70. To’g’ri fikrni aniqlang: a ekvatorda kun uzunligi yil davomida taxminan 14 soat

70. To’g’ri fikrni aniqlang:
A) Ekvatorda kun uzunligi yil davomida taxminan 14 soat
B) Ekvatordan qutblarga borgan sari kun uzunligi issiqlikka qarab farqlanadi
C) Giatsint va manstera yorug’likning yetishmovchiligiga bardosh bera oladigan manzarali o’simlik
D) Fotoperiodizm yorug’likning intensivligiga bog’liq emas
71. Kun uzunligi 11 soat bo’lganda o’sishda davom etadigan lekin gullamaydigan o’simliklarni aniqlang.
1-pomidor; 2-baqlajon; 3-rediska;4-no’xat; 5-g’o’za; 6-sabzi; 7-piyoz; 8-karam; 9-kartoshkagul; 10-kartoshka; 11-bodring; 12-sholg’om
A) 6,7,8,10,12,3 B) 1,2,9,11,4,5
C) 2,4,9,11,6 D) 3,4,5,6,7,9,12
72. Gullashi kun uzunligiga bo’g’liq bo’lmagan o’simliklarning oilalari uchun xos bo’lgan umumiy xususiyat
A) meva turi, gulning tuzilishi
B) poya kambiyli, yo’g’onlasha oladi
C) guldagi erkin changchilar soni
D) mevasining bir tutam popuklar orqali tarqalishi
73. Bahorvakuzoylaridagullaydigan(a) vayozoylaridagullaydigan(b) o’simliklarqaysimintaqalardao’sadi?
A) a-tropik va suptropik; b-mo’tadil
B) a-mo’tadil va tropik, b-subtropik
C) a-tropik, b-mo’tadil, subtropik
D) a-mo’tadil, b- tropik va suptropik
74. Bahor va kuz oylarida gullaydigan gajak to’pgulli o’simliklarni aniqlang.
A) bodring, xrizantema
B) kartoshkagul, baqlajon, pomidor
C) no’xat, qalampir, kartoshka
D) qalampir, baqlajon, pomidor
75. Organizmdagi mavsumiy o’zgarishlarni va boshqa biologik jarayonlarni boshqaruvchi mexanizmni belgilang.
A) kun uzunligi B) molekulyar soat
C) biologik soatD) yer soati
76. Tirik organizmlardagi qaysi jarayonlar kun uzunligiga bog’liq ravishda ritmik o’zgaradi?
A) morfologik, fiziologik, biokimyoviy
B) morfologik, immunologik, fiziologik
C) immunologik, fiziologik, biokimyoviy
D) morfofiziologik, immunologik, biokimyoviy
77. O’z faoliyatini quyosh botgan g’ira-shirada boshlaydigan umurtqali va sutkaning yorug’ vaqtida faol hayot kechiradigan chap aorta ravog’iga ega organizmlar uchun xos bo’lgan to’g’ri ma’lumotni toping.
A) bitta kenja tip va bitta turkumga mansub
B) bitta sinf, lekin har xil turkumlarga mansub
C) bitta tip, lekin har xil kenja tipga mansub
D) bitta turkumga kiruvchi har xil turlar
78. Barg plastinkalari qalin, sirti mum bilan qoplangan, barg og’izchalari ko’p bo’ladigan madaniy o’simliklar berilgan qatorni aniqlang.
A) qulupnay, giatsinf, monster
B) anturium, binafsha, sorgo
C) makkajo’xori, oqjo’xori, shakarqamish
D) qayin, shumtol, saksovul
79. Organizmlarda amalga oshadigan hayotiy jarayonlar yashash jarayoning qaysi ko’rsatkichlarini o’zgarishiga sabab bo’ladi?
A) havo tarkibi, gazlar konsentratsiyasi, suvning tarkibi
B)suvning tarkibi, gazlar konsentratsiyasi
C) havo tarkibi, tuproq sutrukturasi, suvning tozalik darajasi
D) suvning tozalik darajasi, suvning tarkibi, atmosfera bosimi
80. Yurak qorinchasidan chiquvchi qon tomir tarkibida venoz qon bo’ladigan va yurak bo’lmachasiga quyiluvchi vena tarkibidan ham venoz qon bo’ladigan organizmlarda suzuvchanlikni kamaytiruvchi qanday moslanish mavjud
A) chig’anoqlarga egaB) xitin qobiqga ega
C) qumga ko’milib oladiD) tanasi yassilashgan
81. Tanasidagi turli o’simtalar suv bilan ta’sirlanish yuzasini oshiradigan avtotrof(a) va geterotrof(b) organizmlarni belgilang.
1-kalmar; 2-dafniya 3-aureliya; 4-laminariya; 5-spirogira; 6-ildizog’iz; 7-amyoba; 8-siklop; 9-ulva
A) a-4,9,5, b-2,3,6,7,8
B) a-4.9.5.6, b-2,7,8,1
C) a-6,4,5,3, b-2,7,8,1
D) a-3,4,5,9, b-7,8,6,2
82. Mustaqil harakatlana olmaydigan va suv oqimi bilan ko’chib yuruvchi, blastosel o’rnidan hosil bo’luvchi qavat rivojlanmagan organizmlarni aniqlang:
1-amyoba, 2-dafniya; 3-baliq tuxumlari; 4-chavoqlar; 5-koral poliplari; 6-gidroid poliplari; 7-laminariya
A) 1,2,7 B)3,4,7
C)6,5 D) 3,4
83. Suv o’simliklarining chang donachalari, mevasi va urug’lari suv o’tkazmaydigan qobiq bilan qoplanganligi ekologiyaning qaysi bo’limida o’rganiladi?
A) sinekologiya B) demokologiya
C) autekologiyaD) evolyutsion ekologiya
84. Tirikorganizmlarhayotiyfaoliyatigabevositata’sirko’rsatuvchiinsonfaoliyatiniturlarito’g’riberilganjavobnitoping:
1-o’rmonlar barpo etish; 2-yaylovlardan o’tloq sifatida foydalanish; 3-torf hosil bo’lishi; 4-atrof muhitningifloslanishi; 5-baliqlarni ovlash; 6-o’rmonlarni kesish; 7-yerga ishlov berish
A) 1,2,3,4,5,6,7 B) 4,5,6,7
C) 1,4,3,7 D) 1,2,3
85. Madaniy o’simliklarning hosildorligi tuproq tarkibida kam miqdorda bo’ladigan mineral moddalarga bog’liqligini aniqlagan olim?
A) V.I.Vernadskiy B) A.Tensli
C) Yustus Fon LibixD) Elton
86. Faqatevkalipt bargi bilan oziqlanadigan organizmning sistematik birliklari to’g’ri berilgan javobni aniqlang.
1-sutemizuvchilar; 2-xaltalilar; 3-yo’ldoshlilar; 4-juft tuyoqlilar; 5- umurtqalilar; 6- xordalilar; 7-yirtqichlar; 8-primatlar
A) 6,5,1,2 B)6,5,1,3,4
C) 5,6,1,3,7 D)1,3,4,8
87. Keng tasmasimon chuvalchangning 1-tartib(a); 2-tartib(b), 3-tartib(c) orali xo’jayin va asosiy xo’jayin(d);
1-suv shillig’i; 2-dafniya; 3-qoramol; 4-mayda baliq; 5-mushuk; 6-odam; 7-yirtqich baliq; 8-aureliya; 9-seklop
A) a-4; b-9; c-7; d-6B) a-2; b-1; c-8; d-6
C) a-1; b-3; c-4; d-7D) a-9; b-4; c-7; d-5
88. Tuproqni qzib o’ziga yo’l ochadigan umurtqasiz organizmning ayirish sistemasi haqida to’g’ri fikrni toping.
A) pufaksimon kengaygan qismi tana bo’shlig’iga ochilgan
B) ikki uchi ochiq ekanligi bilan lansetnikning ayirish organi tuzilishiga o’xshaydi
C) tana bo’shlig’i ilk bor paydo bo’lgan organizmning jinsiy sistemasining tuzilishiga o’xshaydi
D) siydik yo’li kloakaga o’xshaydi
89. Parazit o’simliklarda tuzilishi soddalashgan yoki butunlay yo’qolib ketgan organlar qaysi o’simliklar uchun aromorfoz hisoblanadi?
