6-mavzu. Ma’lumotlar bazalari va big data texnologiyalari reja: Маълумотлар базаси тушунчаси

BIG DATA TEXNOLOGIYAALARI


Big data (katta ma’lumotlar) - juda katta hajmdagi bir jinsli bo’lmagan va tez tushadigan raqamli ma’lumotlar bo’lib, ularni odatiy usullar bilan qayta ishlab bo’lmaydi. Ba’zi hollarda, katta ma’lumotlar tushunchasi bilan birga shu ma’lumotlarni qayta ishlash ham tushuniladi.
Big data atamasi 2008-yilda dunyoga kelgan. Nature jurnali muharriri Klifford Linch dunyo ma’lumotlar hajmining juda tez sur’atda o’sishiga bag’ishlangan maxsus sonida Big data atamasini qo’llagan. Biroq, katta ma’lumotlar avval ham bo’lgan. Mutaxassislarning fikricha, kuniga 100 gb dan ko’p ma’lumot tushadigan oqimlarga Big data deb aytilar ekan.
Katta ma’lumotlarni analiz qilish, inson his etish imkoniyatidan tashqarida bo’lgan qonuniylatlarni aniqlashda yordam beradi. Bu esa kundalik hayotimizdagi barcha sohalar, hukumatni boshqarish, tibbiyot,telekommunikatsiya,молия, транспорт, ишлаб чиқариш ва бошқа соҳаларни янада яхшилаш, уларнинг имкониятларини ошириш, муоммоларга муқобил йечимлар излаб топиш имконини яратади.
Ушбу миқдордаги маълумотлар 2011-йилда ҳар икки кунда яратилган бўлса, 2013-йилга келиб, инсоният томонидан 5 миллиард гигабайт маълумот ҳар 10 дақиқада яратилмоқда.
Бу ўз навбатида, фанда янги атама — катта ҳажмли маълумотлар (Big data) тушунчасининг яралишига сабаб бўлди.
Атрофимиздаги миллиардлаб тўпланиб қолган маълумотларни йиғиш, қайта ишлаш ва улардан самарали фойдаланиш орқали маълум ҳолат ёки обйект тўғрисида тарихий, жорий ва келажак вақт учун муҳим бўлган билимларга эга бўлишимиз мумкин. 
Masalan:

1. 
   Google bir kunda bir petabaytdan ortiq ma’lumotlarni qayta ishlaydi, Ushbu ko’rsatkich AQSH kongressi kutubxonasida nashr qilinadigan materiallardan 100 barobar ko’proq,
   
2. 
   Atiga 10 yil avval mavjud bo’lmagan kom­paniya - Facebook, soatiga 10 milliondan ortiq yangi rasmlar joylanishi bilan faxrlanishi mumkin.
   
3. 
   800 millionta YouTube xizmati foydalanuvchilari oyiga har soniyada bir soatdan ko’p videolar joylashtiradi.