8-dars. 10-sinf. 2-bo`lim. Harbiy xizmat asoslari

2-o`quv savoli. Harbiy unvonlar.
Qurolli Kuchlarda quyidagi harbiy unvonlar joriy etilgan:

Qo`shin unvonlari	Kema tarkibidagi unvonlar
I. ODDIY ASKARLAR TARKIBI
Oddiy askar	Matros
II. SERJANTLAR TARKIBI
Kichik serjant 3-darajali serjant 2-darajali serjant 1-darajali serjan Katta serjant	2-darajadagi starshina - - - 1-darajadagi starshina
III.OFITSERLAR TARKIBI Kichik ofitserlar tarkibi
Leytenant Katta leytenant Kapitan	Leytenant Katta leytenant Kapitan-leytenant
Katta ofitserlar tarkibi
Mayor Podpolkovnik Polkovnik	3-darajali kapitan 2-darajali kapitan 1-darajali kapitan
Generallar tarkibi
General-mayor General-leytenant General-polkovnik Armiya generali

Qurolli Kuchlardagi oliy unvon armiya generali bo`lib, bu unvon (urush davrida) O`zbekiston Respublika Qurolli Kuchlarning Oliy Bosh qo`mondoniga, shuningdek, O`zbekiston Respublikasi Mudofaa vaziriga beriladi.

YUridik yoki tibbiy yo`nalishdagi harbiy hisobdagi ixtisoslikka ega bo`lgan harbiy xizmatchining harbiy unvoniga tegishlicha “adliya” yoki “tibbiy xizmat” so`zi qo`shib qo`yiladi.

1-rasm. Harbiy unvonlar.

3-o`quv savoli. Harbiy xizmatchilarning farqlovchi nishonlari.
Harbiy xizmatchilarning harbiy kiyim-kechak va farqlovchi nishonlari O`zbekiston Respublikasi Prezidenti tomonidan tasdiqlangan.
Harbiy xizmatchilar harbiy unvonni va qo`shin turini farqlovchi nishonlari bo`lgan harbiy kiyim-kechakda yuradilar. Farqlovchi nishonlarga pogonlar, petlitsalar, ko`krak va yeng belgilari, bosh kiyim, pogon va petlitsalardagi belgilar, kantlar va lampaslar kiradi.


4-o`quv savoli. Boshliqlar va boʻysunuvchilar.
O`z xizmat maqomi va harbiy unvoniga ko`ra ayrim harbiy xizmatchilar boshqalarga nisbatan boshliq yoki bo`sunuvchi bo`lishi mumkin. Boshliq bo`ysunuvchiga buyruqlar berish va ularning ijrosini talab qilish huquqiga ega.
Bo`ysunuvchi boshliqning buyruqlarini so`zsiz bajarishga majburdir. Ular boshliqning buyrug`ini tashabbus va zukkolik namoyon qilib, so`zsiz, aniq va muddatida bajarishlari shart.
Harbiy xizmatchilar, xizmat yuzasidan, hatto vaqtincha bo`lsa ham bo`ysundirilgan boshliq to`g`ridan-to`g`ri boshliq deyiladi. Bo`ysunuvchiga eng yaqin bo`lgan to`g`ridan-to`g`ri boshliq bevosita boshliq deyiladi. Masalan, oddiy askar uchun jangovar guruh komandiri bevosita boshliq hisoblanadi.


5-o`quv savoli. Kattalar va kichiklar.
O`z xizmat maqomi va harbiy unvoniga ko`ra boshqa harbiy xizmatchilarga nisbatan ularning boshlig`i yoxud bo`ysnuvchisi sanalmagan harbiy xizmatchilar katta yoxud kichik bo`lishlari mumkin.
Kattalik harbiy xizmatchilarning harbiy unvoniga qarab belgilanadi. Harbiy unvon bo`yicha kattalar unvoni kichiklar intizomini buzgan chog`da, bu buzishlarni bartaraf etishlarini talab qilishlari lozim. Unvoni bo`yicha kichiklar bunday talablarni so`zsiz bajarishga majburdirlar.
III.Yakuniy qism.
Yangi mavzuni mustaxkamlash bo`yicha savollar o`qituvchining ixtiyoriga ko`ra.


26-maktab CHQBT raxbari: X.Axmedov