65Ыё7333333333333333000 ta buxgalteriya O‘tkazmasi hisobvaraqlar rejasi bo‘yicha bog‘lanishlar* Muqaddima I bob. Buxgalteriya hisobi hisobvaraqlar rejasining umumiy tavsifi

T/r	Xo‘jalik operatsiyasining mazmuni	Bog‘lanuvchi schotlar
Yozuvlarni tasdiqlovchi hujjatlar
	debet	kredit
1	To‘lashga qobiliyatsiz debitorlarning qarzi to‘g‘ri olib borish usuli bilan zararga hisobdan chiqarilgan	9430	4010-4890	Da’vo hujjatlari, Xo‘jalik sudining hujjatlari, rahbar buyrug‘i
2	To‘lashga qobiliyatsiz debitorlarning qarzi dargumon qarzlar bo‘yicha rezerv hisobidan zararga hisobdan chiqarilgan	4910	4010-4890	Da’vo hujjatlari, Xo‘jalik sudining hujjatlari, rahbar buyrug‘i
3	To‘lashga qobiliyatsiz debitorlarning qarzi hisobga qabul qilingan	007		Yukxat
4	Zararga hisobdan chiqarilgan qarz summalarini qoplash hisobiga kelib tushgan summalar aks ettirilgan	5010, 5110, 5210	9390	Kirim kassa orderi, bank hisob-kitob schotidan ko‘chirma
5	To‘lov kelib tushishi munosabati bilan qarz hisobdan chiqarilgan		007	Yukxat
6	Besh yil o‘tishi munosabati bilan qarz hisobdan chiqarilgan		007	Yukxat

008 "Majburiyatlar va to‘lovlarni
ta’minlash - olingan" schoti

008 "Majburiyatlar va to‘lovlarni ta’minlash - olingan" schoti majburiyat va to‘lovlarning bajarilishini ta’minlash uchun olingan kafolatlarning mavjudligi va harakati to‘g‘risidagi axborotni umumlashtirish uchun mo‘ljallangan.

Agar kafolatda summa ko‘rsatilmagan bo‘lsa, u holda buxgalteriya hisobida ushbu summa shartnoma shartidan kelib chiqib aniqlanadi. Mazkur schotda hisobga olingan ta’minot summasi qarzlarning qoplanishiga qarab hisobdan chiqariladi.
Tahliliy hisob har bir olingan ta’minot bo‘yicha yuritiladi.

T/r	Xo‘jalik operatsiyasining mazmuni	Bog‘lanuvchi schotlar			Yozuvlarni tasdiqlovchi hujjatlar
		debet	kredit
1	Olingan ta’minot hisobga olingan	008		Kafolat shartnomasi
2	Olingan majburiyatning amal qilishi bekor qilingan		008	Kafolat shartnomasi
3	Kafolat, kafillik bilan ta’minlangan majburiyatning to‘lovi bo‘yicha summalar kelib tushgan	5010, 5110, 5210	9390	Kirim kassa orderi, bank hisob-kitob schotidan ko‘chirma
4	Kafolat, kafillik bilan ta’minlangan majburiyat hisobdan chiqarilgan		008	Yukxat
5	Taqdim etilgan kafolat bo‘yicha to‘lovlar aks ettirilgan	9430	5110	Bank hisob-kitob schotidan ko‘chirma

009 "Majburiyatlar va to‘lovlarni
ta’minlash - berilgan" schoti

009 "Majburiyatlar va to‘lovlarni ta’minlash - berilgan" schoti majburiyat va to‘lovlarning bajarilishini ta’minlash bo‘yicha berilgan kafolatlarning mavjudligi va harakati to‘g‘risidagi axborotni umumlashtirish uchun mo‘ljallangan.

Agar kafolatda summa ko‘rsatilmagan bo‘lsa, u holda buxgalteriya hisobida ushbu summa shartnoma shartidan kelib chiqib aniqlanadi. Mazkur schotda hisobga olingan ta’minot summasi qarzlarning qoplanishiga qarab hisobdan chiqariladi.
009 "Majburiyatlar va to‘lovlarni ta’minlash - berilgan" schotida tashkilot tomonidan berilgan kafolatlar, kafillik (jumladan, veksel bo‘yicha aval orqali), o‘zga ta’minlashlar, shuningdek veksellar bo‘yicha foydalanish huquqini berish (indossament) hisobga olinadi. Majburiyatlarni ta’minlash korxona hisobida majburiyatlar bo‘yicha da’volar taqdim etish muddati tugagunga qadar hisobda bo‘ladi.
Tahliliy hisob har bir berilgan ta’minot bo‘yicha yuritiladi.

T/r	Xo‘jalik operatsiyasining mazmuni	Bog‘lanuvchi schotlar			Yozuvlarni tasdiqlovchi hujjatlar
		debet	kredit
1	Berilgan ta’minlash hisob uchun qabul qilingan	009		Ta’minlash shartnomasi
2	Berilgan ta’minlash hisobdan chiqarilgan		009	Ta’minlash shartnomasi
3	Berilgan ta’minlashlar bo‘yicha to‘lovlar aks ettirilgan	6960	5010, 5110	Kirim kassa orderi, bank hisob-kitob schotidan ko‘chirma
4	Berilgan ta’minlashlar bo‘yicha majburiyatlarning qoplangan qiymati hisobdan chiqarilgan		009	Shartnoma, bildirgi

010 "Moliyaviy ijara shartnomasi bo‘yicha
berilgan asosiy vositalar" schoti

010 "Moliyaviy ijara shartnomasi bo‘yicha berilgan asosiy vositalar" schoti, ijara shartnomasi shartlari bo‘yicha mol-mulk ijarachining balansida hisobga olinishi lozim bo‘lgan taqdirda, moliyaviy ijara shartnomasi bo‘yicha ijaraga berilgan asosiy vositalarning mavjudligi va harakati to‘g‘risidagi axborotni umumlashtirish uchun mo‘ljallangan.

Mazkur schotdan moliyaviy ijara shartnomasi bo‘yicha berilgan asosiy vositalar ijara muddatining tugashida egasiga qaytarilganda yoki shartnomaning boshqa shartlariga ko‘ra qaytarib olingan, shuningdek shartnoma muddati tugagandan keyin ijarachi sotib olgan vaqtdan boshlab hisobdan chiqariladi.
Tahliliy hisob moliyaviy ijara shartnomasi bo‘yicha ijaraga berilgan har bir asosiy vositalar bo‘yicha alohida, asosiy vositalarning hisob inventar kartochkalari bo‘yicha yuritiladi.