6-mavzu. Yer,uning shakli va harakati

Shunday qilib, u tog‘balandligini va gorizontning pasayish burchagi asosida l°yoyining uzunligini va Yer radiusini hisoblab chiqargan. Beruniy hisobiga ko‘ra, 1° meridian yoyining uzunligi 56,6 arab miliga teng (hozirgi hisobda esa 111,6 km). Demak, Beruniy hisobicha, Yer meridian aylanasining uzunligi 40183 km, bu esa hozirgi hisobdan (40 008,5 km) juda kam farq qiladi. Yeming aniq ko‘lamini hisoblab chiqish va shaklini aniq shaklini aniqlash sovet olimi F.N.Krasovskiyning Yer ko‘lami haqidagi ma’lumotlarini beramiz:Ekvatorial radiusi yoki katta yarim o ‘q .6372,2 km Qutbiy radiusi yoki kichik yarim o‘q . . 6356,8 km Ekvatorial radiusi bilan qutbiy radiusi orasidagi tafovut yoki qutbiy siqiqlik 21,4 km

• Shunday qilib, u tog‘balandligini va gorizontning pasayish burchagi asosida l°yoyining uzunligini va Yer radiusini hisoblab chiqargan. Beruniy hisobiga ko‘ra, 1° meridian yoyining uzunligi 56,6 arab miliga teng (hozirgi hisobda esa 111,6 km). Demak, Beruniy hisobicha, Yer meridian aylanasining uzunligi 40183 km, bu esa hozirgi hisobdan (40 008,5 km) juda kam farq qiladi. Yeming aniq ko‘lamini hisoblab chiqish va shaklini aniq shaklini aniqlash sovet olimi F.N.Krasovskiyning Yer ko‘lami haqidagi ma’lumotlarini beramiz:Ekvatorial radiusi yoki katta yarim o ‘q .6372,2 km Qutbiy radiusi yoki kichik yarim o‘q . . 6356,8 km Ekvatorial radiusi bilan qutbiy radiusi orasidagi tafovut yoki qutbiy siqiqlik 21,4 km
• Ekvatorial siqiqlik........................... 213m
• Meridian aylanasining uzunligi. . . . 40008,5 km
• Ekvator aylanasining uzunligi........ 40075,7 km
• Yer yuzining umumiy maydoni. . . .510X106 km2
• Yeming hajm i......................... 1,083x1012 km3
• Yeming massasi.......................5976xl02' kg
• Ushbu ma’lumotlardan ko‘rinib turibdiki, Yer sharining Shimoliy qutb va Janubiy qutb atroflari bir oz (21,4 km) botiq ekan. Demak, yeming shakli shar shaklidan bir oz farq qilib, Sferoid1 yoki ellipsoid shakliga yaqindir.Yeming shakli ikki o‘qli ellipsoid emas, balki uch o‘qli ellipsoid ekan. Chunki yer sharining faqat ikki qutbining siqiqligidan tashqari, uning ekvatori ham to‘g‘ri aylana emas, balki ellips shaklida bo‘lib, ekvatorial siqiqligi 213 m ga teng.Yer shakli shuningdek sferoidning geometrik shaklidan oz miqdorda farq qiladi.