7- laboratoriya ishi

3. Ishning bajarilish tartibi
Magnitoelektrik tizimdagi voltmetrni tekshirish.
a) Rasm-1.1da keltirilgan sxemani yig‘ing.
b) Kerakli asboblar:
Rn - reostat;
Vn - namuna voltmetr (0-100 V);
Vx - tekshirilayоtgan voltmetr (0-100 V)
v) Sxemani manbaga ulang va reostat Rn orqali Vx - ni ko'rsatishini 10 V dan 90 V gacha o‘zgartiring va har 10 V dan keyin Vn- ni ko‘rsatishini yozib boring.
g) Reostat Rn orqali Vx ni ko‘rsatishini 90 V dan 10 V gacha kamaytiring va har 10 V dan keyin Vn -ni ko‘rsatishini yozib boring.
d) O‘lchash natijalari asosida xatoliklarni hisoblang.


1.1-Jadval

№	UX	UN(oshir)	UN(kamay)	Δ oshir	Δ kamay	γ	γ (Ko’rfasi)
	U	U	U	U	U	%	%
1
2
3

Voltmetr qarshiligini o‘lchash
a) Voltmetrni qarshiligini o‘lchash uchun 1.1-rasmda ko‘rsatilgan sxemani yig‘ing va zanjirdagi Vx voltmetrga ketma-ket qilib milliampermetr (mA) ulanadi.
b) LATR eki Rn reostat orkali Vx ga 5-6 xil qiymatga ega kuchlanish bering va yozib oling.
v) Zanjirning bir qismi uchun Om qonunidan foydalanib Vx ni qarshiligini va quvvatni hisoblang.

1.2-Jadval

№	UX (B)	A (mA)	Rv (Om)	PV (Vt)
1
2
3

Ampermetrni tekshirish
a) Rasm-1.2da ko‘rsatilgan sxemani yig‘ing.
b) Sxemani manbaga ulang va reostat Rn yordamida 1 A dan 6 A gacha AX ni o‘zgartiring va har 1A dan so‘ng An ni ko‘rsatishini yozib boring.
v) Reostat Rn orqali Ax ni ko‘rsatishini 6 A dan 1 A gacha o‘zgartiring va har bir 1A dan so‘ng AN ni ko‘rsatishini yozing.
g) O‘lchash natijalari asosida xatoliklarni hisoblang.


1.3-Jadval

№	IX	IN(oshir)	IN(kamay)	Δ(oshir)	Δ(kamay)	γ	γ (kurfasi)
	A	A	A	A	A	%	%
1
2
3

Ampermetr qarshiligini o‘lchash.

a) Ampermetrning qarshiligini o‘lchash uchun 1.2-rasmda berilgan sxemani yig‘ing va shu zanjirdagi ampermetr Ax ga parallel qilib millivoltmetr mV ni ulang.
b) Rn reostat yordamida ampermetr Ax dan 4-5 xil qiymatga ega tok kuchini o‘tkazib, Ax va mV ko‘rsatgan natijalarni yozing.
v) O‘lchash natijalari asosida xatoliklarni hisoblang.
1.4-Jadval

№	IX (A)	U (mB)	RA (Om)	PA (Bt)
1
2
3

S i n o v s a v o l l a r i
1. Tuzatma deganda nimani tushinasiz?
2. Mutloqk, nisbiy va keltirilgan xatoliklar nima?
3. Asbob ko‘rsatishining ko‘rfasi qanday aniqlanadi?
4. Ampermetr va voltmetr qanday qarshiliklarga ega bo‘lishi kerak va nima uchun?
5. Ampermetr va voltmetrlarni qanday turlari mavjud?
6. Ampermetr va voltmetrlarni o‘lchash chegaralari qanday qilib kengaytiriladi?
7. Elektr o‘lchash asboblaridagi xatoga sabab nima?