7. Bios muhitida boot sektorlarni boshqarish qanday bajariladi?

BIOS dasturini asosan quyidagi firmalar ishlab chiqishadi:
— American Megatrends (AMI);
— Award Software;
— Phoenix Technologies.
BIOS turiga qarab, uning ko‘rinishi ham o‘zgarib boradi, uning turidan tashqari bir necha versiyalari ham mavjud, bu versiyalar ham yangilanib borishi lozim.



5. «Диспетчер задач» (Topshiriqlar dispetcheri) yordamida
kompyuter protsessorni nazorat qilish.
Kompyuter operatsion tizimida "Диспетчер задач" (Task Manager) nomi ostida bir dastur mavjud bo'ladi, bu dastur yordamida o'tgan barcha jarayonlarni ko'rish va boshqarish mumkin.

"DIspecher zadach" orqali siz protsessorni boshqarish uchun quyidagi imkoniyatlarga ega bo'lasiz:

"Process" bo'limida operatsion tizimdagi barcha ishlarni ko'rish mumkin. Bu yerda, har bir ishning ismi, identifikatsiya raqami, yadrolarda band qilingan xotiraning o'lchami va yuklanish darajasi kabi ma'lumotlar keltiriladi.

"Performance" bo'limida, protsessor va xotira ishlab chiqishini kuzatishingiz mumkin. Bu bo'limda, kompyuter tizimining umumiy protsessor ko'rsatkichlarini, xotiraning ko'rsatkichlarini va internet trafikini kuzatishingiz mumkin.

"App history" bo'limida, kompyuter tizimida o'tgan barcha dasturlar haqida ma'lumot olishingiz mumkin. Bu bo'limda, har bir dastur yoki ilovalarning foydalanish muddati, protsessor ko'rsatkichlari, xotira va internet trafigi kabi ma'lumotlar keltiriladi.

"Startup" bo'limida, kompyuterni yoqishda boshqa dasturlarning avtomatik ravishda ishga tushirilishi qanday sozlash mumkin.

"Services" bo'limida, kompyuter tizimida ishlaydigan xizmatlar haqida ma'lumot olishingiz mumkin. Bu bo'limda, har bir xizmatning ismi, ishga tushish holati va o'chirish mumkin bo'lgan xizmatlar keltiriladi.

"DIspecher zadach" yordamida protsessor ishlash holatini monitoring qilishingiz, xotira foydalanishini boshqarishingiz va ishga tushirilgan dasturlar haqida ma'lumot olishingiz mumkin. Buning yanada bir qismi, operatsion tizimida amalga oshirilayotgan har qanday nazorat va to'lov operatsiyalarini bajarish uchun zarur bo'lishi mumkin.

Aynan, Task Manager yordamida kompyuter nazoratini oshirishingiz mumkin. Bu dastur orqali quyidagi boshqa malumotlarga da ega bo'lishingiz mumkin:

"Users" bo'limida, kompyuter tizimida foydalanuvchilar haqida ma'lumot olishingiz mumkin. Bu bo'limda, har bir foydalanuvchining nomi va ishga tushirilgan dasturlar kabi ma'lumotlar keltiriladi.

"Details" bo'limida, har bir ishning o'ziga xos ma'lumotlari ko'rsatiladi. Bu bo'limda, har bir ishning protsessor va xotira ko'rsatkichlari, ishni boshlagan vaqt, joriy sana va vaqt, ishning to'xtatilgan yoki to'xtatilmaganligi va boshqalar kabi ma'lumotlar keltiriladi.

"Networking" bo'limida, kompyuter tizimida yuborilayotgan va qabul qilingan internet trafikini ko'rish mumkin. Bu bo'limda, barcha ishlayotgan protokollar va ularga bog'liq tarmoq sozlashlari kabi ma'lumotlar keltiriladi.

"Processes" va "Services" bo'limlari orqali, istalgan ishni yoki xizmatni to'xtatishingiz yoki yoqishingiz mumkin.

"Resource Monitor" va "Performance Monitor" kabi boshqa vositalar orqali batafsil protsess va resurslar ko'rsatiladi.

