8-Тажриба иши Тракторнинг тортиш синови

синов усули билан аниқлаш.
(Рf) ни аниклаш учун синов ўтказилаетган тракторни двигатели ўчирилиб, узатмалар қутисини нейтрал ҳолатга келтириб, тормозлари бўш ҳолатида туғри чизиқли йўлда иккинчи трактор ёрдамида тортиш керак. Бу икки трактор орасида ўрнатилган куч ўлчагичининг курсатган куч миқдори ғилдиракларнинг юмалаш қаршилик кучини (Р_f) беради. Аииклаигаи (Р_f)дан фойдаланиб тракторнинг оғирлиги маълум бўлса синов ўтказилаётган шароит учун трактор ғилдиракларининг юмалаш каршилиги коэффициетини аниклаш мумкин f= Рf/Gт.
РГ кучининг физик моҳияти шундан иборатки, бунда конкрет аниқ йул (дала) шароитида ишлаганда тракторнинг ўз оғирлиги О_т ни ҳаракатлантириш учун уринма кучининг бир кисми сарфланишини билдиради. Уринма кучнинг колган кисми эса бошка каршиликларни енгиш учун сарфланади. Р_г кучи айнан ишлаб турган дала йўл шароитида фақат тракторнинг оғирлигини ҳарактланиши учун сарфланган кучга айтилади. Бошкача килиб айтганда Р_f кучига тенг куч билан тракторнинг ўзини тортсак у ҳаракатланади.
1 узатма жадвали (жадвалнинг сони синов ўтказилган узатмаларга тенг)
жадвал 1

№	Синов вакт, t,сек			“Бешинчи” ғилдирак импулслар сони, n5, им			ҚОВнинг импулслар сони, nков, им			Динамограмма- нинг ўртача ординатаси			Ўлчов колба- сидаги ёкилғи сатхини кам-айиши, hѐк, мм
										hил,		мм
	1	2	ўртача	1	2	ўртача	1	2	ўртача	1	2	ўртача	1	2	ўртача
1
2
3

Тракторнинг синов натижаларини 1. жадвалга киритинг.

Йўл қиялигини инобатга олиш учун барча синовлар икки йўналишда ўтказилади. Жадвалдаги кўрсатгичларнинг 1 рақами синовнинг бир томонга, 2 рақами иккинчи томонга ҳаракатлангандаги ва ўртача миқдори келтирилади.

10. 
    ТТС натижаларини ҳисоби.
    

Тракторнинг тортиш характеристикаси кўрсатгичлари 2.4. жадвалда келтирилган синов натижалари асосида ҳисобланади.


формула
Илгакдаги кучни хиоблаш.
Синов давомидаги илгакдаги ўртача куч Р_ил1 куйидаги ёрдамида ҳисобланади:

^Р_илi^{= h}_илi ^m_ил ^(Н)
Бу ерда: h_илi - динамогрмманинг ўртача ординатаси (мм.) m_ил -динамограмма масштаби (Н/мм)
Динамограмманинг ўртача ординатасини аниқлаш учун синов участкасида олинган динамограммани тенг қисимларга бўлиб чиқамиз, масалан 20 тенг бўлакга. Шу бўлинган бўлакларнинг ординаталар йиғиндисини ординаталар сонига нисбати динамограмманинг ўртача ординатасини (илгакдаги тортиш кучини ўртача миқдорини) беради.
h_ил.ўр=h_ил1+h_ил2+h_ил3+…+h_ил._i/ i
Бу ерда, i -динамограммалардаги ординаталар сони.
Илгакдаги кучни ва бундан сўнги кўрсатгичлар ҳисобларини хар бир узатма учун синовлар сони миқдорида ҳисобланади. Масалан биринчи узатмада 12 марта ҳар хил юкланишда синов ўтказилган бўлса, шунча марта илмоқдаги куч ва ундан сунги кўрсатгичлар ҳисобланади.
Хақиқий тезликни аниқлаш.
V_ҳ= n_имi S_1ай /( t_i Z_им) 3.6, (км/соат.)
Бу ерда: n_им-«Бешинчи» ғилдиракнинг инпулслар сони, S_1ай-«Бешинчи»
ғилдиракнинг бир айлангандаги босиб ўтган йўли, (м); t_i - синов ўтказиш
вақти, (сек); Z_им-«Бешинчи» ғилдирак бир марта айлангандаги инпулслар
сони.
Тракторнинг ҳақиқий тезлиги назарий тезликдан етакчи ғилдиракларнинг шатаксираши ҳисобига кам бўлади.
Двигателнинг айланишлар сонини аниқлаш
Двигател тирсакли валини айланишлар сонини қувват олиш авлининг айланишлар сони орқали аниқлаймиз:
n_дв= n_ков I_ков 60/ t_i (ай/мин)
Бу ерда; n_ковг- Қувват олиш валининг айланишлар сони
1_ков - Қувват олиш валининг узатиш сони
Тракторнинг назарий тезлигини аниқлаш

