7-мавзу, 5-маъруза, 2-соат

Issiqlik o‘tkazishni miqdoriy tavsifnomalari. 
Issiqlik o‘tish intensivligi issiqlik oqimining zichligi bilan ya’ni vaqt birligida 
maydon yuzasi birligi orqali uzatiladigan issiqlik miqdori orqali xarakterlanadi. 
Bu miqdor VT/m2 o‘lchanadi va odatda q bilan belgilanadi. 
Vaqt birligida ixtiyoriy yuza F orqali beriladigan issiqlik miqdorini issiqlik 
almashinish nazariyasida issiqlik oqimining quvvati yoki oddiy qilib issiqlik 
oqimi deb ataladi va q bilan belgilanadi. 
O‘lchov biriligi j/s, ya’ni Vt da o‘lchanadi. 
Ihtiriy t vaqt oralig‘ida ixtiyoriy yuza orqali berilgan issiqlik miqdori ushbu 
ifoda orqali aniqlanadi 
q = Q/F = Qt / Ft 
Massa o‘tishi (almashinishi) haqida tushuncha. 
Moddaning massasini muhitdagi biror nuqtadan boshqa nuqtaga o‘tishi 
qurilayotgan nuqtalarda berilgan moddalarning kuyukligi (konsentratsiyasi) har 
xil bo‘lsa amalga oshadi. 
Masalan, gaz aralashmasi komponentlari hajm bo‘yicha teng tarqalgan bo‘lsa, 
ularning konsentratsiyasi ko‘p bo‘lgan joydan konsentratsiyasi kam bo‘lgan joyga 
o‘tadi, va sekin-asta hamma hajm bo‘yicha tenglashadi. 
Massa o‘tishi: 1) diffuzion (faqat atom va molekulalar orqali massa o‘tsa); 2) 
konvektiv bo‘ladi. 
Diffuzion o‘tish gazlarda, konvektiv o‘tish suyuqliklarda sodir bo‘ladi. 
Kuritish va kimyoviy reaksiyalarda konvektiv massa almashinishlarni ya’ni, jism 
yuzasidan suyuq yoki gazli muhitga massani o‘tishini hisoblashga to‘g‘ri keladi. 
Bunday jarayon konvektiv (o‘tish, ko‘chish) massa berish deyiladi 
Issiqlik o‘tkazuvchanlik koeffitsienti.Issiqlik o‘tkazuvchanlik koeffitsienti berilgan 
moddaning issiqlik o‘tkazish imkoniyatini harakterlaydi.U ushbu ifoda orqali 
topilishi mumkin; 


t 

= 

o

C
 (1 + 

t) 
bu yerda 

-harorat koeffitsienti (materialning 

sini uning harorati 1
o
ortgandagisini 
anglatadi). 

---

Eng katta issiqlik o‘tkazuvchanlikni yengil gaz-vodorod egallaydi, 

=0,2 

t / (m.k) 
Metallarda issiqlik o‘tkazuvchanlik elektronlarni issiqlik harakati tufayli 
ta’minlanadi, gazlarda molekulalarning tartibsiz harakati tufayli. Metallarni issiqlik 
o‘tkazuvchanligi gazlarga karaganda yuqoridir. Mis kukuni uchun 

=400 Vt/ (m.k), 
uglerodli pulat uchun 

=50 Vt /(m.k). Suyuqliklarda issiq o‘tkazuvchanlik kam, 
suvda 

-0,6 Vt /(m.k).