8-ma’ruza. Sinxron mashinalar. Reja: Sinxron mashinalarini vazifalari. Ularning tuzilishi va ishlash prinsipi

11.2-rasm. Sinxron generatorni sistemaga parallel ulash sxemasi.

Buni esa quyidagi uch shart bilan amalga oshirish mumkin. a) manbaa kuchlanishi va generatorni EYUK sini ampledudasi yoki effektiv qiymatlari o‘zaro teng bo‘lishi kerak. U_m=U_g. b) ularning chastotalari o‘zaro teng bo‘lishi kerak. ((W_m=W_g) fm=fg . v) U_m va E_g vektorlari faza jixatidan mos tushganda boshlang‘ich fazalarining teng bo‘lishi _m=_g dir. Bundan tashqari uch fazali generatorda tar-moq bilan generator uchun fazalar almashinishi tartibini moslashtirish kerak.

Maskur barcha talablarni bajarilishi sinxronlash deyiladi. Uni prinsipial sxemasi quyida keltirilgan. Ulanayotgan generatorni sinxronlashtirish quyida-gicha amalga oshiriladi. Birlamchi dvigatel yordamida generator taxminan sinxron tezlikkacha aylantiriladi. Bu ish rostlash reostati yordamida amalga oshiriladi, uni EYUK si shunday o‘zgar tiriladiki, bunda generator qismlari o‘rnatilgan volt metr manba qiymatiga teng kuchlanishni ko‘rsatadi. Bunda generatorning fazalari ketma–ketligi manba fazalari ketma–ketligi bilan mos tushsin. Generator chastota si manbaa chastotasiga qancha yaqin bo‘lsa, lampaning yorug‘lik nuri shuncha sekin tebranadi.
Ayrim yonib – o‘chish vaqti 3 – 5 sekund bo‘lgan vaqtda, lampani to‘liq o‘chgan vaqtida generatorni manbaaga ulash mumkin bo‘ladi. Generatorni manbbaaga ulangandan keyin esa uni tezligini rostlash – sinxronlash avtomatik tarzda davom ettiriladi.
Sinxron kompensatorlar. O‘qida yuklanishi bo‘lmagan, ya’ni salt rejimida ishlovchi, o‘ta to‘yingan, uyg‘otish rejimida – faqat salt ishlovchi sinxron dvigatel – sinxron kompensator deb ataladi. U quvvat koeffitsentini yaxshilash, xamda tarmoq kuchlanishini barqarorlash uchun xizmat qiladi. Elektr tarmoqlarida induktiv yuklama ko‘p bo‘lgan taqdirda ayniqsa uni qo‘llash ko‘pgina axamiyat kasb etadi. Agar tarmoqda tok bo‘lsa uni aktiv va reaktiv tashkil etuvchilarga bo‘linadi.
Agar reaktiv tashkil etuvchi oshirilsa, Sos kamayadi. Odatda bu koeffitsentni
0,92…0,95 % gacha orttirishga xarakat qilinadi. U quyidagicha formula bilan aniqlanadi. Cos =

Nazorat savollari.
1.Sinxron mashina deb nimaga aytiladi?
2.Ularni tuzilishi qanday?
3.Sinxron dvigatelni ishlash prinsipi qanday?
4.Sinxron mashinaning turlari qanday?
5.Tezligini qanday rostlash mumkin?
6.Manbaa kuchlanishi va generator kuchlanishi nimaga teng bo‘ladi?
7.Sinxronlash qanday amalga oshiriladi?
8.Parallel ishlatish sxemasi qanday?