6-боб. Ахборот хизматининг замонавий турлари


Download 0.72 Mb.
bet1/44
Sana17.06.2023
Hajmi0.72 Mb.
#1549064
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   44

6-боб. АХБОРОТ ХИЗМАТИНИНГ ЗАМОНАВИЙ ТУРЛАРИ
6.1. АХБОРОТНИ ФАКСИМИЛЕ УЗАТИШ
Ахборотни факсимиль узатиш замонавий ахборот технологияси — электрон почтага мансуб.
Маълумотларни факсимиль узатиш усули янгилик эмас, аммо уни замонавий технологик даражада амалга ошириш уни одамлар уртасида ахборот алмашинувининг воситаси сифатида куллаш куламини кентрок уйлаб куриш имконини беради.
Факсимиль тизим хар кандай турдаги хужжатли ахборотни узатиш имконини беради: мати, газета, кулёзма, графика ёки фотография ва хоказо. Бу услубнинг афзаллиги шундаки, узатилаёттан хужжат асл нусхасининг аник тасвири берилади.
Таъкидлаш жоизки, факсимиль алоканинг утмишдоши фототелеграф асосида тасвир белгилар тамойили ётар эди.
Факсимиль алока аппаратурасида интеграл схема, микропроцессорлар, зарядли алока асбоблари, лазер, янгича чоп этиш усуллари, тез сканерловчи курилманинг кулланиши факсимиль аппаратлардан фойдаланиш сохасини янада кенгайтириш хамда унинг тавсифини сезиларли даражада узгартириш имконини беради. Масалан, мавжуд факсимиль усуллардан бирига кура, электр сигнали ёзуви нурли сигналга айланади. Сўнгра ёругликни сезувчи когозга таъсир курсатади. Унинг пайдо булиши ксерокопия ёки электрон фотография принципер асосида руй беради. Яна бир бошка усул электромеханик курилма ёрдамида сиёх билан когозга ёзув тушириш имконини беради. Шунингдек, оддий когоз ва электр утказувчи сиёхдон билан ёзиш усулидан фойдаланилади.
Факсимиль аппаратлар туртта гурух буйича тавсифланади. Биринчи гурухга оддий техник вазифалар хал этиладиган, яъни барабанли курилма, оддий когозга контактли ёзиш аппаратлари киради. Бунда А4 форматини узатиш вакти одатда 3 минутни ташкил этади.
Иккинчи мансуб аппаратлар хам ахборотни тахминан шу тезликда оширади. Аммо улар кенгрок куламда — 1 мм майдонда туртта линияни узата олади. Биринчи ва иккинчи гурухдаги аппаратларда сигналларнинг ухшаш модуляцияси (амплитудали ёки частотали) кулланилади ва улар телефон каналлари буйича уз атил ади.
Учинчи ва туртинчи гурухдаги аппаратларда ракамли модуляция ва сигналлар кулланилади, хамда маълумотларни узатиш каналлари оркали узатилади. А4 стандарт форматини узатиш вакти бир минутдан ошмайди. Масалан, туртинчи гурухга мансуб, юкори тезликка эга ракамли факсимиль аппарати (NTT DD Digital Fax — Япония) А4 форматини 30 секундда 9600 фп/ секунд тезликда узата олади. Ушбу аппаратда тасвирни ёзиш МОП структураси ёрдамида, нусха олиш эса электростатистик услуб оркали амалга оширилади.
Факсимиль узатишни овозга узатиш билан ракамли шаклда комбинациялаш мумкин. Бунинг учун 64 Кбит/ секунд талаб этилади ва бу холатда ракамли каналдан ёки навбати билан, ёки нутк билан бир пайтда (овоз тезлиги 56 Кбит/секунд, тасвир тезлити 8 Кбит/секунд) узатиш мумкин. Нуткни узатиш учун факсимиль терминал ва тармок уртасида интерфейс алокани таъминлаши зарур.
Тасвир сигналларини ракамли куринишга айлантиришда факсимиль аппарат маълумотларнинг умумий схемасига киритилади. 1.30-расмда турли хил ахборотларни узатиш курсатилган. Унда сигналлари статистик мультиплексор томонидан амалга оширилади. У тармокка энг охирги курилмаларни терминаллар, компьютерлар, факсимиль аппаратлар, телекс ва хоказоларни бирлаштириш имконини беради. Статистик мультиплексор вазифаси тизим учун ажратилган умумий частотадан максимал фойдаланиш максадида частогали ва вактинчалик каналларни динамик таксимлашдан иборат.
1.30-расмда келтирилган схема замонавий электрон почта тизими учун анъанавий саналади.
Нисбатан киммат турадиган телефон каналларидан самарасиз фойдаланганда паст тезликка эга факсимиль алокадан фойдаланувчи купрок харажат сарфлайди. юкори тезликка эга факсимиль аппаратлари ахборотни нисбатан паст нархда узатишни таъминлайди. Айни пайда бу аппаратнинг нархи паст тезликка эга аппарат нархидан якори туради. Мутахассислар фикрича, замонавий факсимиль алока воситаларидан фойдаланиб бир кунда бешта хужжат узатишга улгурилса, бу муассаса учун рентабелли хисобланар экан. Факсимиль алока воситаларининг ривожланиш истшфолига келсак, бунда факсимиль алока билан хозирда кенг тан олинган электрон почта уртасида алокзнинг узилишига йул куймаслик керак.


