6– Ma’ruza. Termodinamik parametrlar. Reja Termodinamik parametrlar. Ideal gaz qonunlari

O’zgarmas temperaturada bosimni xajmga bog’lanishi

O’zgarmas temperaturada hajmning o’zgarishi bilan gazning bosimi o’zgarsa, bunday jarayonga izotermik jarayon deb ataladi.

Frantsuz olimi Jak Sharl, agar bosim juda baland bo’lmasa va o’zgarmas bo’lsa, ga zning temperaturasi oshishi bilan xajmi taxminan chiziqli qonun bo’yicha oshib boradi (2.a - rasm).

Biroq past bosimda hamma gazlar suyuqlikka aylanadi (masalan, kislorod -183^o S suyuladi) va shuning uchun 2. b - rasmdagi grafikni suyulganda va kondsatsiyalanish sodir bo’lishi mumkin bo’lgan nuqtasidan davom ettirish mumkin emas. Shunda ham juda past temperaturalargacha davom ettirsak (rasmda shtrix chiziqlar bilan ko’rsatilgan), u o’qni -273^o S temperaturada kesib o’tadi. Bu temperaturani absolyut temperatura deb ataladi.



2 – rasm. a) Tselsiy shkalasi bo’yicha gaz xajmi temperatura funktsiyasi; b) o’zgarmas bosimda Kelvin shkalasi bo’yicha temperatura. (Volume – xajm, Temperature – temperatura, Kelvins – Kelvin shkalasi