8-mavzu. Sharli tegirmonda kukunlash nazariyasi

Tortish nozikligida tuzatish koeffitsienti q qiymatlari
Elakda qolgani №0080, %	q qiymati	Elakda qolgani №0080, %	q qiymati
2	0,59	12	1,09
3	0,65	13	1,13
4	0,71	14	1,17
5	0,77	15	1,21
6	0,82	16	1,25
7	0,86	17	1,29
8	0,91	18	1,34
9	0,95	19	1,38
10	1,00	20	1,42
11	1,04

Tegirmonning ishlab chiqarish samaradorligi uchun tuyiladigan materialni muntazam uzatilishi va tegirmonda uning soni katta ahamiyatga egadir. Tegirmonda yuklanish darajasi nazoratini va materialni avtomatik boshqaruvda uzatishni birinchi kamera devori yaqiniga o‘rnatiladigan, elektrodinamik mikrofondan tashkil topgan, elektroakustik regulyator (mashinaning ishlashini tartibga solib turuvchi asbob, boshqarib turadigan kuch) ta’minlaydi. Mikrofon tovushlari chastotalari va kuchidan bog‘liq holda usilitel orqali avtomatik potensiometrga berilayotgan komanda tarelkasimon ta’minlovchining elektrodvigatelini boshqaradi. Ta’minlovchi tarelkasi katta yoki kichik tezlikda aylanishi bilan tegirmonga materialni uzatilishini ko‘paytirishni yoki kamaytirishni ta’minlaydi.

Tegirmonni ishlashi jarayonida undagi mavjud bo‘lgan havo qizdirilishi tufayli issiqliq ajralishi sodir bo‘ladi va shu bilan birga suvli parlar miqdori ko‘payadi, bor bo‘lgan materialni intensiv tortishda salbiy ta’sir qiladi.
Tegirmonga aspiratsiya kiritilishi qizigan havoni suvli parlar bilan birgalikda yo‘qotishga imkon beradi, natijada amaliyot shuni ko‘rsatadiki tegirmonning ishlab chiqarish samaradorligi 15–20% ga oshiriladi.

Yopiq siklda separatorlar yoki gidrosiklonlar (suv havoni yoki gazni har xil qattiq jismlardan tozalaydigan apparat) bilan tegirmonning ishlashida tegirmonning ishlab chiqarish samaradorligi yoki ushbu tegirmon bilan nozik tortish o‘zgarmasligi taqqoslanganda, biroq ochiq siklda ishlayotganda yoki o‘zgarmasligi qolganda lekin nozik tortishda sezilarli oshirilishi quriq tortishda 15–20% ga ko‘tariladi.

Xom ashyo materiallarini tuyilishida gidrosiklonlarni ishlatilishi tegirmon xom ashyosining ishlab chiqarish samaradorligini 10–15% ga oshirishga imkon beradi.
Xom ashyoni ho‘l usulda tortishda maydalashga ishlaydigan tegirmon, biroq maydalanadigan klinker (quriq tortish) ushbu tegirmon bilan taqqoslanganda, ishlab chiqarish samaradorligi 40 va undan yuqori foizga ega bo‘ladi.

8. 
   Trubali tegirmon detallarini hisoblash
   

Tegirmonning asosiy detallari mustahkamlikda hisoblanadi, unga quyidagilar kiradi:
– tegirmon barabani (korpusi);
– boltlar;
– tagi bilan mahkamlovchi korpus;
– sapfalar (o‘q yoki valning podshipnikda aylanuvchi qismi, bo‘yni);
– tagi (dniщa);
– qurilmaning uzatma detali.

Tegirmonning shunday detallari, ya’ni barabani, tagi, sapfasi va boshqalari markazdan qochma kuch va jism massasi chaqiradigan statistikga hamda dinamik yukga ta’siri sinovdan o‘tkaziladi. Ushbu detallar yana issiqlik va zarbli tebranish (vibratsiya) larga ta’siri sinovdan o‘tkaziladi. Bularning hammasi maydalanadigan material abraziv (charxlash, silliqlash asboblari uchun ishlatiladigan mayda donador qattiq material) harakati bilan materialni sifati va mustahkamlik ko‘lamini tanlashda hisobni talab etadi.