A) yo’sin, suvo’tlar B) qirqbo’g’im, yo’sin
C) plaun, moxlar D) kuksoniya, yo’sin
90. Tuproq tarkibidagi organik(a) va organizm oziqlanish uchun muhim o’rin tutuvchi anorganik(b) moddalarni aniqlang;
1-gumus; 2-chirindi; 3-azot; 4-fosfor; 5-magniy; 6-kalsiy; 7-oltingugurt; 8-kaliy; 9-natriy; 10-uglerod
A) a-1,2; b-3,5,9,10 B) a-1,2,10; b-3,5,7,9
C) a-1,2; b-3,7,9,8 D) a-1,2; b-3,4,6,7,8
91. Tuproq qanday omillar ta’sirida hosil bo’ladi?
A) iqlim, biologik B) topografik, geologik
C) biokimyoviy, biologik D) yorug’lik, ekologik
92. Hayvonlar va bakteriyalar o’simliklardagi qaysi biomolekulalarni o’zlashtiradi?
A) nuklein, kislota, oqsil, yog’
B) liped, nukleotid, karbonsuv
C) oqsil, aminokislota, uglevod
D) oqsil, liped, karbonsuv
93. To’g’ri fikrni aniqlang:
A) Tuban o’simliklar zambrug’lar bilan ildizni shimish faoliyatini kuchaytiruvchi mikriza hosil qiladi
B) zambrug’lar yog’ochlar tarkibidagi aminokislotalarni parchalaydi
C) tuproqda hayot kechiruvchi hayvonlar tanasi yirikligi, ko’rish organlarining yaxshi rivojlanganligi bilan xarakterlanadi
D) yomg’ir chuvalchangining tayanch funksiyasini bajaruvchi gidrostatik skeleti mavjud
94. Osminog yashash joyiga ko’ra qaysi ekologik guruhga mansub?
A) plankton B) nektonC) bentos D) dafabiont
95. Atmosferaning yuqori chegarasida quyosh nurlanishining quvvati qancha?
A) 1680 W/m²B) 1380 W/m²C) 200-300 mµ D) 2670 W/m²
96.O’simliklarda fotosintezning intensivligi nimaga bog’liq?
A) yorug’likning optimal darajasigaB) quyosh doimiyligiga
C) haroratgaD) suv, mineral tuz hamda karbonat angidridning miqdoriga
97.Noto’g’ri fikrni aniqlang;
A) Namozshomgul kun botganda ochiladi
B) Hayvonlarning ko’payishi kun uzunligi bilan belgilanadi
C) Okean tubida yashovchi hayvonlar hayotiy faoliyati uchun yorug’lik muhim omil hisoblanadi
D) makkajo’xori yorug’liksevar madaniy o’simlik
98. Uy pashshasi uchun maksimum(a) va optimal harorat(b) qancha?
A)a - +7C; b - +50CB) a - +50C; b - +23+25C
C) a - +30C; b - +7CD) a - +23+25C; b - +50C
99. Askaridaning odam ichagidagi parazitlik qilishi bilan bog’liq munosabat ekologiyaning qaysi bo’limida o’rganiladi?
A) demokologiya B)autekologiyaC) sinekologiya D) biogetsenologiya
100. Kun uzunligi hayvonlarda(a) va o’simliklar(b) qaysi jarayonlarga ta’sir qiladi?
1-urug’ning unib chiqishi; 2-xazonrezgilik; 3-tinim davriga o’tishi; 4-tullashi; 5-o’sishi; 6-meva tugishi; 7-mevaning pishib yetilishi; 8-ko’payishi; 9-migratsiya
A) a-2,3,7, b-4,8,9 B) a-1,2,3,5,7,6, b-4,8,9
C) a-4,8,9, b-2,3,5,6,7,1 D) a-4,8,9, b-2,3,5,6
101.Yorug’sevarmadaniy ,biruyliayrimjinslio’simlik (a) vayorug’sevar manzarali, murakkabshingilto’opgullio’simlik (b)ni toping.
1. Oqjo’xori 2. Giasint 3.Makkajo’xori 4.Antirium 5.shakarqamish.6.monstera
A) a-1,3,5 b-2,4,6 B) a-2,4,6 b-1,3,5
C) a-1 b-3 D) a-3 b-2
102.Sorgoningsinfi(a) vaturkumi(b) ni toping.
A) a-lolasimonla b-jo’xori
B) a-loladoshlar b- jo’xori
C) a-bir urug’pallalilar b-g’umay
D) a-magnoliyasimonlar b-jo’xori
103.Soyagachidamlidaraxt (I) vayorug’sevardaraxt(II) qaysijavobdaberilgan?
A) I-saksovul; II- lipaB) I-gledichiya;II-qarag’ay
C) I-lipa;II-shumtolD) I-Yaponsaforasi;II-lipa
104.Qaysikaramdoshlargamansubo’simliklaruzun kun o’simliklarigamisolbo’ladi?
1. karam. 2. turp 3. jag’-jag’ 4.sholg’om 5.pekin 6. rediska 7.o’sma
A) 1,4,6 B) 2,3,7 C) 5,6,1 D) 1,3,7
105..Hayvonlardagiqaysijarayonlar kun uzunligibilanbelgilanadi?
1.migratsiyasi 2. Ko’payishi 3.Tullashi 4.Jufttanlashi 5.Uyaqurishi
A) 2, 3, 1 B) 3,5,4
C) 1,3,4 D) 5,4,1
106. Plankton(I), nekton (II), bentos(III) organizmlarniulargamosjavoblarbilanjuftlang.
1.bo’shliqichlilar 2. baliqtuxumlari 3.krab 4.kitsimonlar 5.boshoyoqlilar 6.zuluklar
A) I-1,2 II-4,6 III-3,5B) I-2,1 II-4.5 III-3,6
C)I-4,2 II-1,6 III-3,5D) I-1,2 II-4,5 III-3,6
107.Quyidagilardan nekton organizmlarni toping.
1.bo’shliqichlilar 2. Baliqtuxumlari 3.krab 4.kitsimonlar 5.boshoyoqlilar 6.zuluklar 7.mayda qisqichbaqasimonlar 8.kurakoyoqlilar 9.baliqlar 10. Omar 11.langust 12.baliqchavoqlari
A) 4,5,8,9 B) 1,2,7,12 C) 3,6,10,11 D) 1,5,8,9
108.Quyidagilardan planktonorganizmlarni toping.
1.bo’shliqichlilar 2. Baliqtuxumlari 3.krab 4.kitsimonlar 5.boshoyoqlilar 6.zuluklar 7.mayda qisqichbaqasimonlar 8.kurakoyoqlilar 9.baliqlar 10. Omar 11.langust 12.baliqchavoqlari
A) 4,5,8,9B) 1,2,7,12 C) 3,6,10,11 D) 1,5,8,9
109.Quyidagilardanbentosorganizmlarni toping.
1.bo’shliqichlilar 2. baliqtuxumlari 3.krab 4.kitsimonlar 5.boshoyoqlilar 6.zuluklar 7.mayda qisqichbaqasimonlar 8.kurakoyoqlilar 9.baliqlar 10. Omar 11.langust 12.baliqchavoqlari
A) 4,5,8,9 B) 1,2,7,12C) 3,6,10,11 D) 1,5,8,9
110.Mevasisuvyordamidatarqaladigano’simliklardagimoslanishqaysi?
A) mevasidasuvo’tkazmaydiganqobiqmavjud
B) mevasisuvyuzasidasuzaoladi
C) Mevasio’tayengil
D) mevasisuvvashamolorqalitarqaladi.
111. Shamol yordamida changlanadigan o’simliklar qanday ataladi?
A)anemofill o’simliklar B)entomofill o’simliklar C)gidrofill o’simliklar D)ornitofill o’simliklar
112.Tuproq muhitida yashovchi organizmlar qanday nomlanadi?
A)edafobiontlar B)gidrobiontlar
C)simbiontlar D) endobiontlar
113. .Xo’jayin organizmini ichki organlari va to’qimalarida yashovchi organizmlar qanday ataladi?
A)edafobiontlar B)gidrobiontlar
C)simbiontlar D) endobiontlar
114. Tanasi boshqa organizm uchun yashash muhiti bo’lib, xizmat qiladigan organizm nima deb ataladi?
A)endobiont B)parazit C)simbiont D)xo’jayin
115. Tolerantlik so’zining lug’aviy ma’nosini belgilang?
A)sabr-toqat B)chidamlilik
C)cheklovchi D)bag’rikenglik-mehribonlik
116. Kosmopolitlarga mansub bo’lmagan organizmni begilang?
A)kalamush B)suvarak C)burga D)cho’rtan
117. Gnu antilopasi o’t poyalarning qaysi qismini iste’mol qiladi?
A)yuqori qismini B)pastki qismini C)o’rta qismini D)mevasini
119.Havo tarkibidagi gazlar % ini to’g’ri ko’rsatilgan javobni belgilang?
A)78,08% azot, 20,9% kislorod, 1% inert gazlar,0,03% karbonat angidrid
B)79,08% azot, 20,9% kislorod, 1% vodorod,0,03% karbonat angidrid
C) 78,08% azot, 20,9% kislorod, 1% karbonat agidrid,0,03% inert gazlar
D) 78,08% kislorod, 20,9% azot, 1% inert gazlar,0,03% karbonat angidrid
120.Quyidagi o’txo’r hayvonlar o’tlarning qaysi qismlari bilan oziqlanishini juftlab ko’rsating:
1)zebra; 2)dik-dik antilopasi; 3)jirafa; 4)g’izol; 5)gnu antilopasi.
a-daraxt barglari; b-butachalar bargi; c-o’tlarning yuqori qismi; d-o’t poyalarining o’rta qismini; e-o’tlarning pastki qismi;
A)1-c; 2-b; 3-a; 4-d; 5-e.
B) 1-c; 2-b; 3-a; 4-e; 5-d.
C) 1-a; 2-b; 3-c; 4-d; 5-e
D) 1-a; 2-c; 3-c; 4-d; 5-e
121.Madaniy o’simliklarning hosildorligi tuproq tarkibida kam miqdorda bo’ladigan mineral moddalarga bog’liqligini aniqlagan olimni belgilang?
A)ingliz olimi Y.F.Libix B)nemis olimi Y.F.Libix C)rus olimi Vavilov D)A.Tensli
122.Ekologik nisha deb nimaga aytiladi?
A)Turning biotizim sifatida mavjudligini belgilab beruvchi barcha abiotik va biotik omillarning yig’indisi
B)Erkin harakatlanadigan sodda hayvonlar, bir hujayrali tuban o’simliklarning yorug’lik ta’siri yo’nalishi bo’ylab harakatlanishi
C)O’simlik va hayvonlarning o’sishi,rivojlanishining kun uzunligiga bog’liqligiga
D)Tirik organizm,tur,jamoaning hayotiy faoliyati va rivojlanishini susaytirib yoki to’xtatib qo’yadigan omil
123. Fototaksis deb nimaga aytiladi?
A)Turning biotizim sifatida mavjudligini belgilab beruvchi barcha abiotik va biotic omillarning yig’indisi
B)Erkin harakatlanadigan sodda hayvonlar, bir hujayrali tuban o’simliklarning yorug’lik ta’siri yo’nalishi bo’ylab harakatlanishi
C)O’simlik va hayvonlarning o’sishi,rivojlanishining kun uzunligiga bog’liqligiga
D)Tirik organizm,tur,jamoaning hayotiy faoliyati va rivojlanishini susaytirib yoki to’xtatib qo’yadigan omil
124.Fotoperiodizm nima?
A)Turning biotizim sifatida mavjudligini belgilab beruvchi barcha abiotik va biotik omillarning yig’indisi
B)Erkin harakatlanadigan sodda hayvonlar, bir hujayrali tuban o’simliklarning yorug’lik ta’siri yo’nalishi bo’ylab harakatlanishi
C)O’simlik va hayvonlarning o’sishi,rivojlanishining kun uzunligiga bog’liqligiga
D)Tirik organizm,tur,jamoaning hayotiy faoliyati va rivojlanishini susaytirib yoki to’xtatib qo’yadigan omil
125.Cheklovchi omillar har bir turning …………………………..belgilaydi?
A)yashash muddatini B)tarqalish arealini C)chidamlilik chegarasini D)ko’payish tezligini
126.Noto’g’ri fikrni aniqlang?
