6-mavzu. Qurilish ishlarini bajarishdan olingan daromadlar va ularga doir hisoblashishlarning hisobi

Xo‘jalik yurituvchi sub’ekt quyidagi bandlar bo‘yicha bitimda ishtirok etuvchi boshqa shaxslar bilan kelishuvga erishgandan so‘ng ishonchli tarzda baholashi mumkin bo‘ladi:

Tomonlarning xizmat ko‘rsatishi va qabul qilishi xususida da’vo qilish kuchiga ega bo‘lgan huquqlari;
Almashtirish ko‘zda tutilayotgan to‘lovlar;
Hisob-kitob usuli va shartlari

Foizlar, royaltilar va boshqa daromadlar keltiruvchi aktivlarni boshqa xo‘jalik yurituvchi sub’ektlarga foydalanishga berish natijasida olingan daromadlar quyidagi hollarda mazkur BHMSning 21-bandida ko‘rsatilgan asosda tan olinishi lozim:

1. Bitim bilan bog‘liq daromadlarning xo‘jalik yurituvchi sub’ektga tushishi ehtimoli mavjud; 2. Daromad summasini yuqori darajadagi ishonchlilik bilan baholash mumkin bo‘lganda.
Daromad quyidagi asosda tan olinadi: 1. Aktivdan olinadigan haqiqiy daromadni hisobga oladigan vaqtinchalik nisbat asosida foiz tan olinadi; 2. Kelishuv shartlariga muvofiq hisoblash asosida royalti tan olinadi; 3. Aksiyadorlarning to‘lovni olish huquqi belgilanganda dividendlar tan olinadi.
Daromadning hisobot davri davomida aks ettirilgan har bir muhim toifasi summasi, shu jumladan quyidagilardan olingan daromadlar: 1. Tovarlar sotishdan; 2. Xizmatlar ko‘rsatishdan; 3. Foizlardan; 4. Royaltidan; 5. Dividendlardan;
Daromad quyidagi shartlarda xaridor mulkka egalik qilish huquqiga ega bo‘lganda tan olinadi: 1. Yetkazib berish amalga oshiriladi; 2. Tovar mavjud bo‘lib, sotishni tan olish paytida xaridorga etkazib berishga tayyor; 3. Xaridor tovarni etkazib berish muddati kechiktirilishi shartlarini alohida tarzda tasdiqlaydi; 4. Oddiy to‘lov shartlarini qo‘llash.

Daromad tovarlarni xaridor tomonidan qabul qilinishi bilan darhol tan olinadi, agarda: — o‘rnatish jarayoni mohiyatan oddiy, masalan, zavodda tekshirilgan telepriyomnikni o‘rnatishda uni faqat qutidan olish va antennaga hamda elektr tarmog‘iga ulash talab qilinadi xolos; — ko‘zdan kechirish faqat shartnoma baholarini uzil-kesil belgilash maqsadidagina amalga oshiriladi, masalan, temir rudasi va shakarni yuklab jo‘natish va h.k.