7-mavzu. Ikki komponentli qattiq sistemalar. Fizik-kimyoviy tahlil usullari

2)pastki kritik erish haroratili

2)pastki kritik erish haroratili

Ba’zi suyuqliklarda aksincha, past haroratlarda cheksiz eruvchanlik ro’y beradi (ya’ni, quyi kritik erish harorati mavjud), yuqoriroq haroratda suyuqliklar ikki qavatga ajraladi.

Masalan: trietilamin-suv yoki kollidin-suv

3)pastki va yuqori kritik erish haroratili (nikotin-suv, gliserin-gvayakol)

3)pastki va yuqori kritik erish haroratili (nikotin-suv, gliserin-gvayakol)

Ba’zi suyuqliklar ham yuqori, ham pastki kritik erish haroratlariga ega bo’ladilar. Masalan, suv – nikotin (C10H14N2 )sistemasida faqatgina 61 oC dan 200 oC gacha chekli eruvchanlikni kuzatiladi

O’zaro chekli aralashadigan suyuqliklarni ba’zi bir moddalar qo’shib to’liq aralashtirish mumkin. Masalan: suv-fenol sistemasiga NaCl qo’shsak, u ikkala suyuqlikda erib, ularni aralashtiradi.

O’zaro chekli aralashadigan suyuqliklarni ba’zi bir moddalar qo’shib to’liq aralashtirish mumkin. Masalan: suv-fenol sistemasiga NaCl qo’shsak, u ikkala suyuqlikda erib, ularni aralashtiradi.

Suv-benzol sistemasiga SN3SOON qo’shilsa, ular aralashadi. Bunday sistemalar gomogenlovchi komponentli sistemalar deyiladi.

4) kritik erish haroratisiz. Efir-suv sistemasi -3,8 dan pastda muzlab 1% suvning efirdagi eritmasi vujudga keladi. 20oC dan yuqorida efir uchib ketadi va efirning suvdagi 2%li eritmasi qoladi. Tkr. erish nuqtalarini olib bo’lmaydi.

4) kritik erish haroratisiz. Efir-suv sistemasi -3,8 dan pastda muzlab 1% suvning efirdagi eritmasi vujudga keladi. 20oC dan yuqorida efir uchib ketadi va efirning suvdagi 2%li eritmasi qoladi. Tkr. erish nuqtalarini olib bo’lmaydi.

YUqori va quyi kritik haroratlarni mavjudligini Le SHatele – Brounlarning harakatchan muvozanat prinsipi yordamida izohlash mumkin. Ikki suyuqlikni aralashtirish issiqlik yutilishi bilan borsa, harorat ko’tarilgan sari o’zaro eruvchanlik ortadi va yuqori kritik harorat mavjud bo’lishi kerak. Aksincha holatda, komponentlarni aralashtirganda issiqlik chiqsa, bunday sistemalarda quyi kritik harorat mavjud bo’ladi. Harorat o’zgarishi bilan eruvchanlik issiqligi ishorasini o’zgartirsa, bu holda ham quyi, ham yuqori kritik haroratlar mavjud bo’ladi.