7-amaliy mashg‘ulot termodinamik jarayonlarga doir masalalar

Politrop jarayon tenglamasi:
(7.38)
Bu yerda m - politrop ko‘rsatkichi.
(7.39)
Kattalik, politrop jarayonning tavsifini belgilaydi, uni quyidagi ifoda yordmida aniqlash mumkin:
(7.40)
Rasmdan hamda politrop kursatkichi kattaligiga qarab, jarayonning tavsifini aniqlash mumkin.
Kengayish jarayonlari uchun quyidagilar o‘rinlidir:
a) m<1 – issiqlik keltiriladi (q>0), ichki energiya ortadi ( U>0);
b) k>m>1 – issiqlik keltiriladi (q>0), ichki energiya kamayadi ( U<0);
v) m>k – issiqlik olib ketiladi (q<0), ichki energiya kamayadi ( U<0);
Siqilish jarayonlari uchun quyidagilar o‘rinlidir:
a) m<1 – issiqlik olib ketiladi, gazning ichki energiyasi kamayadi;
b) k>m>1 – issiqlik olib ketiladi, gazning ichki energiyasi ortadi;
v) m>k – issiqlik keltiriladi, gazning ichki energiyasi ortadi.

Parametrlar o‘rtasidagi nisbatlar quyidagicha.

(7.41)
(7.42)
(7.43)
Politrop jarayonda 1 kg gazning bajargan ishi quyidagicha aniqlanadi:
(7.44)
(7.45)
(7.46)
(7.47)
M kg gazning bajargan ishini topish uchun (7.22-7.25) formulalarda solishtirma hajm o‘rniga to‘liq hajm V olinadi:
(7.48)
(7.49)
(7.50)
Gazning ishini yana quyidagi formula orqali aniqlash mumkin:
(7.51)
Politrop jarayonning issiqlik sig‘imini quyidagi formulalar orqali aniqlash mumkin:
(7.52)
Gazga keltirilgan yoki undan olib ketilgan issiqlik miqdori:
(7.53)
Q kattalikni yana quyidagi formuladan ham aniqlash mumkin:
(7.54)
Ichki energiyaning o‘zgarishi:
(7.55)
Politrop jarayonning ko‘rsatkichi:
(7.56)
Politrop jarayonda parametrlarning qiymati ma’lum bo‘lsa, m ni yana quyidagi formulalar yordamida aniqlash mumkin:

(7.57)
(7.58)
(7.59)