O’tish chegarasi = tug’ilgan kun; Hayoldagi o’tish chizig’ini chizish va tushintirish kerak

2-amaliy mashg’lulot
1.1 Boshqarish tizimlarini analiz qilish. Boshqarish tizimining tuzilishini analiz qilish va informasiya yurishini analiz qilish. O’tish chizig’i

Topshiriq. O’tish chegarasi = tug’ilgan kun;

Hayoldagi o’tish chizig’ini chizish va tushintirish kerak.
Misol uchun, sizning chizma chizish jarayoningiz va undagi o’tish chizig’i.

6-rasm. Boshqariluvchi jarayoning informatsiya yurishida yopiq zanjirli tizim


Boshqariluvchi jarayonning informatsiya yurishida yopiq zanjirli tizimdagi jarayonning borishi yoki o’tish chizig’i
Ob’ektning parametrlari. Har bir boshqarish obektida kirish va chiqish parametrlari (o’zgaruvchilari) bo’ladi. Kirish parametrlariga ob’ektning boshlang’ich holatni xarakterlovchi hamda vaqt o’tishi bilan o’zaradigan ko’satkich chiqish ko’rsatkichlari kiradi.



7-rasm. Boshqarish jarayoning o’tish chizig’i

8-rasm. Boshqarish jarayoning informatsiya yurishida yopiq zanjir



9-rasm. Boshqarish jarayoning yopiq zanjir va undagi o’tish chizig’i
2. Texnologik jarayonlarni avtomatlashtirish haqida umumiy ma’ lumotlar. Tizim haqida tushuncha.

Tizimli fikrlash, tahlil, tizim, jarayon, ob’ekt nima? Tizimli fikrlashni rivojlatirishda uchta “Tushuncha” asosiy joyni egallaydi. Bu tizim, jarayon va ob’ekt tushunchalaridir.
Avvalambor fikrlashda tizim, internasional so’z sifatida sistema, asosiy mazmunni ifodalovchi ibora sifatida qabul qilingan.
Misol tariqasida Internet dasturiga kirib sistema so’ziga mos lavhalarni topish uchun topshiriq berilsa:
Quyosh sistemasi, o’lchovlar sistemasi, kosmik aloqa sistemasi, linzalar sistemasi, qon tomirlar sistemasi, nerv sistemasi, unlilar sistemasi, davlat sistemasi, demokratik sistema, maorifiy sistema, sovitish sistemasi, irrigasiya sistemasi, o’z-o’zidan rostlanuvchi sistema (konstruksiya), tenglamalar sistemasi, logarifmlar sistemasi, koordinatalar sistemasi, sog’liqni saqlash sistemasi, o’lchovlar sistemasi, o’lchov birliklari sistemasi, mehnatga progressiv haq to’lashsistemasi, kitoblarni joylashtirish sistemasi, saylov sistemasi,unlilar sistemasi, Dekartning filosofik sistemasi, Linneyning botanik sistemasi, Mendeleevning elementlar davriysistemasi, dunyoqarash sistemasi, apparat, texnologik liniya, cex, ishlab chiqarish, mamlakat, region, viloyat, tuman kabi ko’plab iboralar uchratiladi. Chuqurroq fikrlansa, barcha keltirilgan sistemalar asosini borliqni ifodalovchi elementlar deb qabul qilish mumkin.
Yaxshiroq fikrlanganda keltirilgan tabiiy va suniy sistemalarning o’zlarini borliq elementi deb qabul qilib, ularning o’zi elementlar yig’indisidan iboratligini anglaymiz. Elementlar ma’lum maqsad uchun ishlaydigan qandaydir ketma-ketlik tartibida – algoritmida yig’ilgan.
Shunday qilib, Tizim nima? degan savolga, u borliqning fizik ifodasi, aksariyat materialistik tushunchadagi borliqni ifodalovchi elementdir va u tartibga solingan elementlar to’plami deyish mumkin. (tizim borliqni ifodalovchi narsa, birlik, butunlikni tashkiletuvchi narsalarmajmui).
Shuning bilan bir qatorda tizim iborasi tartib, soha, tarmoq, shoxobcha kabi ma’nolarda ham ishlatiladi.
Tabiiy tizimlarni tahlil qilinganda ularni qanchalik tartib bilan tuzilganligi inson fikrini hayratlantiradi. Inson o’zi uchun kerakli tizimlarni tashkil etishga urinadi. Optimal tizimlarni tashkil etishida insonga tizimli fikrlash asos bo’ladi. Yaxshi tizim tanlashda tizim ichidagi jarayonni o’rganish asos bo’ladi.