6-боб. Ахборот хизматининг замонавий турлари


Download 0.96 Mb.
bet38/44
Sana17.06.2023
Hajmi0.96 Mb.
#1549049
1   ...   34   35   36   37   38   39   40   41   ...   44
Жараёнлар марказимахсуслаштирилган сервис ташкилот булиб, банк-эквайерларидан ёки физмат курсатиш манзилларидан келадиган муаллиф суровнома- ларни ва транзакция протоколларини кайта ишлашни таъминлайди. Ушбу ишларни амалга ошириш учун жараёнлар маркази маълумотлар базасини киритади. Бу маълумотлар базаси тулов тизими, банк аъзолари ва пластик карта сохиблари тугрисидаги маълумотларни уз таркибига олади.
Пластик карталар тулов буйича кредитли ёки дебетли булиши мумкин.
Кредитли карталар буйича карта сохибига купинча мухлати 25 кунгача булган вактинча карз берилади. Буларга Visa, Master Card, American Express карталари мисол була олади.
Дебетли карталарда карта сохибининг банк-эмитентидаги хисобига олдиндан маълум микдорда маблах жойлаштиради. Ушбу маблагдан харид учун ишлатилган маблаглар суммаси ошиб кетмаслиги лозим.
Ушбу карталар факзттина шахсей эмас, балки корпоратив хам булиши мумкин.
Хозирги кунда микропроцессорли карталар ишлаб чикилмокда. Ушбу карталарнинг олдингиларидан асосий фарки бу мижознинг барча маълумотлари унда акс эттирилган булиб, барча транзакциялар, яъни маълумотлар базасини бир холатдан иккинчи холатга утказувчи суровномалар, offline режимда амалга оширилади, шу босс, улар якори даражада химояланган деб эътироф этилган. Уларнинг нархи кимматрок, булса да, телекоммуникация каналларидан фойдаланилмаслик муносабати билак ундан фойдаланиш киймати арзондир.
Электрон тулов тизимларининг куйидаги заиф кисмлари мавжуд:
• банк ва мижоз, банклараро, банк ва банкомат орасида тулов маълумотларини жунатиш;
• ташкилот доирасида маълумотларни кайта ишлаш.
Булар уз навбатида куйидаги муаммоларни юзага келтиради:
• абонентларнинг хакик;ийлигини аниклаш;
• алока каналлари оркзли жунатилаётган электрон хужжатларн и химоялаш;
• электрон хужжатларининг юборилганлигига ва кабул килинганлигига ишонч хосил килиш;
• хужжатнинг бажарилишини таъминлаш.
Электрон туловлар тизимида ахборотларни химоялаш функцияларини таъминлаш максадида куйидагилар амалга оширилиши керак:
> тизимнинг четки бугинларига киришни бошкариш;
> ахборотларнинг яхлитлигини назорат килиш;
> хабарларнинг махфийлигини таъминлаш;
> абонентларни узаро аутентификациялаш;
> хабарнинг муаллифлигидан воз кеча олмаслик;
> хабарнинг етказилганлигини кафолатлаш;
> хабар буйича бажариладиган чора-тадбирлардан воз кеча олмаслик;
> хабарлар кетма-кетлигини кайд килиш;
> кетма-кет хабарлар яхлитлигини таъминлаш.

Download 0.96 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   34   35   36   37   38   39   40   41   ...   44




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling