6-mavzu: C++ dasturlash tili bilan tanishish tayanch atamalar

Ma’lumotlarning asosiy tiplari

C ++ dastrulash tilining ma’lumotlar tiplarini asosiy va tarkibiy qismlarga

bo‘lish mumkin. C ++ dastrulash tilida o‘zgaruvchilarning asosiy tiplariga
quyidagilar kiradi:
• char - belgili;
• int – butun son;
• float – haqiqiy son;
• double - ikki karra haqiqiy son;
• bool - mantiqiy.
Ma’lumotlarning boshqa tiplarini shakllantirish uchun spetsifikator (qiymat
chegarasi) lardan foydalaniladi. Spetsifikatorlar yordamida belgilangan tiplar tarkibiy ma’lumotlar deyiladi.
C ++ dasturlash tilida ma’lumotlar tipining to‘rtta spetsifikatori mavjud:
• short - qisqa;
• long - uzun;
• signed - ishorali;
• unsigned - ishorasiz.
Turlarning o'lchamlari va qiymatlarining o`zgarish oralig`i:

Tur O`lchami (байт) Qiymatning o`zgarish oralig`i

bool | 1 | true, false
signed char | 1 | -128 ... 127
unsigned char | 1 | 0 ... 255
signed short int | 2 | -32768 ... 32767
unsigned short int| 2 | 0 ... 65535
signed long int | 4 |
-2 147 483 648 ...
2 147 483 647
unsigned long int| 4 | 0 ... 4 294 967 295
float | 4 | 3.4e-38 ... 3.4e+38
double | 8 | 1.7e-308 ... 1.7e+308
long double | 0 | 3.4e-4932 ... 3.4e+4932

Bularning imkoniyatlarini quyida ko‘rib chiqamiz:

• Char tipi o‘zgaruvchilarga oid misollar va masalalarni dasturlashda qo‘llaniladi. Char tipidagi ma'lumotlar kompyuter xotirasining bir baytini egallaydi. Buning sababi, odatda, 256 ta belgidan birini saqlash uchun qancha belgilar bo'lsa, shuncha xotira ajratiladi. Belgilar turi ishorali yoki ishorasiz bo'lishi mumkin. Belgilangan o'zgaruvchilar quyidagicha e'lon qilinadi:
- char a, string; // ikki belgili o'zgaruvchini e'lon qilish.
Belgilar ma'lumotlari bilan ishlashda shuni esda tutish kerakki, agar bitta belgidan foydalanmoqchi bo'lsangiz, belgini bittali qo‘shtirnoq ichiga yozilishi kerak. Masalan, 'x', 'y', '-', '5'.
Agar belgilar ketma-ketligi, ya'ni satr ishlatilsa, satr qo'shtirnoq ichiga olinishi kerak. Masalan, "Vatanga sadoqat!"

• 
  Int tipi butun o'zgaruvchilarga oid misollar va masalalarni dasturlashda qo'llaniladi. Int tipidagi o'zgaruvchi kompyuter xotirasida ikki, to'rt yoki sakkiz baytni egallaydi. Bu protsessorning ishlashiga bog'liq. E'tibor bering, barcha butun sonlar imzolanganligi sababli, ishorali spetsifikatsiyani yozish shart emas.
  
• 
  Float yoki double tiplari haqiqiy sonli o'zgaruvchilar bilan bog'liq misollar va masalalarni dasturlash uchun ishlatiladi. Haqiqiy sonni kompyuter xotirasida tasvirlash butun sonni aks ettirishdan farq qiladi.
  

Double tipidagi qiymatlar kompyuter xotirasining 8 baytini egallaydi, mos ravishda 11 va 52 bit tartib va mantissa uchun ajratilgan. Mantissaning uzunligi raqamning aniqligini belgilaydi va tartib uzunligi uning diapazonini ifodalaydi. Double tipidagi nom oldiga long operator so'zi yozilsa, 10 bayt xotira ajratiladi.

• 
  Mantiqiy tiplar bool operator kalit so'zi yordamida e'lon qilinadi. Bool o'zgaruvchisi faqat ikkita qiymatga ega bo'lishi mumkin: true yoki false. Nolga teng bo'lmagan har qanday qiymat rost deb talqin qilinadi va butun songa aylantirilganda 1 bo'ladi, yolg'on esa xotirada 0 sifatida ifodalanadi. Mantiqiy turdagi o'zgaruvchilarni tavsiflash uchun quyidagi misolni keltirish mumkin:
  

bool k, m;