6-mavzu. Tekislikning berilishi reja: Tekislikning berilishi haqida umumiy ma’lumot

5. Tekislikning eng katta og’ma chiziqlari.
Ixtiyoriy P tekislikka tegishli bo’lib, uning maxsus chiziqlariga perpendikulyar bo’lgan to’g’ri chiziq shu P tekislikning eng katta og’ma chizig’i deyiladi.
1. Umumiy vaziyatdagi P tekislikka tegishli bo’lib, uning gorizontali h ga perpendikulyar bo’lgan l to’g’ri chiziq P tekislikning gorizontal proyeksiyalar tekisligi H ga nisbatan eng katta og’ma chizig’i bo’ladi. 3.20-shakl, a), b) da P(P_H;P_V) tekislikning H tekislik bilan hosil qilgan  burchakni topish keltirilgan. P tekislikning ixtiyoriy masalan, 2 nuqtasidan (shaklda 2 nuqta P_V da tanlangan) tekislikning gorizontali h ga perpendikulyar l to’g’ri chiziq o’tkaziladi. Bu to’g’ri chiziq bilan uning gorizontal l₁ proyeksiyasi orasidagi  burchak P bilan H orasidagi burchak bo’ladi. 3.20-shakl b) da shu masalaning epyurda yechilishi ko’rsatilgan. Tekislikning P_H izi gorizontalning gorizontal proyeksiyasi h₁ ga parallel bo’lgani uchun, 2₁ nuqtadan P_H ga perpendikulyar o’tkazib 1₁ nuqta aniqlanadi. 12 kesma shu tekislikning H ga nisbatan eng katta og’ma chizig’i bo’ladi. Bu kesmaning haqiqiy kattaligi to’g’ri burchakli uchburchak yasash yo’li bilan topilib,  burchak aniqlanadi. 3.20-shakl, v) da ABC(A₁B₁C₁;A₂B₂C₂) uchburchak tekisligining H ga nisbatan eng katta og’ma chizig’i B₂ ning proyeksiyalari B₁2₁ va B₂2₂ ni topish ko’rsatilgan.
a) b) v)
3.20-shakl
2. Umumiy vaziyatdagi Q tekislikka tegishli bo’lib, uning frontali f ga perpendikulyar bo’lgan m to’g’ri chiziq Q tekislikning V tekislikka nisbatan eng katta og’ma chizig’i bo’ladi. 3.21-shakldagi epyurda Q(Q_H;Q_V) tekislikning V tekislik bilan hosil qilgan  burchagini yasash uchun Q tekislikning frontal izi Q_V da ixtiyoriy 1₂Q_V va unga perpendikulyar qilib tekislikning V tekislikka nisbatan eng katta og’ma chiziqning frontal 1₂2₂Q_V proyeksiyasi olinadi va uning gorizontal proyeksiyasi 1₁2₁ topiladi. Bu 12(1₁2₁;1₂2₂) chiziqning V bilan hosil qilgan  burchagi Q bilan V tekisliklar orasidagi ikki yoqli burchakka teng bo’ladi.

3.21-shakl
3. Umumiy vaziyatdagi P tekislikka tegishli bo’lib, uning profil chizig’iga (profil iziga) perpendikulyar bo’lgan e to’g’ri chiziq P tekislikning W tekislikka nisbatan eng katta og’ma chizig’i bo’ladi. 3.22-shakl, a), b) da shunday to’g’ri chiziqning yaqqol tasviri va epyurda P tekislikning W tekislikka nisbatan og’ish burchagi  ning haqiqiy kattaligini aniqlash keltirilgan.
a) 3.22-shakl b)
http://fayllar.org