.1.1 vlerat kufitare te emisionit te ndotëseve kryesor ne gazrat dalës sipas normave ECE 

për automjete te lehta transportuese (N

1

) dhe automjeteve për transportimin e udhëtarëve (M) ku 

masa e përgjithshme e lejuar nuk e kalon 2500 kg 

Kategoria e 

automjetit 

Standardi 

Data e 

futjes ne 

fuqi 

CO C

X

H

Y

C

X

H

Y

 +NO

X

NO

X

Grimcat 

Motorët dizel 

g/km 

Euro 1 

10.1994  2,72 

- 

0,97 

- 

0,14 

Euro2, IDI 

01.1998 

1,0 

- 

0,70 

- 

0,08 

Euro2, DI 

01.1998* 

1,0 - 

0,90 

-  0,10 

Euro 3 

01.2000  0,64 

- 

0,56 

0,50 

0,05 

N

1

,Kategoria e I 

<1305 kg 

Euro 4 

01.2005  0,50 

- 

0,30 

0,25 

0,025 

Euro 1 

10.1994  5,17 

- 

1,40 

- 

0,19 

Euro 2,IDI 

01.1998 

1,25 

- 

1,0 

- 

0,12 

Euro 2,DI 

01.1998 * 1,25 - 

1,30 

-  0,14 

Euro 3 

01.2002  0,80 

- 

0,72 

0,65 

0,07 

N

1

, Kategoria II 

1305-1760 kg 

Euro 4 

01.2006  0,63 

- 

0,39 

0,33 

0,04 

Euro 1 

10.1994  6,90 

- 

1,70 

- 

0,25 

Euro 2,IDI 

01.1998 

1,5 

- 

1,20 

- 

0,17 

Euro 2,DI 

01.1998

*

1,5 - 

1,60 

-  0,20 

Euro 3 

01.2002  0,95 

- 

0,86 

0,78 

0,10 

N

1

,Kategoria III 

>1760 kg 

M > 2500 kg 

Euro 4 

01.2006  0,74 

- 

0,46 

0,39 

0,06 

Motorët otto 

g/km 

Euro 1 

10.1994

2,72

-

0,97

- -

Euro 2 

01.1998 

2,2 

- 

0,50 

- 

- 

Euro 3 

01.2000 

2,3 

0,20 

- 

0,15 

- 

N1, Kategoria I 

<1305 kg 

Euro 4 

01.2005 

1,0 

0,10 

- 

0,08 

- 

Euro 1 

10.1994  5,17

- 

1,40 

- 

- 

Euro 2 

01.1998 

4,0 

- 

0,65 

- 

- 

Euro 3 

01.2002  4,17

0,25 

- 

0,18 

- 

N1,Kategoria II 

1305-1760 kg 

Euro 4 

01.2006  1,81

0,13 

- 

0,10 

- 

Euro 1 

10.1994  6,90

- 

1,70 

- 

- 

Euro 2 

01.1998 

5,0 

- 

0,80 

- 

- 

Euro 3 

01.2002

5,22

0,29

-

0,21 

-

N1,Kategoria 

III,>1760 kg 

M > 2500 kg 

Euro 4 

01.2006

2,27

0,16

-

0,11 

-

Kategoritë e peshës (I, II, III) bazohen ne masën e automjetit te përgatitur për vozitje, te zvogëluar 

për masën e vozitësit prej 75 kg si dhe te rritur për masën shtese uniforme prej 100 kg  

Për Euro 1 dhe Euro 2 kategoritë e peshës se automjetit janë: Kategoria I < 1250 kg, kategoria II 

1250 – 1700 kg, kategoria III > 1700 kg , DI – motorët me injektim direkt; IDI -  motorët me 

injektim indirekt 

* pas datës 30.09.1999, motorët DI duhet pa tjetër ti arrijnë standardet e parapara për motorët IDI. 

 

Tabela 5.1.2 vlerat kufitare te emisionit te ndotëseve kryesor ne gazrat dalës sipas 

normativave ECE për automjete për transportimin e udhëtarëve (M) ku masa e 

përgjithshme e lejuare është me e vogël se 2500 kg, g/km 

Standardi 

Data e hyrjes 

ne fuqi 

CO C

x

H

y

C

x

H

y

+NO

x

NO

x

Grimcat 

Motorët dizel 

g/km 

Euro 1 

07.1992 

2,72 (3,16) 

- 

0,97 (1,13) 

- 

0,14 (0,18) 

Euro 2, IDI 

01.1996 

1,0 

- 

0,70 

- 

0,08 

Euro 2, DI 

01.1996 * 

1,0 - 0,90  -  0,10 

Euro 3 

01.2000 

0,64 

- 

0,56 

0,50 

0,05 

Euro 4 

01.2005 

0,50 

- 

0,30 

0,25 

0,025 

Motorët otto 

g/km 

Euro 1 

07.1992 

2,72 (3,16) 

- 

0,97 (1,13) 

- 

- 

Euro 2 

01.1996 

2,2 

- 

0,50 

- 

- 

Euro 3 

01.2000 

2,30 

0,20 

- 

0,15 

- 

Euro 4 

01.2005 

1,0 

0,10 

- 

0,08 

- 

DI – motor me injektim direkt; IDI – motorët me injektim indirekt 

* pas datës 30.09.1999. motorët DI duhet gjithsesi ti arrijnë standardet për motorë IDI 

 

Për kategoritë e paraqitura te automjeteve është caktuar edhe jetë gjatësia e automjetit ne bazë te se 

cilës automjeti duhet te plotësoj normat e caktuara: 

 

Euro 3 – 80 000 km ose 5 vite (çka me se shpejti arrihet), 

 

Euro 4 – 100 000 km ose 5 vite (çka me se shpejti arrihet), 

Masat shtesë te vendosura pas vitit 2000 janë: 

-

 

Kërkesa për plotësimin e kushtit te emisionit te gazrave dalës ne temperatura te ulëta (-7

◦

C) për 

motorët oto, duke filluar nga viti 2002 (Direktiva 2001/100/EC). Vlerat kufitare te emisionit janë 15 

g/km CO dhe 1,8 g/km C

x

H

y

. Matja kryhet vetëm gjatë simulim te vozitjes urbane me testin 

MNEDC. 

-

 

Prej vitit 2000 te gjitha automjetet duhet te jene te pajisura me sistemin OBD (On – Board 

Diagnostic System). Çdo çrregullim ne punën e motorit qe për pasoj kan kalimin e kufijve te 

emisionit te gazrave dalës duhet qe ne mënyrë automatike te lajmërohet vozitësit. 

Motorët dizel për automjetet e renda transportuese 

Emisioni i ndotësve ne gazrat dalës nga motorët dizel për automjete te renda transportues vërtetohen 

sipas cikleve testuese te standardizuara, ne tavolinat provuese për testimin e motorëve. Për 

standardet Euro 1 dhe Euro 2 zbatohet testi stacionar ECE R – 49. Prej vitit 2000 (Euro 3) motorët 

testohen sipas ciklit testues stacionar ESC ose sipas ciklit testues kalimtar ETC. Prej vitit 2005 

(Euro 4) janë te obliguara te dy ciklet testues (ESC dhe ETC). Tymimi i gazrave dalës përcaktohet 

sipas testit ELR. Vlerat e emisionit te shprehura ne raport te energjisë qe jep motori (g/kWh), qe 

emisioni i gazrave dalës mund te kufizohet ne mënyrë specifike ne raport me fuqinë e shfrytëzuar. 

Specifikimi detal i cikleve testuese te ndryshme është dhënë ne pjesën 5.1.3. 

Vlerat e lejuara kufitare te emisionit te ndotësve kryesor ne gazrat dalës për motorë dizel për 

automjete e renda motorike janë dhënë ne tabelën 5.1.3 dhe tabelën 5.1.4   

Tabela 5.1.3 - Vlerat kufitare te emisionit te ndotëseve kryesor ne gazrat dalës sipas 

normativave ECE për  motorë dizel për automjete e renda transportuese 

CO C

X

H

Y

NO

X

Grimcat Tymimi 

Standardi 

Data dhe 

kategoria e 

automjetit 

Cikli 

testues

g/kWh m-1 

1992 < 85 kW 

4,5 

1,1 

8,0 

0,612 - 

Euro 1 

1992 > 85 kW 

4,5 

1,1 

8,0 

0,36 

- 

10.1996 4,0 

1,1 

7,0 

0,25 

- 

Euro 2 

10.1998 

ECE 

R-49 

4,0 1,1 7,0 0,15  - 

10.1999, 

Ekskluzivisht 

EEV 

ESC 

dhe 

ELR 

1,5 0,25 2,0 0,02 0,15 

Euro 3 

10.2000 2,1 

0,66 

5,0 

0,10 

0,13* 

0,8 

Euro 4 

10.2005 

1,5 

0,46 

3,5 

0,02 

0,5 

Euro 5 

10.2008 

ESC 

dhe 

ELR 

1,5 0,46 2,0 0,02 0,5 

* për motorë me vëllim punues me te vogël se 0.75 dm

3

 për cilindër dhe n

nom

 >3000 min

-1

EEV (Enhanced Environmentally Friendly Vehicles) – automjete me emisionin e shprehur te 

vogël 

 

