6-Mavzu: Ip o‘tkazish va bog‘lash soxasida yaratilgan yangi yangi uskunalarda innovatsion texnologiyalarni roli va qo‘llanilishi. Jarayonni rivojlantirishda kompyuter va informatsion texnologiyalarni qo‘llanilishi va roli

---

6-Mavzu: Ip o‘tkazish va bog‘lash soxasida yaratilgan yangi yangi 
uskunalarda innovatsion texnologiyalarni roli va qo‘llanilishi. Jarayonni 
rivojlantirishda kompyuter va informatsion texnologiyalarni qo‘llanilishi va 
roli. 
 
Ma’ruza rejasi 
1. Yangi tanda nazoratchisi va gula turlari. 
2. Zamonaviy o‘tkazish dastgohi va ulash mashinalari.
 
Tanda ipini to‘quvchilikka tayyorlash jarayonlarining oxirgisi o‘tkazish yoki 
bog‘lash jarayoni hisoblanadi. O‘tkazish jarayonida tanda iplari lamel va gula 
ko‘zlaridan, tig‘ tishlaridan o‘tkaziladi. O‘tkazish to‘qilayotgan assortiment, ya’ni 
tanda iplari soni va gulalarga o‘tkazish tartibi o‘zgarganda qo‘llaniladi. To‘quv 
dastgohining jixozlari ishdan chiqqanda ham o‘tkazish qo‘llaniladi. To‘quv 
korxonasida umumiy tandalarning 10

15 % o‘tkaziladi.
O‘tkazishga nisbatan kamroq mehnat sarflanadigan va kengroq tarqalgan 
jarayon bog‘lash jarayoni hisoblanadi. Bog‘lash jarayonida yangi tanda iplarining 
uchi tugayotgan tanda ipi uchlari bilan bog‘lanadi. Bog‘lash jarayoni bevosita to‘quv 
dastgohida yoki o‘tkazish bo‘limida amalga oshirilishi mumkin. Iplar 
bog‘langandan so‘ng tugunlar lamel, gula va tig‘dan o‘tkaziladi. 
Yangi va tugayotgan iplarning uchini yopishtirish yoki burab qo‘yish yo‘li 
bilan ham birlashtirish mumkin. Bu usul to‘quv dastgohida tugunlarni o‘tishi qiyin 
bo‘lgan holda qo‘llaniladi. 
Lamel – tanda kuzatuvchisining elementi bo‘lib, tanda ipi uzilganda dastgohni 
to‘xtatish uchun xizmat qiladi.Tanda kuzatuvchisining ishlash prinsipiga qarab 
lamellar quyidagi turlarda tayyorlanishi mumkin: 
L – mexanik prinsipda ishlovchi tanda kuzatuvchilari uchun yopiq holda 
ishlangan;
LO – mexanik tanda kuzatuvchilarda qo‘llaniluvchi bir tomoni ochiq holda;
LE – elektr tanda kuzatuvchilari uchun yopiq holda bajarilgan;
LOE – elektr tanda kuzatuvchilari uchun bir tomoni ochiq holda bajarilgan. 
Lamellarning o‘lchamlari va og‘irligi ipning chiziqli zichligiga bog‘liq. 
Ipning chiziqli zichligi oshgan sari og‘irroq lamellar qo‘llaniladi. 

---