Shuningdek, Task Manager yordamida odatda ishlatiladigan boshqa funksiyalar mavjud bo'lishi mumkin, masalan, dasturni to'xtatish yoki foydalanuvchi hisobini almashtirish kabi. Bu imkoniyatlardan foydalanish orqali, siz protsessorni boshqarish va kompyuter tizimida sodda muammo va hatolarni aniqlashga yordam berishingiz mumkin.
6. «Групповая политика» (Guruhlar siyosati) yordamida kompyuter konfiguratsiyasini va foydalanuvchilar konfiguratsyasini boshqarishni ko`rsating.
«Групповая политика» (Group Policy) Microsoft Windows operatsion tizimida kompyuter va foydalanuvchilar konfiguratsiyasini boshqarish uchun ishlatiladigan bir vosita hisoblanadi. Bu vosita siz boshqarish panelida, domen yoki lokal tarmog'ida xizmat qiladigan server orqali kompyuterlar va foydalanuvchilar uchun qo'llaniladi.

«Групповая политика» orqali siz quyidagilarni amalga oshirishingiz mumkin:

Kompyuter konfiguratsiyasini boshqarish: Guruhlar siyosati orqali, kompyuterlarga tegishli sozlashlarni o'rnatishingiz mumkin, masalan, kengaytirishlarni o'chirish yoki qo'shish, to'g'ri kengaytirishlar sozlamalari, o'zgartirishlarni yo'qotish yoki kengaytirishlarni ulashish uchun ulanishlarni taqsimlash va boshqalar.

Foydalanuvchilar konfiguratsiyasini boshqarish: Guruhlar siyosati foydalanuvchilarga tegishli sozlashlarni amalga oshirishga imkon beradi. Misol uchun, ularga masofadan boshlanadigan programmalarni o'rnatish, foydalanuvchi interfeysini sozlash, shaxsiy papkalarni yopish yoki ochish, qo'llanuvchi to'g'ri o'rniga ulanishlarni taqsimlash va boshqalar.

Xavfsizlik sozlashlari: Guruhlar siyosati yordamida xavfsizlik sozlashlari amalga oshirilishi mumkin. Bunda parol siyosati, ma'lumotlar qurilmalariga kirishni cheklash, Internet manzillarini cheklash, xavfsizlik yangilanishlarini o'rnatish va boshqalar kiritiladi.

Axborot resurslari boshqarish: Guruhlar siyosati yordamida foydalanuvchilar uchun axborot resurslariga kirishni boshqarish mumkin. Bu resurslar (masalan, fayllar va printerlar) orqali tegishli guruh yoki foydalanuvchilarga faqatgina kirish imkoniyatini taqdim etish, xususiyatlarini sozlash va boshqalar.

Guruhlar siyosati asosida boshqarish uchun, Active Directory yoki Local Group Policy Editor (kendigina o'rnatilgan server) qo'llaniladi. Bu vositalar orqali Guruhlar siyosatini qo'llash va sozlash amalga oshiriladi.
18. Tizim fayllari haqida batafsil ma’umot bering.
Tizim fayllari, kompyuterda yoki boshqa elektron qurilmalarda saqlanadigan ma'lumotlar to'plami hisoblanadi. Bu fayllar, odatda biror dastur yoki ilova tomonidan yaratiladi va foydalanuvchilar tomonidan o'qilishi, yozilishi yoki tahrirlanishi mumkin.

Tizim fayllari, operatsion tizimlar, dasturlar, o'yinlar, rasmlar, musiqalar, videolar va boshqa turdagi fayllarni o'z ichiga oladi. Fayllar, odatda keng tarqalgan formatlarda saqlanadi, masalan, .docx, .pdf, .mp3, .mp4 kabi.

Tizim fayllari, kompyuter tarmog'i uchun juda muhimdir, chunki ular operatsion tizimining ishlashini ta'minlaydi va boshqa dasturlarni ishga tushirish uchun kerak bo'ladi. Fayllar saqlash va ularga kirishning amalga oshirilishi uchun diskning xususiyati kerak bo'ladi. Fayllar diskning xususiyatini oshirishi mumkin va diskning xususiyati to'liq to'g'ri kelmasa, fayllarni yoqib qolish mumkin.

Bundan tashqari, tizim fayllari o'zaro aloqani ta'minlaydi. Masalan, bir dastur boshqa bir dastur bilan ishlash uchun kerak bo'lgan fayllarni yaratishi mumkin. Bunday fayllar, bitta dastur tomonidan yaratilgan va boshqa dasturlar tomonidan ishlatilishi mumkin.

Tizim fayllari, kompyuter tarmog'i uchun juda muhimdir va ularni saqlash, o'qish va yozishning qulayligi va to'g'ri ishlashi uchun diskning xususiyati to'liq to'g'ri kelishi kerak. Fayllar, boshqa dasturlar bilan ham ishlatilishi mumkin va ularning o'zaro aloqasi bor.