6 маъруза: Металларни болғалаш

10.4.Болғалаш йўли билан поковка олиш технологиясининг хусусиятлари.

Болғалаш учун бошлангич материал сифатида қўйма (поковник оғирлиги катта бўлса) оғирлиги 10-15 т, кичик ва урта поковник учун блюмслардан фойдаланилади. Керак бўлган заготовканинг оғирлиги қўймадаги формула билан аниқланади.

Йирик поковкалар учун
G_заг= G_поп+ G_тру+ G_куй+ G_кеч
Урта, майда поковкалар учун
G_заг=G_пок=G_куй=G_кес
Бунда, G_заг- бошлангич заготовкани оғирлиги, кг
G_пок- поковкани оғирлиги, кг
G _пр- қўймани прибил қисми оғирлик, кг
G_тул-қўймани туб қисми оғирлиги, кг
G_куй –куйиндига чиккан металл оғирлик
Gпок оғирлиги G=V* формула билан топилади. V-n-x-G ҳажмли бўлиб, поковка геометрияси бўйича топилади.  - метални солиштирма оғирлиги г/см³ жадвалдан олинади.
Gпр(20-25)% Gпок
Gтуб(2-7)% Gпок
Gкуй(2-3)% Gпок
Gпес(2-3)% Gпок
Деб кабул килинади. Чикиндиларни микдори қўймани 30-35 % ни ташкил килиши мумкин. Поковка олиш учун уни технологик жараёни ишлаб чикилади. Деталp чизмаси асосида поковка чизмаси ишлаб чикилади. Припус қуйиш поковка катта кичиклигига қараб жадвалдан олинади.
Маълумки Болғалаш йўли билан олинган буюмни ўлчамлари ноаниқ, юзалари тоза бўлмайди, лекин механик хосаси юқори бўлади. Шунга кура оғир шароитда ишлайдиган деталларни заготовкаси Болғалаш билан олинади.
Поковка оғирлиги шакли ва конфиграцияси бўйича машина турини аниқлаш жадваллардан, яъни машинани урилиш қисми танланади. Машинани урилиш қисми бўйича машина тури танланади.
Назорат учун саволлар.

1. 
   Металларнинг болғаланиш технологияси.
   
2. 
   Болғалаш моҳияти.
   
3. 
   Болғалаш операциялари.
   
4. 
   Болғалаш асбоблари.
   
5. 
   Ургичлар ва уларнинг турлари.
   
6. 
   Заготовкаларни тешиш.
   
7. 
   Болға лашда ишлатиладиган асбоблар.
   
8. 
   Бошлангич заготовкани оғирлигини топиш формуласи.
   

Фойдаланилган адабиётлар.

1. 
   Дубинин Н. П ва бошқалар. « Технология металлов и других конструкционнқх материалов» Москва 1976 йил.
   
2. 
   Мирбобоев В. А. ва бошқалар. « Металлар технологияси» Тошкент, 1991 йил.
   
3. 
   3.Полухин П. И ва бошқалар. « Технология металлов и сварка» Москва 1990 йил.
   
4. 
   Турахонов А.С. « Металлар технологияси » Тошкент, 1981 йил.