24-topshiriq Berilgan gaplardagi teng bog‘lanishli birikuvlarni aniqlang.
1. Dunyodagi eng og‘ir yuk hasad yukidir. Chunki hasadchi butun dunyodagi
shod va quvnoq odamlarning qayg‘ularini o‘z ustiga yuklab yuradi. (Aristotel) 2.
Boy insonlar pulni ko‘proq topish hamda jamlashni o‘ylasa, kambag‘al odamlar
uni ko‘proq sarflashni o ‘ylaydi. (Harv Eker)3. Olimlar orasidagi hasad,
ko‘rolmaslik jamiyat uchun ofatdir. ( T. M alik)
Bilib oling
So‘z birikmasi hokim so‘zning qaysi turkumga oid so‘z bilan ifodalanishiga
qarab, ikki guruhga bo‘linadi: otli so ‘z birikmasi, fe ’lli so ‘z birikmasi.Otli so‘z
birikmasida hokim so‘z ot, sifat, son, ravish va otlashgan so‘zlar bilan
ifodalanadi: shaharning k o ‘chalari,-ot hammasidan katta,-sifat chumchuqning
chug‘ur-chug‘uri,-taqlid o ‘quvchilarning beshtasi-son, d o ‘stlarning barchasi,-
olmosh о ‘qdan tez-ravish kabi.-ESLATMA-o`quvchiga otli birikmalarda hokim
so`z ot, sifat, son , olmosh, taqlid, ravish bilan ifodalanishini qayta- qayta uqtiring!
Fe’lli so‘z birikmasida hokim so‘z fe’l (sifatdosh, h.nomi, r-dosh ) bilan
ifodalanadi: kitobni o‘qidi-sof fe`l, daftarga yozmoq-h-nomi, tez yugurgan,-s.dosh
ohista gapirish-h.nomi, ta ’sirli
so ‘zlab-r-dosh, zavq bilan o'qimoq-h.nomi.
Savol va topshiriqlar
1. Otli birikma va fe ’ lli biirikmani tushuntiring.
2. S o ‘z birikmasida hokim va tobe so'zning joylashuvi qanday?
3. Tobe va teng bog‘lanishning farqi nimada ?
4. So ‘z birikmasidagi tobe so ‘z qanday vazifa vazifa bajaradi?
Uyga vazifa
61-mashq. Quyidagi so‘zlarn ing ma’nosini lug'atdan topib, lug‘at daftaringizga
ko‘chiring va eslab qoling: LUG`ATLAR IZOHI
Sulola-bir avloddan tarqalibvorislik, valiahdlik huquqiga asosan birin- ketin
Do'stlaringiz bilan baham: |
