6-боб. Ахборот хизматининг замонавий турлари


Электрон ночтани химоялаш


Download 0.96 Mb.
bet37/44
Sana17.06.2023
Hajmi0.96 Mb.
#1549049
1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   ...   44
Электрон ночтани химоялаш
Юкорида келтирилган хавфларга нисбатан куйидаги химояланиш усуллари ишлаб чикилган:
— калбаки манзилдан химояланиш, бу холда шифрланган электрон имзоларни куллаш таклиф килинади;
— хатни волга киритишдан химояланиш, бу холда хабарни ёки жунатиш каналини шифрлаш таклиф килинади.
Ушбу химоялаш усуллари бевосита колган хавфларнинг улушини камайтиради.
10.3-ф. ЭЛЕКТРОН ТУЛОВЛАР ТИЗИМИДА АХБОРОТЛАРНИ ХИМОЯЛАШ
Электрон туловлар тазами асослари
Электрон туловлар тизими деб банк пластик карталарини тулов воситаси сифатида кулланилишидаги усуллар ва уларни амалга оширувчи субъектлар мажмуаси- га айтилади.
Пластик карта — шахсий тулов воситаси булиб, у мазкур воситадан фойдаланадиган шахсга товар ва хизматларни накдсиз пулини тулаш, бундан ташкзри банк муассасалари ва банкоматлардан накд пулни олишга имкон беради.
Пластик картани тулов воситаси сифатида кабул килувчилар, савдо ва хизмат курсатувчи корхоналар, банк булимлари хамда бошкллар шу пластик карталарга хизмат курсатувчи кабул билувчилар тармогини ташкил этади.
Электрон туловлар тизимини яратишда пластик карталарга хизмат курсатиш конун-коидаларини ишлаб чикиш ва уларга риоя килиш асосий масалалардан бири булиб хисобланади. Ушбу коидалар нафакат техникавий (маълумотларни стандартлаш, ускуналар ва бошкдлар), балки молиявий масалалар (корхоналар билан хисобларни бажариш тартиби) ни хам камраб олади.
Электрон туловлар тизимининг фаолиятини куйидагидек тасаввур килиш мумкин (2.19-расм).

Бу ерда:
туловларнинг утиши;
муаллифлаш суровларининг утиши;
— тулов тизимининг жараёнли тармоги;
→карта сохиби матсулот ва хизматларга тулаш учун картани курсатиш
Электрон туловлар тизими билан биргаликда фаолият курсатадиган банк икки, яъни банк-эмитент ва банк-эквайер тоифасида хизмат курсатади:
Банк-эмитент пластик карталарни ишлаб чикзради ва уларнинг тулов воситаси сифатида хфлланилишига кафолат беради.
Банк-эквайер савдо ва хизмат курсатувчи ташкилотлар томонидан кабул килинган туловларни банк булимлари ёки банкоматлар оркзли амалга оширади.
Хозирги кунда автоматлаштирилган савдо POS (Point-Of-Sale — сотилган жойда тулаш) — терминали ва банкоматлар кенг таркалган.
POS-терминалда пластик картадан маълумотлар укилади ва мижоз уз PIN-коди (Personal Identification Number — идентификацияловчи шахсей номер) ни киритади ва клавиатура оркали тулов учун зарурий киймат терилади.
Агар мижозга накд пул керак булса, бу холда у банкоматдан фойдаланиши мумкин.
Ушбу жараёнларни бажаришда жараёнлар маркази имкониятларидан фойдаланилади.

Download 0.96 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   ...   44




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling