5. suyuqlikning fizik xossalari
Download 39.57 Kb.
|
13-маъруза Конвектив
KONVEKTIV ISSIQLIK ALMASHINUVI REJA: 15.1 ASOSIY TUSHUNCHALAR 15.2 SUYUQLIKNING FIZIK XOSSALARITayanch so’z va iboralar Issiqlik, tenglama, tezlik, gaz, suyuqlik, konvektsiya, harakat 15.1 ASOSIY TUSHUNCHALAR Gaz yoki suyuqlik makrozarralarining bir joydan ikkinchi joyga siljishida issiqlikning uzatilish jarayoni konvektsiya deyiladi. Konvektsiya (lotincha canvectia – keltirish) sochiluvchan, suyuq va gazsimon moddalar qatlamlari zarralarining tartibsiz harakatida namoyon bo‘ladi. Shuning uchun zarralari oson siljiydigan muhitdagina konvektsiya sodir bo‘lishi mumkin. Issiqlikning konvektiv va molekulyar uzatilishining birgalikda ta’sir etishi tufayli bo‘ladigan issiqlik almashinish konvektiv issiqlik almashinish deyiladi. Boshqacha aytganda, konvektiv issiqlik almashinuvi bir vaqtning o‘zida ikki usul: konvektsiya va issiqlik o‘tkazuvchanlik yo‘li bilan amalga oshiriladi. Harakatlanuvchi muhit va uning boshqa (qattiq jism, suyuqlik yoki gaz) bilan chegara sirti orasidagi konvektiv issiqlik almashinuviga issiqlik berish deyiladi.
Bu tenglik 1701 yili I.Nyuton tomonidan olingan bo‘lib, Nyutonning konvektiv issiqlik berish qonuni deb aytiladi. Bu qonunga asosan suyuqlikdan devorga yoki devordan suyuqlikka o‘tadigan issiqlik miqdori Q issiqlik almashinuvida ishtirok etayotgan sirt F ga, temperatura tushishi tc – tdev ga va issiqlik almashinuv vaqti ga proportsional bo‘ladi. Bu yerda tdev – devor sirtining temperaturasi; tc – devor sirtini yuvib o‘tadigan muhitning temperaturasi. Suyuqlik bilan qattiq jism orasidagi issiqlik almashinuvining konkret shart-sharoitlarini hisobga oluvchi proportsionallik koeffitsienti issiqlik berish koeffitsienti deyiladi. (9.1) formulada F= 1m2 va =1 sek deb qabul qilsak, bir kvadrat metr yuzadan o‘tadigan issiqlik oqimining Vatt hisobidagi zichligini olamiz: (9.2) yoki (9.3) Issiqlik berish koeffitsientiga teskari bo‘lgan 1/ kattalik issiqlik berishning termik qarshiligi deyiladi. (9.3) tenglamani ga nisbatan yechsak quyidagini olamiz: (9.4) (9.4) tenglikka ko‘ra, issiqlik berish koeffitsienti issiqlik oqimining zichligi q ning jism sirtining temperaturasi va tevarak muhit temperaturasi orasidagi farqqa nisbatidan iborat. Temperatura bosimi 1S ga teng bo‘lganda issiqlik berish koeffitsienti son jihatidan issiqlik oqimining zichligiga teng bo‘ladi. Konvektiv issiqlik almashinuvi ancha murakkab jarayon. Bu jarayonni hisoblashda asosiy masala issiqlik berish koeffitsienti ni aniqlashdir. Issiqlik berish koeffitsienti juda ko‘p faktorlarga bog‘liq bo‘lib, ulardan asosiylari quyidagilar: Download 39.57 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling