8-9 темалар. Tindiriw hám shóktiriw

3.5. Suspenziya koncentraciyası hám bóleksheler
formasınıń shógiw tezligine tásiri

Joqarıda kórsetilgenindey suyıq ortalıqta qattı dene háreketi waqıtında onıń forması shógiw tezligine tásir etedi. Awırlıq kúshi tásirindegi shógiw processinde usı tásir forma koefficientı f arqalı esapqa alınadı. Shar formasındaǵı deneler ushın f = 1. Ádette, shar formasındaǵı bolmaǵan deneler ushın f <1.

3-1 keste

Т/r	Bólekshe forması	Koefficient f
1	Shar	1,00
2	Dóńgelek	0,77
3	Kóp qırlı	0,66
4	Sozılıwshań	0,58
5	Plastina tárizli	0,43

Eger bólekshe forması shar tárizli bolmasa, onıń teoriyalıq shógiwtezligi suyıqlıq aǵımı rejimine qarap teńlenedi. Formuladaǵı anıqlawshı ólshem sıpatında bóleksheniń ekvivalent diametric qollanıladı. Soń bóleksheniń haqıyqıy formasına qarap, anıqlanǵan shógiw tezligi w_shók tiyisli forma koefficienti f qa kóbeytiledi:

(3.28)
Keltirip shıǵarılǵan formulalarda sheksiz boslıqta bóleksheler erkin shókpekte dep kóz aldımızǵa keltiremiz. Bunday shama suspenziya koncentraciyası júdá tómen bolǵanda tuwrı. Biraq suspenziya koncentraciyası orta hám joqarı bolsa, shógiw processinde bóleksheler bir-biri menen soqlıǵısadı hám úlken bóleksheler maydaların ilindirip, ózı menen alıp ketedi. Bólekshelerdiń bunday soqlıǵısıwı nátiyjesinde olardıń háreket energiyası joǵaladı yaǵnıy ortalıqtıń qarsılıǵı artadı hám nátiyjede shógiw tezligi kemeyedi. Eger suspenziya koncentraciyası qanshelli joqarı bolsa, shógiw tezligine qısılılıw hádiysesi sonsheli kóp tásir etedi. Sonıń ushın haqıyqıy yamasa teoriyalıq shógiw tezligi kólemli koncentraciyanı esapqa alıwshı dúzetiw koefficientine kóbiytiledi.