1-rasm. AL-2 markali alyuminiy qotishmasining mikrotuzilishi:
a - modifikatsiyalashdan oldin;
b - modifikatsiyalangandan keyin.
(Ftorli vodorod kislotasining suvdagisuvdagi eritmasida kuydirilgan)x 200.
II. quyish yo’li biln olinadigan alyuminiy qotishmalari. Bularga Al-Si va Al-Mg
elementlarining birikishidan hosil bo’lgan qotishmalar misol bo’la oladi. Bulardan
Al-Si(siluminlar) mashinasozlikda keng qo’llaniladigan qotishma bo’lib,
alyuminiyning kremniy bilan (4-13% Si) birikishidan qosil bo’ladi. Siluminlarga
AL2, AL4, AL9, AL32 kabi qotishmalar kiradi. Siluminlar yaxshi mexanik hamda
quyilish xossalariga ega. Siluminlarning mexanik xossalarini oshrish uchun ular
modifikatsiyalanadi. Buning uchun qotishmani suyuq qolda quyishdan oldin
tarkibiga osh tuzi bilan ftor tuzlari oz miqdorda qo’shiladi (2/3NaF/1/3NaCl)
Modifikatsiyalangan silumindagi evtektik tuzilishi maydalanib, evtektikaga
kiruvchi kremniy elementining kristalchalari katta plastinka shaklida mayda
donalarga aylanadi, natijada qotishmaning mexnik xossalari ortadi. 16-b rasmda
quyish yo’li bilan olinadigan AL2 markali siluminning mikrotuzilishi ko’rsatilgan.
2-rasm Alyuminiy qotishmasining holat diagrammasi va mikroskop
tzilishi
Qo’rgoshin bronza (BrKMsZ-1) korroziya bardosh va antirriksion hossalarga
ega bo’lish bilan bir qatorda elastiklik hususiyatlariga ham ega. Qo’rgoshinli
bronzalar ko’prok ishqalanish juflarini tayyorlashda ishlatiladi. Qo’rgoshin misda
erimaydi. SHuning uchun strukutura mis va qo’rgoshin kristallaridan iborat bo’ladi,
bunday struktura esa yuqori antirriksion hususiyatlarga ega bo’lib, issiqlikni yahshi
tarqatadi. Bunday bronzalardan yuqori tezlikda katta kuch ta’sirida ishkalanib
ishlaydigan mashina vositalari tayyorlanadi.
3-rasm. Tarkibida rux bo’lgan qotishmaning holat diagrammasi va
Do'stlaringiz bilan baham: |
