7-laboratoriya ishi Qoldiq hadlari uchun avtoregression modellar. Siljuvchi o‘rtacha qiymat modeli

7-laboratoriya ishi
Qoldiq hadlari uchun avtoregression modellar.
Siljuvchi o‘rtacha qiymat modeli
Laboratoriya ishi uchun topshiriqlar.

1. 
   Ishonchli manbalardan hajmi kamida 20 ta bo‘lgan (kunlik, yoki haftalik, yoki oylik, yoki choraklik, yoki yillik) X ma’lumotlar oling. 6-laboratoriya ishidagi ma’lumotlardan foydalanish mumkin.
   
2. 
   Qoldiq hadlari uchun avtoregression model quring. Korellogrammani chizing va xulosa qiling.
   
3. 
   Siljuvchi o‘rtacha qiymat usuli bilan silliqlangan qator tuzing.
   
4. 
   Oddiy exponensial silliqlash usuli yordamida olingan qator tuzing (turli parametrli qatorlarni tekshiring).
   
5. 
   Yuqorida olingan modellarni solishtiring va eng yaxshi modelni aniqlang. Barcha ishlar bo‘yicha xulosa chiqaring.
   

Maqsad berilgan Y ma’lumotlardagi vaqt birligi davomidagi bog‘liqlikni aniqlash va bular uchun eng yaxshi model qurib, u orqali keyingi davrlardagi o‘rtacha o’lim indeksini kam xatolik bilan bashorat qilishdan iborat.

Asosiy statistikalar quyidagilardan iborat:

yillar	O’zbekistonda o’lim koeffistiyenti-jami
2000	5,5
2001	5,3
2002	5,4
2003	5,3
2004	5,0
2005	5,4
2006	5,3
2007	5,1
2008	5,1
2009	4,8
2010	4,8
2011	4,9
2012	4,9
2013	4,8
2014	4,9

Ushbu ma’lumotlar uchun siljuvchi o‘rta qiymat usuli bilan model quramiz. Bunda deb olamiz.

Model tenglamasi:


Model grafigi:



Qoldiq funksiyalari:
MAD= =0,14167 MAPE= =2,83461
MSD=0,03194


Bashorat, ishonch intervallari:

95% ishonchlilik bilan

bashorat 4,86667

va ishonch oralig’i: (4,51636 5,21697

)

Qoldiq tahlili (AKF, xulosa)

Ushbu avtokorrelyatsiya funksiyasi grafigidan qoldiqlar oq shovqinligini ko‘rishimiz mumkin. Ushbu modelda qoldiqlar oq shovqin bo‘lganligi uchun qisqa muddatli bashorat uchun ishlatsa bo‘ladi.

Eksponensial silliqlash modeli
α=0,2 bo‘lgan holat uchun:
Model tenglamasi: F(t)=0,2x(t)+0,8F(t–1)
X(t)= 0,2x(t)+0,8F(t–1)+E(t), α(0;1)