|
AL – JABR”guruhining taqdimoti: Bunda “Al-jabr” guruhi Al-jabr haqida tushuncha beradilar va bu amalni misollarda ko`rsatadilar. Jumladan Al – Xorazmiyning “ Kitob al – muxtasar fi hisob al – jabr val – muqabala” asaridagi al –jabr musbat hadlarni tiklash, ya’ni manfiy hadlarni tenglamaning bir qismidan ikkinchi qismiga musbat qilib o`tkazishni bildiradi. Tenglamalarni yechishda qo`llaniladigan asosiy xossalardan birinchisi ,ya’ni, Tenglamaning istalgan hadi ishorasini qarama – qarshisiga o`zgartirib, uning bir qismidan ikkinchi
qismiga o`tkazish mumkin.Bu xossa aslida, al- Xorazmiyning asaridagi “al-jabr” usuli(al-jabr almashtirishi, qoidasi) ning xuddi o`zidir.
8x – 3x = 36 + 54
5x = 90
x = 18
|
Al-jabr: 3x, chapga -3x bo`lib o`tasan !
- 54, sen o`ngga +54 bo`lib o`tasan !
|
“VAL – MUQOBALA” guruhining taqdimoti: Bunda “VAL – MUQOBALA” guruhi Val – muqabala haqida tushuncha beradilar va bu amalni misollarda ko`rsatadilar. Jumladan, Al – Xorazmiyning “ Kitob al – muxtasar fi hisob al – jabr val – muqabala” asaridagi val-muqabala tenglamaning ikkala qismidan teng hadlarni tashlab yuborishni bildirgan. Bir noma’lumli istalgan tenglamani yechish uchun bajariladigan uch amalning ikkinchisi, ya’ni o`xshash hadlarni ixchamlashda val –muqabala amalidan foydalaniladi. “ Val-muqabala usuliga ko`ra, tenglamaning ikkala qismidagi teng hadlarni tashlab yuborish mumkin.
23x – 31 +4x = 23x +76 – 31
4x = 76
x = 76 : 4
x = 19
|
Val-muqabala: chap va o`ng qismdagi 23x lar-u
-31 lar, sizlar bilan xayrlashamiz !
|
Mavzuga doir sinov misollari :
1) 5x =  2) 3x – 5 = 10 – x
3) 5x + 3(3x + 7) = 35 4)  .
Har bir to`g`ri yechilgan misol bir ball bilan baholanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
