6– Ma’ruza. Termodinamik parametrlar. Reja Termodinamik parametrlar. Ideal gaz qonunlari

1- Rasm . Tselsiy va Farangeyt shkalasini taqqoslash.

Celsius – Tselsiy, Fahrenheit – Farangeyt, Centigrade - shkala




Gaz qonunlari (izojarayonlar)
Sistemadagi bosim ,xajm, va temperatura bir biriga juda bog’liq. Gaz parametrlarining birortasining o’zgarishi hech bo’lmaganda ikkinchisining o’zgarishiga olib keladi. Shuning uchun parametrlar o’rtasidagi munosabatlarni topishimiz kerak. Sistemadagi jarayonlarni soddalashtirib o’rganish maqsadida parametrlarning birortasi o’zgarmay qolgan ikkita o’zgaradigani orasidagi bog’lanishni ko’raylik.

Bu qonunlar molekulyar kinetik nazariya yaratilganga qadar tajribalar yordamida aniqlangan. Shuning uchun xam ular idial gazning tajribaviy qonunlari deyiladi.

Izotermik gaz jarayonlarini o’rganib turib ingliz olimi Boyl (1662y.) va frantsuz olimi Mariott (1667y.) quyidagi gaz qonunini yaratdilar: O’zgarmas temperaturada gaz xajmi unga qo’yilgan bosimga teskari proportsional:

V ~ 1 G’ P

Bu munosabat Boyl qonuni sifatida ma’lum, uni quyidagi ko’rinishda yozish mumkin:

PV q const

Bu o’zgarmas temperaturada gazning bosimi yoki xajmi o’zgarsa, boshqa kattaliklar ham o’zgarsa ammo PV ko’paytmasi o’zgarmas qolishini bildiradi.