Факсимиль алокани такомиллаштиришдаги асосий кучлар куйидаги учта йуналишга каратилади: тасвирни якори тизимда узатишга эришиш, узатиладиган ахборот сифатини ошириш, узатиш ва кабул килишни автоматик режимда амалга ошириш.


6.2-ф. ЭЛЕКТРОН ПОЧТА
Электрон почта хам хизмат курсатиш сохасига киради. Унинг вазифаси хат-хабарлар алмашиши учун ахборотларни узатиш ва кайта ишлашни электрон усуллардан фойдаланишдир. Шунингдек, у почта хизматига ухшаш ишни хам бажаради. Яъни, босма материаллар, фотография, жадвал, график, иш когозлари ва журналларни электрон усулда жунатади.
Электрон почта — бу когозсиз почта муносабатлари дегани ва у маълумотлар узатиш тармоклари буйича хужжатли хабарларни йигиш, кайта ишлаш ва узатиш билан шугулланади.
Шундай килиб, электрон почта — бу ахборот технологиялари воситаларидан фойдаланишга асосланган одамлар ва ташкилотлари уртасидаги почта муносабатлари тизимидир. У хизмат турларидан бири булиб, анъавий почтадан фаркди равишда жуда к;иска вакт ичида когозсиз ахборот алмашиниш устунлигига эга.
Электрон почтанинг иш принципи шундан иборатки, фойдаланувчи хар кандай ташкилот ёки уйда gepминал оркали керакли манзилни курсаттан голда хабар жунатиш мумкин. Бу маълумот компьютерга юборилади, у ерда эса тегишли манзилнинг электрон почта кутисига файл жунатилади. Фойдаланувчи уз файлини очиб куриб унга хат-хабар келган-келмаганлигини билиши мумкин. Агар у оригинал материал (имзо чекилган хужжат, график ва хоказо) жунатмокчи булса, факсимиль хизматдан фойдаланиши мумкин.
Алмашувда иштирок этадиган барча ахборот компьютерлар хотирасида сакданади, когозга эса талаб килинган ахборот керакли нусхада чикади. 1.31-расмда электрон почта структураси курсатиб берилган. Электрон почта узининг асосий вазифасини бажариши учун уз структурасида компьютер, факсимиль аппарат, тасвирларни солиштириш курилмаси (сканер) ва чоп этувчи курилмага эга булиши керак.
Бундай тизим фойдаланувчи учун кулай булишидан ташкдри, анъанавий почта хизматчиларини кискартириш туфайли хам иктисодий жихатдан фойдалидир. Масалан, А1да почта хизматида тахминан 500 минг хизматчи ишлайди. Почта хизмати учун умумий, сарфланадиган харажатларнинг 85%и эса уларнинг иш хакига кетади.

