7-Ma'ruza. Elektr energetik tizimlarida avtomatik va avtomatlashtirilgan boshqaruv. Reja: Avtomatlashtirilgan dispetcherlik boshqaruv tizimi deganda nimani tushunasiz? Avtomatlashtirilgan boshqaruv tizimining vazifasi

Energosistemada chastotani rostlashda bir nechta generatorlar ishtirok etadi. Ular orasida quvvatni taqsimlash mahsus algoritmlar yordamida bajariladi, masalan, ulushiy statizm usuli bo`yicha. Bu usulni yuqoridagi sxemada bajarish uchun, S2 statizm chulg`amlariga (ular S1 statizm chulg`amlaridan farq qilmaydi) EXM yordamida generator uchun belgilangan, quvvatga proporsional qarshi kuchlanish beriladi. Bunda rostlashning o`tkinchi jarayoni chastota EXM belgilagan qiymatdan farq qilmaganda, ya`ni chastota og`ishi Df=0 bo`lib, har bir generator unga belgilangan sistema quvvatining ulushini olganda tugaydi. Energosistemada ishlab chiqarilayotgan va iste`mol qilinayotgan quvvatlar balansi tiklanganda Df nolga teng bo`ladi. Shunda U1 va U2 boshqarish chulg`amlaridagi toklar va MYUKlar tenglashadilar. Generator quvvati unga belgilangan sistema quvvatining ulushiga teng bo`lganda, S1 va S2 statizm chulg`amlaridagi toklar va MYUKlar ham tenglashadilar. Natijada 1AL va 2AL magnit kuchaytirgichlarning o`zaklar to`yinishi bir xil darajada bo`lib, YOS va OS solenoidlaridagi toklar ham tenglashadi.

2-chi nuqta transformator T ikkilamchi chulg`amining o`rtasida joylashganligi sababli U12 va U23 biri biriga tengdir. Bu transformator ta`minoti generator chiqishidagi TV kuchlanish transformatoridan olingan, shuning uchun (b) rasmda ko`rsatilgan diagrammadagi kuchlanishlar generator kuchlanishiga proporsionaldir: U12 = U23 = K1Ug. Generator zanjiridagi TA tok transformatoridan J toki R qarshiligiga beriladi. J tokining vektori generator kuchlanishidan j burchagiga orqadadir. J toki R qarshiligida u bilan faza bo`yicha bir xil kuchlanish tushuvi K2J hosil qiladi. Rasmdan ko`rinib turibdiki, bu kuchlanish 2 va 4 nuqtalari orasidagi kuchlanishdir. 1 va 4 nuqtalari orasidagi kuchlanish U14 to`yinuvchan drosselь 1Dga, 3 va 4 nuqtalari orasidagi kuchlanish U34 drosselь 2Dga beriladi. Trigonometriya formulalariga asosan: