8-mavzu: jon meynard keyns ta`limoti va keynschilik

2.3.  Qadimgi Rimdagi iqtisodiy qarashlar 
 
Rimning  yirik  siyosiy  arbobi  va  yozuvchisi  Katta  Mark  Portsiy  Katon 
(m.av.   234–149   y.)   o’zining   «Dehqonchilik   to’g’risida»   asarida   qishloq 
xo’jaligini xalq  xo’jaligidagi  asosiy tarmoq  deb hisoblaydi.   Katon dehqonchilikni 
tashkil  qilishning  eng  qulay  usulini  qo’llashga,  qishloq  xo’jaligi  mahsulotlarini 
sotishni  tashkil  qilishga  katta  e’tibor  berdi.   U  faqat  ortiqcha  mahsulotni  sotish, 
xo’jalikda  ishlab  chiqarish  mumkin  bo’lmagan  narsalarni  esa  sotib   olish  zarurligi 
to’g’risida  fikr  yuritdi.  Eng  foydali  mahsulot  deb  olif  yog’ini  hisoblagan.  Katon 
savdogarlar 
va 
sudxo’rlar 
faoliyatiga 
salbiy 
munosabatda 
bo’lgan.

---

Katon  tovar  qiymatidan  ortiqchasini  foyda  deb  bilgan  va  qiymatni  to’la 
ravishda ishlab chiqarish xarajatlariga kiritgan. Masalan, uningcha, barcha «qiymat 
o’zagini» material sarflari, usta va yordamchilarga to’lanadigan haq tashkil etadi. 
Atoqli  Rim  yozuvchisi  va  olim  Mark  Terentsiy  Varron  (m.o.  116–27  y.) 
xalq   xo’jaligida   dehqonchilik   va   chorvachilikni   asosiy   tarmoq   hisobladi.   U