Электрон почта хизмати афзалликлари куйидагилардан иборат:
• ахборотни жунатувчи ва олувчиларнинг иш вактига унчалик халатит бермайди;
• ахборот олувчининг бошка жойга боришига хожат йўк
• ахборот узатишда абонентлар уртасидаги масофанинг ахамияти
• электрон почта кутисига (файлига) кириш кийинчилик тугдирмайди. Чунки у муассаса, алоиз булимлари, мехмонхона ва хоказоларда мавжуд терминлар ва умумий фойдаланишга мулжалланган;
• хар кандай турдаги ахборотларни, жумладан, молиявий хужжатлар, чизмалар, иш когозларини узатиш имконияти.
Бошкарув органларига электрон почта технологияси татбик этиш бу борада хужжатлар айлануви масалаларида кенг имкониятлар яратади, ортикча ходимлар мехнатидан халос этади, бошкарув карорларини кабул килиш тезлиги ошади. Терминалнинг тизимдаги охирги жойлашган курилма (масалан, телевизор) сифатида маълумот хизматининг иши ахолининг турли сохалари буйича билимлар билан хабардор килишга кумаклашиши лозим. Бу эса уз навбатида илмий-техник прогресс ривожига, маданият даражасининг ошишига туртки булади.
6.3-ф. ВИДЕОКОНФЕРЕНЦИЯЛАРНИ ТАШКИЛ КИЛИШ
Инсон фаолиятининг турли сохасида ахборот алмашиш, муаммони жамоа булиб мухокама килиш натижасида янги натижаларни олиш зарурияти конференция, семинарлар, йигинлар каби мулокот шаклларини келтириб чикарди. Хозирда бирор бир жиддий ишни оралик натижалар, якунлар, вариантлар, карорлар вариантлари, оппонентларни тинглаш ва тегишли карорлар кабул килишнинг турли даражаларида хал килмасдан амалга ошириб булмайди.
Ахборотни узатиш ва okra кабул килишнинг ракомли техникаси имконияти телеконференция — янги техник даражада телефон ва телевидениенинг бирга кушилгани — телеконференцияни ташкил этиш имкониятини беради. Телеконференцияни утказиш технологияси бир пайтнинг узида турли муассасаларнинг турли масофадахи кишилари билан биргаликда мулкот килиш имконини яратади. Иштирокчилар бунда нафакат бир-бируни куриш ва эшитиш билан бища ёнма-ён, юзма-юз тургандек щароитга эга буладилар.
Телеконференциянинг асосий афзалликлари куйидагилар:
1. Долзарб масалалар мухокамасини тезкор ташкил этиш ва худудий жихатдан узокда булган, бу масалага кизик;кзн уртокпарни уз вактида хабардор килиб кўйиш. Бу холатда бирор жойга боришга ва транспорт харажатларига зарурият колмайди. Мутахассис уз иш жойидан узок кетмайди.
2. Мухокама килиш учун иштирок этувчи ташкилотлардан биридаги хар клндай материалдан — жадвал, диаграмма, матндан фойдаланиш мумкин. Баъзан айрим хисоб-китоблар килиш ёки модел вазиятларни кайтариш керак булиб колади. Буларнинг барини телеконференция учун фойдаланиладиган техника ёрдамида бажариш мумкин.
3. Телеконференция аппаратуралари мавжуд булганда, мухокама этиладиган муаммо буйича карор кабул килиш учун Катнашиши зарур мутахассислар доирасини кенгайтириш мумкин. Анъанавий усуллар оркали эса ишни амалга ошириш мушкул.
4. Телеконференция пайтида маълумотлар базаси билан алока булганда деярли хар кандай маълумотнома ахборотидан фойдаланиш ва у билак бутун телеконференция иштирокчиларни таништириш мумкин булади.
1.32-расмда телеконференцияни утказиш учун бинога (залга) жойлаштирилган аппаратуралар курсатилган.

Телеконференция факсимиль алока, телевизионкамера, видеомагнитофон, компьютер, модем, дисплей, акустик аппаратура каби турли хил курилмаларни жалб этишни талаб килади. Одатда видеоконференция утказиш учун махсус зал ажратилади ва шу ерга телевизион ва акустик аппаратура, бошка техникалар жойлаштирилади. Шу ерга алока линияси утказилади. Бинога катта телевизион экран урнатилади.
6.4-ф. INTERNET
Internet — бу бутун дунёни клмраб олувчи глобал компьютер тармогидир. 1995 йилда Internet 150 дан ортик мамлакатда 40 миллион атрофидаги абонентта эга эди. Internet тармоги хар ойда 7 — 10% га купаймокда. У дунёдаги муассасалар ёки хусусий шахсларга тегишли турли ахборот тармокпарини таъминловчи ядрони ташкил этади.

Download 0.72 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   44




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling