6-mavzu. Raqamli filtrlarni vazifalari va qo‘llanilishi

6-mavzu. Raqamli filtrlarni vazifalari va qo‘llanilishi
Raqamli filtr – bu raqamli signalga ishlov beruvchi va ularni ajratish maqsadida shu signallarni ma'lum darajada pasaytirishni signalni elektronikada ishlatadigan har qanday filtrdir. Analogik filtr, raqamliga qaraganda analog signal bilan ishlaydi va uni tarkibi diskretlanmagan, demak, uzatish vazifasi ichki hususiyatiga, uni ichki elementlariga bog‘liq. Raqamli filtrlar bugungu kunda deyarli hamma joyda ham qo‘llanilib turibdi, qayerda signallarga ishlov berish zarur bo‘lsa, masalan: spektor tahlilida, tasvirlarga ishlov berishda, videoga qayta ishlov berishda, nutq va tovushga ishlov berishda va h. k. Chiziqlikka oid statsionar raqamli filtr uzatish vazifasi bilan tariflanadi. Filtr, qanday kirish signaliga ta'sir ko‘rsatishini ta'riflab berishi mumkin. Chunday qilib, filtrni loyihalashtirilishi, masalaning qo‘yilishiga bog‘liq (masalan, sakkizinchi tartibdagi filtr, kichik chastotali filtr aniq kesish chastotasi bilan), keyinchalik uzatish vazifasi hisoblanadi va u filtrni ta'riflaydi[8].

Ustunligi:

- Raqamli filtrlarning, analog filtrlardan ustunligi keyingilar hisoblanadi:

- Baland aniqligi (analog filtrlarning aniqligi elementlarning kirishi bilan cheklangan).

- Barqarorligi (analog filtrlardan farqi , uzatish vazifasi dreyfning ta'riflovchi elementlariga bog‘liq emas).

- Sozlashda eguluvchan, o‘zgartirishda osonligi.

- Kompaktligi (ixchamligi) – analog filtr, masalan juda katta kondensator va induktiv g‘altaklari talab qiladi.

Kamchiliklari:

Raqamli filtrlarni analog filtrlarga nisbatan keyingilar hisoblanadi:

- Baland chastotali signallar bilan ishlash qiyonchiliklari. Chastotaning polosasi cheklangan, diskret signalni chastotasining yarmiga teng. Shuning uchun, baland chastotali signallar uchun analog filtrlar qo‘llaniladi, agarbalandchastotada foydali signal bo‘lmasa, unda balandchastotani analog filtr orqali pasaytiradi, keyin signalga raqamli filtr bilan ishlov beriladi.

- Real vaqt davrida ishlash qiyinchiligi – diskretlanish vaqt davomida hisobotlar yakunlanishi shart.

- Signallar aniq, tez va sifatli ishlov berishda nafaqat quvvatli protsessor talab qilinadi, balki, qo‘shimcha unga qimmatbaho, tezkor apparatlar kerak bo‘ladi: SAP va AIP masalan.

1.