Tabela 5.1.4 - vlerat kufitare te emisionit te ndotëseve kryesor ne gazrat dalës sipas 

normativave ECE për  motorë dizel dhe motorëve me gazë te hulumtuara sipas ciklit 

testues ETC 

CO NMC

X

H

Y

CH4

 a

NO

X

Grimcat 

b

Standardi 

Data dhe 

kategoria e 

automjetit 

Cikli 

testues 

g/kWh 

10.1999, 

Veçanërisht 

EEV 

ETC 3,0 0,40 0,65 

2,0 0,02 

Euro 3 

10.2000 5,45 

0,78 

1,6 

5,0 

0,16 

0,12 

c

Euro 4 

10.2005 

4,0 

0,55 

1,0 

3,5 

0,03 

Euro 5 

10.2008 

ETC 

4,0 0,55 1,1 2,0 0,03 

a – vlen vetëm për motorë me gaz natyror; b – nuk aplikohet për motor me gaz për Euro III 

dhe Euro IV 

c – për motorë me vëllim punues me te vogël se 0.75 dm

3

 për cilindër dhe n

nom

 > 3000 

min

-1

 

5.1.2 RREGULLORET NACIONALE DHE NDËRKOMBËTARE TE BAZUARA NE 

OBLIGIMET PËR MATJET PERIODIKE TE PËRBËRJES SE GAZRAVE DALËS TE 

AUTOMJETET MOTORIKE 

Me direktivën te UNECE numër 96/96/EC është përcaktuar qe te gjitha automjetet motorike, 

rimorkët si dhe gjysme rimorkët e regjistruara duhet qe ti nënshtrohen kontrollit teknik periodik. Ne 

varshmëri nga kategoria e automjetit është precizuar frekuenca e kryerjes te kontrollit, si dhe 

elementet e obligueshme qe duhet kontrolluar. Këto rregullore janë ndërtuar ne ligjet nacionale te 

gjitha vendeve anëtare. 

Për automjetet motorike me motor otto janë përcaktuar vlerat kufitare te emisionit te CO ne 

varshmëri se a kryhet rregullimi i emisionit te gazrave dalës me ndonjë sistem te avancuar apo jo. 

a)

 

Automjetet motorike pa katalizator dhe llamba sondë 

Sasia e CO ne gazrat dalës matet ne regjimin e hapit bosh (pa ngarkesë), pas periudhës se 

kuptueshme te ngrohjes se motorit (duke marr ne konsideratë rekomandimet e prodhuesit). Sasia me 

e madhe e lejuar e CO ne gazrat dalës është ajo e definuar nga prodhuesi i motorit. Ne raste se ky 

informacion nuk është ne dispozitë sasia e CO nuk guxon qe te kaloj këto vlera: 

-

 

Për automjete te cilat për herë te parë regjistrohen ose vihen ne përdorim ne momentin kur 

duhet ti përgjigjën direktivës 70/220/EEC deri me datën 01.10.1986: CO – 4.6% nga vëllimi 

i përgjithshëm i gazrave dalës. 

-

 

Për automjete te cilat kane qene te regjistruara për herë te parë ose vihen ne përdorim pas 

datës 01.10.1986: CO – 3.5% nga 

vëllimi

 

i

 

përgjithshëm

 

i

 gazrave dalës

.

 

a) Automjetet motorike me katalizator dhe llamba sonde 

Sasia e CO ne gazrat dalës matet ne regjimin e hapit boshe dhe gjate numrit te rritur te rrotullimeve  

për motor te pa ngarkuar ( me se paku 2000 rr/min) 

-

 

Gjate matjes me numër te rrotullimeve qe i përshtatën hapit bosh te motorit  sasia maksimale 

e lejuar e CO ne gazrat dalës është ajo e cila definohet nga prodhuesi. Nëse kjo e dhëne nuk 

është ne dispozitë sasia e CO nuk guxon te kaloj 0,5 % te vëllimit te përgjithshëm te gazrave 

dalës. 

-

 

Gjate matjes me numër te rritur te rrotullimeve te motorit te pa ngarkuar, vlera maksimale e 

matur e CO është 0,3 % nga vëllimi i përgjithshëm i gazrave dalës.  

Për automjete motorike me motor dizel janë përcaktuar vlerat kufitare te tymimit te gazrave dalës. 

Gjate matjes se opacitetit te gazrave dalës gjate nxitimit te lirë (pa ngarkesë, prej hapit bosh deri te 

numri i rrotullimeve kur fillon aktivizimi i rregullatorit te numrit te rrotullimeve) niveli i 

përqendrimit nuk guxon te kaloj vlerat ne përputhje me Direktivën 72/306/EEC. Nëse kjo e dhënë 

nuk është dispozitë ose nuk shfrytëzohet si vlerë referente, vlerat kufitare te koeficientit te 

absorbimit janë: 

-

 

Për motorët dizel me thithje = 2,5 m

-1

 

-

 

Për motorët dizel me mbi mbushje = 3,0 m

-1

 

ose vlera adekuate ne rastet kur shfrytëzohen pajisjet te tipave te ndryshme ne raport me pajisjet qe 

shfrytëzohen me rastin e dhënies se lejes te EC tipike adekuate. 

