7-9-sinf algebra va geometriya misolida

TAVSIYALAR

• O‘tkazilgan tadqiqotlar davomida olingan natijalar tadqiqotning ahamiyatini ko‘rsatish bilan birga ushbu tadqiqot qo‘yilgan muammoni yechimida to‘la–to‘kis emasligini ko‘rsatdi. Fikrimizcha mavzuga oid keyingi tadqiqotlarni quyidagi yo‘nalishlarda amalga oshirish maqsadga muvofiq bo‘ladi:
• maktab va akademik litsey o‘quvchilarining darsda va darsdan tashqari o‘quv faoliyatlarini va ijodiy tafakkurlarini rivojlantirish uchun zarur bo‘ladigan mukammal masalalar to‘plamini yaratish;
• matematika o‘qitish jarayonida ijodiy tafakkurlarni rivojlantirishning o‘quvchilar shaxsiy-ma’naviy sifatlarini shakllantirishga ta’sirini maxsus tadqiq qilish zarurati mavjud;
• tadqiqotlarimiz davomida olingan natijalar kelgusida o‘quvchilar ijodiy tafakkurlarini shakllantirish va ijodiy qobiliyatlarini rivojlantirish bo‘yicha ilmiy asoslangan konsepsiya ishlab chiqish zarurati mavjudligini, ayniqsa, o‘quvchilar ijodiy tafakkurini riqojlantirish yo‘nalishdagi tadqiqotlarni yanada kengroq doirada ishlab chiqilishi zarurligi mavjud.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RUYXATI

• O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining O‘zbekiston Respublikasining “Ta’lim to‘g‘risida”gi Qonuni. O‘RQ-637-son. 2020 yil 23 sentabr.
• O‘zbekicton Recpublikaci Prezidentining “2022-2026 yillarga mo‘ljallangan yangi O‘zbekistonning taraqqiyot strategiyasi to‘g‘risida” farmoni. PF-60-con.2022

yil 28 yanvar.

• O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining "O‘zbekiston Respublikasi Xalq ta’limi tizimini 2030 yilgacha rivojlantirish konsepsiyasini tasdiqlash to‘g‘risida"gi Farmoni. PF-5847-son, 2019 yil 8 oktabr.

4. O‘zbekiston ixtisoslashtirilgan
Respublikasi maktablar
Prezidentining “Prezident, ijod va faoliyatini yanada takomillashtirish
bo‘yicha qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida” gi N PQ-5188 sonli Qarori. 2021 yil 19 iyui.

• O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Iqtidorli yoshlarni aniqlash va yuqori malakali kadrlar tayyorlashning uzluksiz tizimini tashkil etish chora-tadbirlari to‘g‘risida” gi PQ-4306-son qarori. –Toshkent, 2019 yil 3 may.
• O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “O‘zbekiston Respublikasi oliy ta’lim tizimini 2030 yilgacha rivojlantirish konsepsiyasini tasdiqlash to‘g‘risida”gi Farmoni, “Xalq so‘zi” gazetasi, 2019 yil, 9 oktabr, №209(7439)-son.
• O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019 yil 20 fevraldagi PQ-4199- son “Prezident maktablarini tashkil etish chora – tadbirlari to‘g‘risida”gi qarori
• O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Matematika sohasidagi ta’lim sifatini oshirish va ilmiy-tadqiqotlarni rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida” gi

PQ-4708-son qarori. – Toshkent, 2020 yil, 7 may.

• O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019 yil 9 iyuldagi "Matematika ta’limi va fanlarini yanada rivojlantirishni davlat tomonidan qo‘llab-quvvatlash,

shuningdek, O‘zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasining V.I. Romanovskiy nomidagi Matematika instituti faoliyatini tubdan takomillashtirish chora-tadbirlari
to‘g‘risida"gi PQ-4387-son.

• O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Yoshlarga oid davlat siyosati samaradorligini oshirish va O‘zbekiston yolar ittifoqi faoliyatini qo‘llab-quvvatlash to‘g‘risida”gi farmoni PF-5106-son 2017 yil, 5 iyul.
• Sh.M.Mirziyoyev Erkin va farovon, demokratik O‘zbekiston davlatini birgalikda barpo etamiz. O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti lavozimiga kirishish tantanali marosimiga bag‘ishlangan Oliy Majlis palatalarining qo‘shma majlisidagi nutq / Sh.M.Mirziyoyev. -Toshkent: “O‘zbekiston”, 2016.– 56 b.
• O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 7 fevraldagi “O‘zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo‘yicha harakatlar strategiyasi to‘g‘risida”gi PF-4947-son Farmoni.
• O‘zbekicton Recpublikaci Prezidentining 2017 yil 26 sentabrdagi “Oliy ta’lim muassasalariga kirish uchun nomzodlarni maqsadli tayyorlash tizimini yanada takomillashtirish to‘g‘risida”gi PQ-3290-son Qarori.
• Abdullayeva B.S. ,Soipnazarov Sh.A. Ba’zi ekstremal masalalarni yechishning soda modeli //Iqtisodiyot va ta’lim.TDIU,2001.90-94 b.
• Abdullayev U. Chizma geometriyadan masalalar to‘plami: O‘quv qo‘llanma.-T.;O‘zbekiston.,2003.-157.
• Alimov Sh.A., Xolmuhamedov O.R., Mirzaahmedov M.A. Algebra 8-sinf

uchun darslik 4-nashr. “O’qtuvchi” nashriyot-matbaaijodiy uyi. -Toshkent, -2019. – 240 b.

• Alimov Sh.A. Algebra: Umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 9-sinfi uchun darslik/Sh.A.Alimov, O.R.Xolmuxamedov, M.A.Mirzaxmedov. – 4- nashri. – T.:

«O‘qituvchi» NMIU, 2019. – 240 b.

• Alimov N. Matematika kursida matematik mantiq elementlari haqida ma’lumot berish // Uzluksiz ta’lim.-2005.-№3.-B.11-15.
• Aliyev A. O‘quvchilarning ijodkorlik qobiliyati.-T.:O‘qituvchi, 1991- 40

b.

• Alimov N. Matematika kursida matematik mantiq elementlari haqida ma’lumot berish // Uzluksiz ta’lim.-2005.-№3.-B.11-15.

• Amenitskiy, N. N. - Uchimsya reshat neobichniye zadachki. Kniga. N. Amenitskiy, I. Saxarov, S. Tromgolt, Moskva: Sentrpoligraf, cop. 2016.
• Arziqulov A., Boynazarov M. Geometrik masalalar yechimi: Uslubiy tavsiyalar:matematika.//Boshlang‘ich ta’lim. -2002-№5.-B.20-21.

23. Ashirova M.K. Razvitiye matematicheskix sposobnostey na osnove vzaimosvyazi yestestvenno-matematicheskix ditsiplin.
uchashixsya 13.00.02.-
Metod. prepod. matematiki.-Avtorefarat.Diss.na soiskaniye uchyonoy step. kand. ped. nauk.-T.: 2000.-18 s.

• Berdiyeva O. Geometrik masalalar yechish jarayonida o‘quvchilarning mustaqil fikrlash faoliyatini rivojlantirish:Metodika //Ta’lim texnologiyalari.2006-№1-B.15-16.
• Bakirova A.Y. Razvitiye matematicheskogo mishleniya uchashixsya na osnove differensirovannogo obucheniya (na mat. akad. litseyev mat. i yestestv.

napravleniy):Dissertatsiya kand. ped. nauk: 13.00.02/ MV i SSO RUz,TGPU im. Nizami.-T.,2004.-180s.

• Bojenkova L. -Metodika formirovaniya universalnix uchebnix deystviy pri obuchenii geometrii., 2015 g., 208 s.
• Galperin P. Y. Upravleniye protsessom ucheniya / P. Y. Galperin // Noviye

issledovaniya v pedagogicheskix naukax / — M., 1965. -Vip.4. - S. 15-21.

• Goziyev E. Tafakkur psixologiyasi.-Toshkent.:O‘qituvchi, 1990.-184 b.
• Dorofeyev G. V. Sposobstvuyet li obucheniyu matematike povisheniye urovney intellektualnogo razvitiya shkolnikov [Tekst] / G. V. Dorofeyev // Matematika v shkole. - 2007. - № 4. - S. 24-29.
• Jumaniyozov Q.S. Masallarni turli usullar bilan yechish asosida o‘quvchilarning geometrik tasavvurini rivojlantirish. Ma’ruzalar to‘plami. – Toshkent: TDPU, 2000 – 111-115 b.
• Ilin V.S. Formirovaniye lichnosti shkolnika /V.S.Ilin.-M.,1984.-144 s.
• Ibragimov N.SH.- Ta’lim jarayonida o‘quvchilarning matematik qobiliyatlarini rivojlantirish. P.f.f.d.(PhD) dissertatsiyasi. 2021 yil. 161 bet.

• Kanel-Belov A.Y., Kovaldji A.K. “Kak reshayut nestandartniye zadachi” Moskva Izdatelstvo MSNMO 2008 g.
• Kachurovskaya, YE.N. Formirovaniye motivatsii uchashixsya 5-6 klassov k uchebno-poznavatelnoy deyatelnosti v protsesse obucheniya matematike [Tekst] : dis.

... kand. ped. nauk : 13.00.02 / YE.N. Kachurovskaya; Ural. gos. ped. un-t. - Yeka- terinburg, 2010. - 233 s.

• Kadirov B.R. Sposobnosti i sklonnosti. Psixofiziologicheskoye

issledovaniye. -Tashkent, 1990. – 107 s.

• Kolmogorov A.N. Matematika - nauka i professiya. - M., 1988. -215 s.
• Kolyagin Y.M. Zadachi v obuchenii matematike. Matematicheskiye zadachi kak sredstvo obucheniya i razvitiya uchashixsya. -M.: Prosvesheniye, 1977. -112 s.
• Krutetskiy V.A. Psixologiya matematicheskix sposobnostey shkolnikov.

-Moskva: Prosvesheniye, 1968. – 432 s.

• Madraximov R.M., Abdullayev J.SH., Kamalov N.B. Masala qanday yechiladi. Uslubiy qo‘llanma. Urganch, 2013. 102 bet.
• Mamatov M. O‘quvchilar ongida matematik tushunchalarni shakllantirishda mantiq // Xalq ta’limi.-2003.-№4.-B.96-99.
• Matveyeva, YE.P. Razvitiye umeniya osushestvlyat postroyeniye modeley u

uchashixsya pri obuchenii matematike v osnovnoy shkole. Dis. ... kand. ped. nauk :
13.00.02 / YE.P. Matveyeva; Ural. gos. ped. un-t. - Yekaterinburg, 2007. - 167 s.

• Matnazarov U.B. 7-9 sinf o‘quvchilarida tadqiqiy ko‘nikmalarni shakllantirish (algebra va geometriya darslari misolida). Dissertatsiya. ped. fan.nomzodi 13.00.02.UzR Oliy va urta maxsus ta’lim vazirligi.TDPU.- Utv.27.05.2004.-T.,2004.-138 b
• Miteneva S. F. Nestandartniye zadachi na urokax matematiki // Problemi sovremennogo matematicheskogo obrazovaniya v vuzax i shkolax Rossii—Kirov: VyatGGU, 2004.- S. 88-89.

44. Nioell A. Protsessi tvorcheskogo mishleniya / A. Nioell, S. Shou, G. A. Saymon // Psixologiya mishleniya. Sb. perevodov pod red. A. M. Matyushkina. - M.: Progress, 1965.- S.500-530.
45. Otaniyozov B.J.. asosida o‘quvchilarning
Iqtisodiy masalalarni matematik modellashtirish tafakkurini rivojlantirish: Dissertatsiya. ped. fan.
nomzodi.O‘zMU.-T.,-2000.-148 b.
46. Poya D. Kak reshat zadachu / D. Poya. - Per. s angl. V. G. Zvonarevoy i D.
N. Bella; Pod red. ІO. M. Gayduka. — M.: Uchpedgiz, 1959. - 207 s.
47. Poya D. Matematika i pravdopodobniye rassujdeniya / D. Poya. - Per. s angl.

• A. Vaynshteyna; Pod red. S. A. Yanovskoy. — 2-ye izd., ispr. — M.: Nauka, 1 975. — 463 s.
• Poya D. Matematicheskoye otkritiye. Resheniye zadach: osnovniye

ponyatiya, izucheniye i prepodavaniye / D. Poya. - Per. s angl. / Pod red. S. A. Yanovskoy. - M.: Nauka, 1976. - 448 s.

• Raximov A. 3. Sushnost tvorcheskogo mishleniya uchashixsya / A. 3.

Raximov // Formirovaniye tvorcheskogo mishleniya shkolnikov v uchebnoy deyatelnosti: Sb. nauchn. tr.- Ufa: BGPI, 1985.-S. 3-12.

• Rubinshteyn S. L. Osnovi obshey psixologii. T. 1. / S. L. Rubinshteyn.- M.:

Pedagogika, 1989. — 485 s.

• Rubinshteyn S. L. Problemi obshey psixologii / S. L. Rubinshteyn. - M.: Pedagogika, 1 976.- 417 s.
• Sodikov U.J. -Matematika fanini o‘qitishda testlardan foydalanish. O‘zMU axborotnomasi. 2018 yil №3.
• Sodiqov U.J. Matematika darslarida ijodiy fikrlashni shakllantirish usullari.// Pedagogik ta’lim.2006-№1-B.27-28
• Sodikov U.J. -Ijodiy masalalar – ijodkor shaxsni shakllantiruvchi mexanizm sifatida. O‘zMU xabarlari 2014 y 3-a son

• Sodikov U.J. -Prinsipi razrabotki sistemi tvorcheskix zadach pri obuchenii matematike. I-Mejdunarodnaya nauchno-prakticheskaya konferensiya. Namanganskiy GU., MK-1, II chast, 64-69 c., 15 iyunya 2018 g.
• Soipnazarov Sh.A., Abdullayev B.S. Algebraik masalalarni yechishda trigonometriyadan foydalanish.//Fizika, matematika va informatika.-2002 - №1.-B- 13-16.
• Tohirov A.,Mo‘minov Q./Matematikadan olimpiada masalalari: o‘rta maktab o‘quvchilari, o‘qituvchilari va oliy o‘quv yurtlari matematika fakulteti talabalari uchun qo‘llanma.-T.: O‘qituvchi,- 1996.- 18 b.
• Turdiyev A.R. -O‘quvchilarni ijodiy fikrlashini rivojlantirishda nostandart

masalalardan foydalanish. World Bullitin of Social Sciences (WBSS). http://www.scholarexpress.net 20-march 2023y.

• Turdiyev A.R.-Nostandart masalalar o‘quvchilar ijodiy fikrlashlarini rivojlantiruvchi mexanizm sifatida. За активное участие в международное научно- практическое конференции ,,Психологическое исследование деструкции семейных отношений: проблемы и решения’’ ТерДУ 27.05.2022г.
• Turdiyev A.R.-Nostandart masalalarni yechishning evrevtik usullari. Algebra va analizning dolzarb masalalari mavzusidagi respublika ilmiy-amaliy anjumani materiallari to’plami. 2-qism 2022-yil 18-19-noyabr. Termiz-2022.
• Ulug‘xo‘jayev O. Matematika darslarida isbot turlaridan foydalanish

//Uzluksiz ta’lim.-2004.-№1-2.-B.56-59.

• O‘tapov T.U. -Matematika ta’lim jarayonida o‘quvchilarning matematik iqtidorini aniqlash va rivojlantirish metodikasi. Kand. diss. T. 2008
• Fayzullayev A. O‘quvchilarda mustaqil xulosa chiqarish malakasini shakllantirish : Maktabda matematika fanidan o‘quvchi mustaqilligi haqida// Xalq ta’limi.-2000.-№5.-B. 124-126.
• Fridman, L. M. Kak nauchitsya reshat zadachi: Posobiye dlya uchashixsya

/L. M. Fridman, S. I. Turetskiy. - M.: Prosvesheniye, 1984. - 130 s, forzatsi.

• Sharifova T., Mamatqulov O. Bir noma’lumli ba’zi bir tengsizliklarni yechish usullari haqida :Matematika //Fizika, matematika va informatika .-2004. -

№4. -B. 50-57.

• Ensiklopedicheskiy slovar / Izdateli F. A. Brokgauz, I. A. Yefron. -T.

XXXII. -SPb., 1901.-966 s.

• Qo‘chqorov A., Ismoilov Sh. Mantiqiy masalalar. Uslubiy qo‘llanma. Toshkent, 2008 y.
• G‘aybullayev N.R., Dirchenko I.I. Razvitiye matematicheskix sposobnostey uchashixsya. Metod, posobiya dlya uchiteley. -T.: O‘qituvchi, 1988. -245 s.
• G‘anixo‘jayev N.G‘. “Nostandart masalalar va standart muammosi haqida” Fizika, matematika va informatika (ilmiy-uslubiy jurnal) T., 2002y. 1(3) 78-81 b.
• Yunusova Sh. Erkin fikrlash mashaqqati: matematika darslarida

o‘quvchilarning fikrlash faoliyatini rivojlantirish // Ma’rifat.-1999.-22 sentabr.