50 va 51- bakteriyalarda gen transferi

Vodorod ionlari konsentratsiyasining ta’siri. Vodorod ionlarining konsentratsiyasi pH deb belgilanadi. pH-7 bo‘lsa neytral, pH>7 bo‘lsa ishqoriy, pH<7 bo‘lsa, muhit kislotali bo‘ladi. Ko‘pchilik mikroorganizmlar muhit konsentratsiyasi bir oz(kuchsiz) ishqoriy yoki neytral bo‘lsa yaxshi rivojlanadi, zamburug‘lar bir oz nordon muhitda yaxshi rivojlanadi.
Mikroorganizmlar o‘zi yashagan muhitdagi pH ni qisman o‘zgartirishi mumkin. Buni I. A. Rabotnova (1958) «Moslanuvchi moddalar almashinuvi» deb nomlaydi. Tashqi muhitdagi eritmalarning konsentratsiyasi oshganda (masalan, tuzlashda, murabbo pishirishda) bakteriyalar hujayrasidagi suv tashqariga chiqadi va unda plazmoliz ro‘y beradi, ular ko‘paya olmaydi.
Tuproqdagi ba’zi mikroorganizmlar (Bast. rantotropus va Bast.olygocarbophilus) uglerodni organik moddalardan yoki CO₂ dan oladi. Vodorod bakteriyalari molekulyar holdagi H₂ ni oksidlaydi. Bular orasida anaeroblar, fakultativ anaeroblar va aeroblar bor. Bu bakteriyalarni 1906 yilda Lebedev va Kazererlar tekshirganlar. Vodorod bakteriyalari avtotroflarga kirib, rangsiz, spora hosil qilmaydi, oddiy sun’iy muhitda (tarkibida azot, aminokislotalar bo‘lganda) bemalol o‘sa oladi. Oziq muhitiga S, P, Mg, K, Ca va mikroelementlardan Fe, Ni qo‘shiladi, muhit pH = 6,5—7,5 va temperatura 28—35° da yaxshi o‘sadi.
58- Atsidofillar va ularning noqulay sharoitga moslashish mexanizmi
2-guruhga aerob, oltingugurtni oksidlovchi, optimal rivojlanish temperaturasi 70 - 75°C, pH optimumi 3 bo‘lgan atsidofil bakteriyalar kiradi.
3-guruhga oltingugurtni H₂S gacha qaytaruvchi, optimal rivojlanish temperaturasi 85 - 105°S issiq suvlarda tarqalgan prokariotlar kiradi. Haqiqiy anaerob. Obligat va fakultativ xemolitotrof va xemoorganotroflar. Thermoproteus, Thermophillum, Desulfurococcus va boshqa avlodlari bor.
4-guruhga galobakteriyalar kirib, "kvadrat bakteriyalar" ham deyiladi. Ular NaCI ning 20 - 25% li eritmasida ham rivojlanadi. Ular sho‘rlangan tuproq, suv havzalari va boshqa substratlarda tarqalgan. 5-guruhga termoatsidofil "mikoplazma" lar kirib, yuqori (60°C) temperatura va past pHda (1-2) rivojlanadi. Ular Yaponiyaning issiq mineral suvlarida topilgan.
59- Alkalifillar va ularning noqulay sharoitga moslashish mexanizmi