7-аmаliy mаshg‘ulоt tеkstil mаhsulоtlаrini chidаmliligini tеkshirish

7.3. Tekstil mahsulotlari sifatini nazorat qilish usullarini 

---

o‘rganish 
 
Matolarning sifatini nazorat qilish tayyor mahsulotlar sifatini 
nazorat qilishning muhim qismidir. Kiruvchi matolarni tekshirish va 
o'lchash orqali tayyor mahsulot darajasi yaxshilanishi mumkin. 
Mato tekshiruvi ikkita asosiy jihatni o'z ichiga oladi: 
–tashqi ko'rinish sifati; 
–ichki sifat. 
Tashqi ko'rinish – asosan matoning shikastlanganligi, dog‘lari, 
to‘qilgan nuqsonlari, ranglar farqi, iplarning mustaxkamligi va 
boshqalar tekshiriladi. Tashqi ko‘rinishga ta’sir qiladigan nuqsonlar 
tekshiruv vaqtida belgilanishi kerak. 
Matoning ichki sifati – qisqarish, ranglarning mustahkamligi va 
gramm og‘irligi (7.1-rasm). Tekshirish uchun namuna olayotganda, 
ma’lumotlarning to‘g‘riligini ta’minlash uchun sinov uchun turli ishlab 
chiqaruvchilarning turli navlari va ranglarining namunalarini tanlash 
kerak. 
7.1-rasm. Matoning ichki sifati 
To'qimachilik sinovlari mahsulot sifatini o‘lchashda, amaldagi 
qonun hujjatlariga muvofiqligini ta’minlashda va to‘qimachilik 
materiallari ish faoliyatini baholashda muhim ahamiyatga ega. 
Sinovlar to‘qimachilik xomashyosini qayta ishlash va mahsulotga 
aylantirishning muhim vositasidir.  
To'qimachilik sinovlari to‘qimachilik tolalaridan boshlanadi va 
oxirgi mahsulotga qadar uzayadi. Iplarni sinashga chiziqli zichlik, bitta 
ipning mustahkamligi, ipning tekisligi va ipning junliligi kiradi. Mato 
sinovlari havo zichligi, to‘quv turi va havo o‘tkazuvchanligini o‘z 
ichiga oladi. 
Cho‘zish kuchi – bu mato ko‘tarishi yoki qo‘llab-quvvatlashi va 

---

yirtilguncha cho‘zilishi mumkin bo‘lgan eng yuqori quvvat o‘lchovidir. 
Ushbu nuqta tortishish kuchi deb ham ataladi. Ushbu sinov qurilmasi 
7.2-rasmda ko‘rsatilgan.