7-§. Scintillyaciyalıq schetchiktiń járdeminde γ nurlanıwdıń energiyasın anıqlaw Jumıstıń maqseti

Kerekli ásbap-úskeneler dizimi: 
Ásbap-úskeneler atı 
Sanı 
Nomeri 
Aralas radioaktiv izotop 
Mixed nuclide[Cs-137, Am-241, Sr-90] 
1 dana 
 
Sensor 
 
1 dana 
524 010  
 
1 dana 
524 200 
korobka 
1 dana 
524 058 
Scintillyaciyalıq schetchik 
1 dana 
559 901 
Joqarı kernewli derek (1.5 kV) 
1 dana 
521 68 
Sterjen, 47 sm 
1 dana 
300 01 
Leybold kόp tutqıshı 
2 dana 
301 01 
Universal tutqıshlar, 0 ... 80 mm 
1 dana 
666555 
Bularǵa qosımsha usınıs etiledi 
 
1 dana 
 
eki kanallıq oscilloskop 400 
1 dana 
575 212 

Eksperimentallıq dúzilisti jumısqa tayarlaw tártibi 

 

---

3 
1-súwret. Eksperimentallıq dúzilistiń sırtqı kόrinisi. 
Scintillyaciyalıq schetchiktiń shıǵıw kabeli 
korobkaǵa hám joqarı kernew deregine 
jalǵanadı. Aralas radioaktiv izotop scintillyaciyalıq schetchiktiń joqarǵı tárepine bir neshe 
santimetr qashıqlıqqa universal tutqısh járdeminde bekitiledi. Scintillyaciyalıq schetchikti hár 
qıylı mexanikalıq tásirlerden saqlaw maqsetinde shtativke 1-súwrette kόrsetilgendey etip 
bekitiledi. 
 
Qáwipsizlik texnikasınıń qaǵıydaları 
 
Radioaktivli úlgiler menen islesken waqıtta olardıń belgilengen normalardan artıq 
nurlanıw dozası insan densawlıǵına qáwip tuwdıratuǵınlıǵın esten shıǵarmaw kerek. 
Radioaktivli úlgilerdi olardıń qáwipsizligine juwapker hám A kategoriyasına iye bolǵan 
qánigelerdiń ruxsatısız paydalanıwǵa bolmaydı. 
Radioaktivli úlgilerden paydalanǵanda radiaciyadan qorǵanıwdıń xalıqaralıq 
qaǵıydalarına hám oǵan qosımsha ráwishte hár bir mámlekette qabıl etilgen radiaciyalıq 
qáwipsizlik nızamları hám talaplarına ámel qılıw kerek. Máselen, Όzbekistan Respublikasında 
radiaciyalıq nurlanıwlardan qorǵanıw haqqındaǵı nızamı hám όndiristegi qáwipsizlik 
texnikasınıń qaǵıydaları usılar qatarına kiredi. Bul eksperimentte paydalanılatuǵın radioaktivli 
úlgilerge 
1
tiykarında paydalanıwǵa ruxsat berilgen. Radioaktivli úlgiler 
όzlerinen ionlastırıwshı nurlanıw shıǵaratuǵınlıǵı sebepli, barlıq waqıtta olardan 
paydalanǵanda tόmendegi qáwipsizlik texnikası qaǵıydalarına ámel qılıw kerek: 

Radioaktivli úlgiler olar menen islespeytuǵın, biytanıs shaxslar qolına túspewin 
támiyinlew ilajların kόriw. 

Radioaktivli úlgilerdi paydalanıwdan aldın olar saqlanıwshı ıdıs yamasa konteynerdiń 
pútinligin tekseriń. 

Radioaktivli úlgilerdi qorǵawshı konteynerleri menen birge metall seyflerde saqlań. 

Radioaktivli úlgilerdi eksperimentte paydalanǵan waqıtta individual qorǵanıw 
zatlarınan (arnawlı qolqap, kiyim hám basqa ekranlawshı zatlardan) paydalanıń. 

Radioaktivli úlgilerdi konteynerden tek jumıstı orınlaw waqtında ǵana alıń. 
Eksperiment qısqa waqıt hám úlgilerden ilajı barınsha uzaǵıraq aralıqtı saqlaǵan halda 
ámelge asırılıwı tiyis.