Tegirmon barabani ikkita tyanchga erkin yotadigan halqasimon kesimli ichi bo‘shliq to‘sin (balka) kabi hisoblanadi. Barabanga bir yerga qaratilgan ko‘rinishda qo‘shiladigan va yuklar teng me’yorda taqsimlangan statistik kuchlar hamda massa beradigan kukunlanadigan jism va material ta’siridan paydo bo‘ladigan dinamik yuklar ta’sir etadi.
Tegirmon qismlarida aylanadigan og‘irlik kuchlari quyidagiga teng.
Gum. = G1 + 0,55 (G2 + 0,14 G2) + 2G3 + G4 + G5 , n (1)
bu yerda: G1 – baraban og‘irlik kuchi, n;
G2 – kukunlanadigan jismning og‘irlik kuchi, n;
0,14 G2 – maydalanadigan materialning og‘irlik kuchi, n;
G3 – har qaysining ikkitadan tagining og‘irlik kuchi, n;
G4 – futerovka va to‘siq (pardevor)larning og‘irlik kuchi, n;
G5 – muftaning va markaziy uzatmada valning yarim uzatmali og‘irlik kuchi, n.
Markazdan qochma kuch tegirmon barabanining aylanishida aylanma traektoriya bo‘ylab joylashgan kukunlanadigan jism va materialdan paydo bo‘lishi quyidagi formulaga asosan teng bo‘ladi:
P_s = 0,356G . n (2)

M arkazdan qochma kuch P_s yo‘nalishi, avval belgilanganidek vertikal o‘qga nisbatan 60⁰ burchakni tashkil etadi.

1–rasm.Tegirmon barabani Mustahkamligini hisoblash chizmasi.

Aylanma traektoriya bo‘ylab joylashgan teng ta’sir etuvchi Q (1–rasm) markazdan qochma kuchlar Ps hamda kukunlanadigan jism va materialning og‘irlik kuchi GM quyidagiga teng bo‘ladi: Q = √ P2s + G2MT – 2 Ps GM cos 1200 , n cos 1200 = cos (900 + 300) = – sin 300 = – 0,5 , Q = √ P2s + G2MT + Ps GMT , n (3) bu yerda: GMT = 0,627 G2 (0,627 G – kukunlanadigan jism va materialning aylanma traektoriya bo‘ylab oylashgan og‘irlik kuchi, n. Tegirmonning quvvatiga sirg‘anishni ta’sirini aniqlash chizmasiga qarang.).

Tegirmon qismlari aylanishlarining teng ta’sir etuvchi Q _{teng t.e.}
kuchlari Q va og‘irlik kuchlari G_um. 1–rasmga asosan quyidagiga teng bo‘ladi:


Q_{teng t.e.} = √ Q² + G²_obщ. – 2 Q G_obщ. cos 160⁰ n. (4)

Sinuslar teoremasi yoki kuch kattaliklari tomonlari mutanosibligi (proporsional) uchburchagini qurish orqali, kuchlar orasidagi burchakni topamiz:

Q _{teng t.e.}= √ Q² + G²_um. + 0,684 Q G_um. n, (5)
cos 160⁰ = – sin 20⁰ = 0,342.

Teng ta’sir etuvchi Q_{teng t.e.} kuchlarning proeksiyasi (fazoviy shakl-larning tekislikdagi tasviri) vertikal o‘qda ular orasidagi burchak 5⁰ ga teng bo‘lganda (grafik chizilishiga muvofiq), quyidagiga teng bo‘ladi:

Q_rez. = Q_ravn. cos 5⁰ = 0,996 Q_ravn. . n (6)
Tegirmon barabaniga baraban uzunligi bo‘yicha taqsimlangan (2–rasm) yuklanish yig‘indisi bo‘lmish kuchlardan Q_rez. egiluvchanlik momenti (lahzasi) M_egil. ta’siri etadi.
Taxminan Q_rez. barabanning o‘rta qismida joylashgan deb hisoblaymiz, unda
M_egil. = Q_rez.L / 8 , nm (7)
bu yerda: L – markaziy tayanch va aylanish momenti (lahzasi) o‘rtasidagi masofa.
M_ayl. = N / 2πn , nm (8)
bu yerda: N – elektrodvigatel quvvati, vt;

14. 
    – barabanning aylanish soni, ayl/sek.
    

Keltirilgan moment quyidagiga teng bo‘ladi:
M_kel. = √ M²_egil. + M²_ayl. . nm (9)
Aylanish momenti M_ayl. ta’siri ostida barabanda paydo bo‘ladigan

kuchlanish, quyidagiga teng.
= Mayl. / 0,8W , n/m^2	(10)
bu yerda: W – truba qarshiligi momenti;
W = 0,8 · R^4tash. – R^4ich. / Rtash.	, m^3 (11)

bu yerda: R_tash. – barabanning tashqi diametri, m; R_ich. – barabanning ichki diametri, m;
0,8 – baraban qirqimini kamaytirishni va boltlar uchun tirqishlarni hisobga oluvchi koeffitsient.