A)yer po’stining g’ovak,unumdor yuza qatlami tuproq deyiladi
B)havo zichligining past bo’lishi quruqlikda atmosfera bosimining nisbatan yuqori bo’lishini belgilaydi
C)keng ko’lamda o’zgaruvchan muhit sharoitida yashashga moslashgan yoki chidamlilik chegaralari doirasi keng bo’lgan o’simlik va hayvonlar evribiontlar deyiladi.
D)cheklovchi omilning ta’sir kuchi o’zgartirilsa,organizm hayotiy faoliyati ham o’zgaradi
127.Spektrlarni to’lqin uzunligini to’g’ri juftlab ko’rsating:
1-ultrabinafsha;2-infraqizil;3-ko’rinadigan.
a-400-750 nm; b-30-400nm; c-750 nm dan yuqori.
A)1-a; 2-b; 3-c. B) 1-c; 2-a; 3-b.
C) 1-b; 2-a; 3-c. D) 1-b; 2-c; 3-a.
128.Qaysi spektrga ega bo’lgan nurlar bakteriyalarni o’ldirish xususiyatiga ega?
A)400-750 nm B)30-400 nm
C)290-380 nm D)750 nm dan yuqori
129. 290 nm dan kam to’lqin uzunligiga ega nurlarga tegishli bo’lgan xususiyatlarni aniqlang:
1)ko’rinadigan nurlarga kiradi; 2)ultrabinafsha nurlarga kiradi; 3)infraqizil nurlarga kiradi; 4)qisqa to’lqinli; 5)uzun to’lqinli; 6)kam qismi ozon ekranidan o’tadi; 7)ozon ekranidan o’tmaydi; 8)D vitamini sintezlanadi; 9)tirik organizmlar uchun halokatli ta’sir etadi; 10)tirik organizmlar uchun foydali ta’sirga ega; 11)yerga yetib keladigan nurlarning 50% ini tashkil qiladi.
A)1,4,6,10 B)1,4,8,11 C)2,4,7,9 D)3,5,7,9
130.Bakteriyalarni o’ldirish xususiyatiga ega nurlarga tegishli ma’lumotlarni aniqlang:
1)ko’rinadigan nurlarga kiradi; 2)ultrabinafsha nurlarga kiradi; 3)infraqizil nurlarga kiradi; 4)qisqa to’lqinli; 5)uzun to’lqinli; 6)kam qismi ozon ekranidan o’tadi; 7)ozon ekranidan o’tmaydi; 8)D vitamini sintezlanadi; 9)tirik organizmlar uchun halokatli ta’sir etadi; 10)tirik organizmlar uchun foydali ta’sirga ega;
A)1,10 B)4,7 C)2,6 D)3,8
131.O’simliklarda fotosintezning intensivligi (jadalligi) nimaga bog’liq?
A)ko’rinadigan nurlarga
B)yorug’likning maksimall darajasiga
C)yorug’likning minimall darajasiga
D)yorug’likning optimal darajasiga
132. Fotoperiod nima bilan belgilanadi?
A)yerning quyosh atrofida aylanishi bilan B)yorug’likning optimal darajasi bilan
C)yil fasllari bilan
D)organizmlarning individual xususiyatlari bilan
133.Quyidagi o’simliklar orasida nechta qisqa kun, nechta uzun kun o’simliklari berilgan:
Qalampir,baqlajon,piyoz,karam,rediska,sholg’om,kartoshkagul,g’o’za,qulupnay,bodring.
A)6 ta uzun kun; 4 ta qisqa kun
B)6 ta qisqa kun; 4ta uzun kun
C)5 ta qisqa kun; 5 ta uzun kun
D)3 ta qisqa kun; 7 ta uzun kun
134.Yer sharining qaysi zonasida kun uzunligi yil davomida deyarli bir xil saqlanadi?
A)Taygada B)Amazonkada C)Arktikada D)Ekvatorda
135.Uzun kun o’simliklari qaysi mintaqalarda tarqalgan?
A)mo’tadil iqlimli B)tropik va subtropik
C)ekvatorial va subekvatorial D)hamma mintaqada
136.Qoqio’t kun uzunligiga javob reaksiyasiga ko’ra qaysi ekologik guruhga mansub?
A)qisqa kun B)neytrall C)uzun kun D)t.j.yo’q
137.Quyidagilar orasidan ortiqchasini tanlang?
A)bo’ri B)chirildoq C)suvarak D)quyon