6-ma’ruza. Takrorlanuvchi jarayonlar va ularni dasturlash. Parametr bo’yicha takrorlash operatorlari. Shart oldi takrorlanuvchi jarayonlarni dasturlash. Shart so’ng takrorlanuvchi jarayonlarni dasturlash. Reja

6-ma’ruza. Takrorlanuvchi jarayonlar va ularni dasturlash. Parametr bo’yicha takrorlash operatorlari. Shart oldi takrorlanuvchi jarayonlarni dasturlash. Shart so’ng takrorlanuvchi jarayonlarni dasturlash.


Reja:

1. 
   Dasturlashda takrorlanuvchi jarayonlar va ularni dasturlash
   
2. 
   Parametr bo’yicha takrorlash operatori.
   
3. 
   Shart oldi takrorlanuvchi jarayonlar. While operatori
   
4. 
   Shart so’ng takrorlanuvchi jarayonlar. Do while operatori
   

Sikl (takrorlanish) - bu ko'rsatmalar to'plamining takroriy bajarilishini tashkil qilish uchun mo'ljallangan yuqori darajadagi dasturlash tillaridagi boshqaruv strukturasining bir turi. Shuningdek, siklni bir necha bor bajarilgan, har qanday usulda tashkil qilingan (masalan, shartli o’tish yordamida) har qanday ketma-ketlik deb atash mumkin.
Qayta bajarilishi uchun mo'ljallangan ko'rsatmalar ketma-ketligi sikl tanasi deb ataladi. Sikl tanasining bitta bajarilishi takrorlash deyiladi. Takrorlashning yana bajarilishini yoki siklning tugashini aniqlaydigan ifoda chiqish sharti yoki siklni tugatish sharti (yoki davomiylik sharti, uning haqiqiyligi qanday talqin qilinishiga qarab - siklni to'xtatish yoki davom ettirish zarurati belgisi sifatida) deb nomlanadi. Joriy takrorlash raqamini saqlaydigan o'zgaruvchiga sikl takrorlash hisoblagichi yoki oddiygina sikl hisoblagichi deyiladi. Siklda hisoblagich bo'lishi shart emas, hisoblagich bitta bo'lishi shart emas - sikldan chiqish sharti sikldagi o'zgargan bir nechta o'zgaruvchiga bog'liq bo'lishi mumkin yoki uni tashqi sharoitlar bilan aniqlash mumkin (masalan, ma'lum bir vaqt boshlanishi), ikkinchi holda hisoblagich umuman kerak bo'lmasligi mumkin.
Har qanday siklning bajarilishi sikl o'zgaruvchilarining dastlabki initsializatsiyasini, chiqish holatini tekshirishni, sikl tanasini bajarilishini va har bir takrorlashda sikl o'zgaruvchisini yangilashni o'z ichiga oladi. Bundan tashqari, aksariyat dasturlash tillarida siklni erta boshqarish uchun vositalar mavjud, masalan, siklni tugatish bayonotlari, ya'ni chiqish sharti (C++ da break) va iteratsiyani o'tkazib yuborish bayonotlari (C da continue) haqiqatidan qat'i nazar sikldan chiqishga imkon beradi.
Kompyuterlar ma'lumotlarni saqlashdan tashqari ko'proq narsani amalga oshirishi mumkin. Ular ma'lumotlarni tahlil qiladi, birlashtiradi, buyurtma qiladi, ajratadi, o'zgartiradi, ekstrapolyatsiya qiladi, sintez qiladi va boshqa manipulyatsiyalarni amalga oshiradi. Ba'zan ular ma'lumotlarni buzadi va yo'q qiladi, ammo biz ularning xatti-harakatlarini boshqarishga harakat qilamiz. Ushbu mo''jizalarni bajarish uchun dasturlarda takrorlanadigan amallarni bajarish va qaror qabul qilish vositalari zarur. Albatta, C++ bunday vositalarni taqdim etadi. Darhaqiqat, u C da for, while, do while va if so'zlarini ishlatiladi. Ushbu har xil boshqaruv bayonotlari dasturning to'g'ri ishlashini ta'minlash uchun ko'pincha taqqoslash iboralari va mantiqiy ifodalardan foydalanadi. Ushbu mavzuda sikllar qanday tashkil qilinishini ko'rib chiqamiz.