7- ma’ruza. Kompyuter grafikasi va ularning turlari. Mavzu rejasi

Vektorli tasvimi ko'rsatayotganda sodda elementlaming chiziqli geometric atributlari, uning boshlang'ich va zarur o'lchamlari ortasidagi munosabatni, hamda chiqarish qurilmalarida (monitorlar, chop etish qurilmasi) ruxsat berilgan xatolikni hisobga olgan holda hisoblab chiqadi. Bunday usul masshtablashtirish imkoniyatini sezilarli darajada oshiradi. Tasvir oichamini qancha ko'pavtirsa ham, uning sifati o'zgarmaydi. Tasviming oichamlarini juda kichiklashtirib yuborganda, soda elemenlaming chiziqlari ustma-ust tushib qolishi va xatolami ixchamlash hisobiga u o'zgarishi (buzilishi) mumkin.
Fraktal grafika vositasida shakllangan tasvirlar ham xuddi vektorli grafika kabi matematik hisoblarga asoslangan. Ammo kompyuter xotirasida hech qanday obyektni saqlamasligi bilan undan farq qiladi. Tasvir tenglama (yoki tenglamalar tizimi) bo'yicha quriladi. Shuning uchun formulalardan boshqa hech narsani saqlash kerak emas.
“Fraktal” atamasi lotincha “fractus” so'zidan olingan va u “qismlardan tuzilgan” ma nosini anglatadi. Fransuz matematigi Benua Mandelbrot 1975 yilda “The fractal geometry of Nature” kitobini nashr qildi va fraktal so'zi eng ko'p tarqalgan aiamalardan biriga aylandi.
Eng sodda fraktal ob yekt sifatida qor uchqunlarini yoki paporotnik bargini keltirish mumkin. Shuning uchun ham fraktal ob yekt ehizish yoki bezash asosida emas, balki dasturlashtirish asosida hosil bo'ladi. Kompyuterda tashkil qilingan turli o'yinlarda ham fraktal grafikadan foydalaniladi. Fraktal grafika kompyuter xotirasida saqlanib turmavdi. Har bir tasvir tenglama yoki tenglamalar tizimi asosida quriladi. Fraktal grafikadagi tenglamaning biror koeffitsiyentini o'zgartirish orqali butunlay boshqa tasvimi hosil qilish mumkin.
Sanab o'tilgan kompyuter grafikasi turlarini tashkil qilish va ulami boshqarish uchun bir qator dasturiy vositalar ishlab chiqilgan.
Rastrli tasvirlar va ulaming asosiy xarakteristikalari. Rastr - bu juda kichik yuzaga ega bo'lgan geometrik figuralar (piksellardan), masalan kvadratchalandan tuzilgan matritsa. Har bir piksel o'z rangiga ega bo'lishi mumkin. Turli ranglarga ega bo'lgan rastrlar to'plami tasvimi tashkil etadi. Tasvir ko'rsatilayotgan sirtda piksellami joylashishiga nisbatan rastrlar turli tiplarga bo'linadi: kvadrat, to'rt burchak, doira va shu kabilar. Piksellar joyiashishini tasvirlash uchun turli xil koordinata tizimlaridan foydalaniladi. Bu tizimlami hammasi uchun umumiy bo'lgan xossa, ularda piksel koordinatalarining diskret qiymatlar qatoridan (butun son boimasligi mumkin) tashkil topgandir. Ko'p hollarda butun sonlar koordinatasidan foydalaniladi. Bunda piksellaming boshlang'ich koordinatasi chap tomondagi yuqori burchakdan boshlanadi.