8- amaliy mashg‘ulot. Biznes va tadbirkorlikda tavakkalchilik

rda tadbirkorlik tavakkalchiliklarini baholashning 4 usuli 
keltiriladi: 

Statistik usul; 

Ekspert usuli; 

Analitik usul; 

Kombinatsiyalashtirilgan usul. 

---

34 
Statistik usulda subyektning va tarmoqdagi boshqa turdosh subyektlarning bir 
necha yillik faoliyati davomida yuz bergan tavakkalchilik hodisalari hamda ularning 
ta’sirida ko‘rilgan zararlarning darajasi o‘rganib chiqiladi.Ekspert usulida ish tajribasi 
yuqori va mazkur sohada ekspert hisoblangan yuqori malakali 
mutaxassislarning 
fikrlari
, aniq hisob-kitoblari va tavsiyalari e’tiborga olinadi. 
Analitik usulda iqtisodiy-matematik usullar, vaziyatli ish o‘yinlari va eo‘timollar 
nazariyasidagi modellar yordamida tavakkalchilikning darajasiga baho beriladi. 
Kombinatsiyalashtirilgan usul yuqorida keltirilgan barcha usullarni yoki ulardan 
bir nechtasini qo‘llash orqali amalga oshiriladi. 
Tadbirkorlik tavakkalchiligini hal qilish jarayonida tadbirkor oldida mavjud 
usullardan birini, ya’ni talabga javob beradiganini tanlash masalasi ko‘ndalang turadi. 
Buning uchun tadbirkor barcha holatlarni tahlil qilib chiqishi kerak. Tadbirkorlik 
tavakkalchiligini baholash va hisoblarning aniqligi mutaxassislarning malakasiga va 
ular hal qilayotgan holatga bog‘liq.
O‘z faoliyati uchun ma’qul bo‘lgan tavakkalchilik darajasi, qoida bo‘yicha, 
aktivlar va xususiy kapitalning qiymati, pul oqimlarining miqdori, to‘lovga qobillik 
darajasi, sof foyda va rentabellik kabi ko‘rsatkichlar bilan aniqlanadi. 
Tavakkalchilikning yo‘l qo‘yilishi mumkin bo‘lgan, jiddiy zarar tuyodiradigan va 
o‘ta xavfli darajalari mavjud bo‘ladi. 
Yo‘l qo‘yilishi mumkin bo‘lgan tavakkalchilik darajasida ko‘rilgan zararlarning 
miqdori subyektning haqiqatda erishgan sof foydasi miqdoridan oshib ketmagani ma’qul.