6-mavzu: suv resursi va uni muhofazasi reja

 
 
 
 

---

Yer usti suvlari 
 
Ba‟zi suv ifloslanishlari baliqlar va boshqa tirik organizmlarni
zaharlamoqda va bu suvda suzadigan va shu suvni iste‟mol qiladigan
insonlarga ham zarar yetkazish mumkin. Misol uchun ferma yerlaridagi
kimyoviy pestitsid parchalari ariqlar va ko‟llarga oqiziladi. Bu kimyoviy
moddalar baliqlar, toshbaqa va qurbaqalar uchun ozuqa vazifasini
bajaradigan hashoratlarga zarar yetkazmoqda. Ozuqani yetishmasligi esa suv
ostida yashovchi hayvonlarning o‟limiga olib kelmoqda. Ba‟zi ifloslanishlar
xususan simob va boshqa metallarni ozuqa orqali baliqlar tanasiga 
o‟tkazmoqda. Zararlangan baliqlar va qisqichbaqalar bu metallarni insonlar,
qushlar va boshqa hayvonlarga o‟tkazishlari mumkin bo‟ladi. Bu zararlangan
hududlarda insonlar ifloslangan suv yo‟llaridan keltirilgan baliqlar va
qisqichbaqalarni yemasliklari haqida ogohlantiriladi. Dengiz suv o‟tlarining
gullashi boshqa bir suv ifloslanish muammosi sanaladi. Ortiqcha o‟g‟itlangan
va ishlov berilmagan oqar suvlarda katta miqdorda azot mavjud. Agar ular
ko‟l yoki hovuzlarga oqizilsa, dengiz o‟tlarining jadal o‟sishiga sabab
bo‟ladi. Qachonki, suv o‟tlari halok bo‟lsa, ulardan suvda ko‟p kisloroddan 
foydalanadigan bakteriyalar parchalanadi. Baliqlar va boshqa organizmlar esa
suvda kislorodning kamligi sababli nobud bo‟ladi.
 
Okean suvi 
 
Dengizlar va ariqlar o‟zi bilan chiqindilarni olib oxiri okeanlarga
quyiladi. Har yili taxminan 4 mln kg moylar okean suvlariga quyiladi.
Ko‟plab moylar esa okean suvidan oz yoqilg‟i sisternasini yuvish uchun
foydalanadigan kemalardan kelib chiqmoqda
(1-chizma)
1
. 
1-chizma. Suvning aylanishi. Bug’lanish, kondentsatsiyalanish, yomg’ir