Automjetet te regjistruara për herë te parë ose te futura ne përdorim para datës 01.01.1980 janë te 

përjashtuara nga këto kërkesa. 

5.1.3  CIKLI TESTUES I STANDARDIZUAR PËR HOMOLOGIMIN HULUMTIMIT TE 

PËRBËRJES SE GAZRAVE DALËS NGA AUTOMJETET MOTORIKE 

Qe te mund te kryhet vlerësimi i rregulltë i emisionit te komponentëve te veçanta ne gazrat dalës, 

është e nevojshme qe motori, gjegjësisht automjeti te testohet përmes ciklit testues tipik, i cili do te 

jepe pasqyrimin real te emisionit te gazrave dalës gjate regjimit te rëndom te punës dhe diapazonin 

e punës. 

Cikli testues për matjen e emisionit te komponentëve te veçanta ne gazrat dalës, si dhe harxhimi i 

lëndës djegëse, paraqesin një varg regjimesh punuese me shpejtësi dhe ngarkesa karakteristike qe 

simulohen ne tavolinën provuese për testimin e motorit ose ne pajisjen me cilindra për testimin e 

automjetit. Emisioni i matur ne aparatin me cilindra për testimin e automjeteve zakonisht shprehet 

ne gram te ndotësit ne njësi te rrugës se kaluar (g/km), ndërsa emisioni i matur ne tavolinën 

provuese për testimin e motorit shprehet ne grama ne njësi te energjisë mekanike qe prodhon motori 

(g/kWh). 

Ne varësi prej karakterit te ndryshimit te shpejtësisë dhe ngarkesës, ciklet testues ndahet ne cikël 

stacionar dhe jo stacionar (kalues). Cikli testues stacionar paraqet një varg pikash te përcaktuara me 

numër te rrotullimeve konstante dhe ngarkesa te motorit. Emisioni atëherë analizohet për çdo pike 

te veçante, dhe rezultati përfundimtar i emisionit fitohet si vlera mesatare e te gjitha pikat e ciklit. 

Te ciklet testuese kalimtare për testimin e motorit, gjegjësisht automjeteve, përcillet regjimi i 

përcaktuar qe merr ne konsideratë shpejtimi, ngadalësimi, ndryshimi i shpejtësisë dhe i ngarkesës 

etj. Rezultati përfundimtar i testit fitohet me analizën e gazrave dalës te mbledhur gjate ciklit ne 

qeset për mostra ose me integrimin elektronik te matjes te vazhdueshme te emisionit. 

Me shpesh te shfrytëzuar ciklet testuese për nevojat e matjes te emisionit te gazrave dalës ne 

Evropë, SHBA dhe Japoni janë dhënë ne tabelën 5.1.5.  

Tabela 5.1.5 Ciklet e standardizuar për testimin e përbërjes se gazrave dalës te automjetet motorike 

 Kategoria 

e 

automjetit 

Cikli testues 

Automjete te udhëtarëve 

dhe te lehta transportuese 

ECE 15+EUDC (NEDC) 

Motorë për automjete te 

renda transportuese 

ECE R-49, ESC (OICA), ELR, ETC 

Evropa 

Autobusë lokal 

Braunschweig Cycle 

Automjete te udhëtarëve 

dhe te lehta transportuese 

FTP 72, FTP 75, SFTP US06, SFTP SC03, New 

York City Cycle, HWFET (Highway Fuel 

Economy), IM240, LA92. 

Motorë për automjete te 

renda  

FTP Transient, AVL 8-Mode Heavy-Duty Cycle, 

CSVL (Constant-Speed Variable-Load), CTA 

(Chicago Transit Authority). 

SHBA 

Automjete te renda 

transportuese 

UDDS (Urban Dynamometer Driving 

Schedule), CBD (Central Business District), 

BAC (Business-ArterialCommuter), CSC (City 

Suburban Cycle & Route), New York Composite, 

NYBus (New York Bus), Manhattan Bus Cycle, 

Orange County Bus Cycle, WVU 5-Peak. 

Automjete te udhëtarëve 

dhe te lehta transportuese 

10-Mode Cycle, 10-15 Mode Cycle 

Japoni 

Automjete te renda  

6-Mode Cycle, 13-Mode Cycle, Mew Mode 

(JE05) 

 

Përbërja e gazrave dalës te përcaktuara përmes cikleve te ndryshme testuese, nuk janë te 

detyrueshme qe te jene te krahasueshme ndërmjet vete, edhe ne raste se janë llogaritur ose shenduar 

ne njësi te njëjtë, sepse përbërja e gazrave dalës varet nga regjimi punues i motorit dhe kushteve 

gjate te cilave testohet motori (automjeti).