8_1ай - Етакчи ғилдиракнинг бир айланганда босиб ўтган йўли, (м)

гг -синов ўтказилган узатманинг узатмалар сони
Трактор илмоғидаги фойдали қувватни аниқлаш

Трансмиссиядаги йўқотишларни ҳисобга оладиган фойдали иш коэффициентини аниқлаш:

бу ерда: η_ц - бир жуфт цилиндрсимон шестернянинг фойдали иш коэффициенти (0.98-0.99).
η_к-бир жуфт конуссимон шестернянинг фойдали иш коэффициенти (0.975- 0.985).
а-синов ўтказилаётган узатмада буровчи моментни узатишда катнашган цилиндрсимон шестернияларнинг жуфт сони.
б-синов ўтказилаётган узатмада буровчи моментни узатишда катнашган конуссимон шестернияларнинг жуфт сони.
Цилиндрсимон ва конуссимон шестернялар жуфт сонлари а,б лар трактор ёки машина трансмиссиясининг кинематик схемасидан аниқланади.
Етакчи ғилдиракларнинг шатаксирашини аниқлаш

Етакчи ғилдиракларнинг шатаксираши натижасида йўқотишларни инобатга оладиган фойдали иш коэффициенти:

Трактор ғилдиракларини юмалаш қаршилигини енгиш учун
сарфланадиган йўқотишларни инобатга оладиган фойдали иш
коэффициенти:

Р_f-трактор ғилдиракларининг юмалаш қаршилик кучини синов ёрдамида аниклаймиз. Бу кучни эмпирик формула Р_f =Gтf (Н) ёрдамида тақрибан аниклаш ҳам мумкин. Бу ерда, Gт-тракторнинг эксплуатацион массаси; f- ғилдиракларнинг юмалаш қаршилиги коэффициенти.


Тракторнинг тортиш фойдали иш коэффициенти.

Тракторнинг соатбай ѐнилғи сарфи.

h_синг Синов вақтида ўлчов колбасидаги ёниғи сатхини камайиши, (мм); m_ёк- ўлчов колбасининг тарировка ёрдамида аниқланган масштаби, (см³/мм); γ_дё- дизел ёнилғисининг солиштирма оғирлиги, (г/ см³).

Трактор нечта узатмада синов ўтказилса шунча ёнилғи сарфи натижалари
жадвалларга киритилиши карак.
Тракторнинг тортиш синови бўйича назорат саволлари.

1. Тракторнинг тортиш синовини ўтказишдан мақсад нимадан иборат?

2. Тракторнинг тортиш синовини ўтказиш шартлари?
3. Тракторнинг тортиш синовини ўтказиш учун тайѐрлаш?
4. Тракторнинг тортиш синовини ўтказишда ўлчанадиган параметрлар?
5. Ўлчанадиган параметрлар учун асбобо-ускуналарни танлаш?
6. Асбоб-ускуналарини ўлчов чегараси ва аниқлиги бўйича танлаш?
7. Ўлчов асбоб-ускуналарининг тарировкаси. Тарировка нима?
8. Синов ўтказиш жойини танлаш ва уни белгилаб чиқиш?
9. Тракторнинг тортиш синовини ўтказиш тартиби?
10. Илгакдаги куч қандай ўлчанади?
11. Тракторнинг тортиш синовини ўтказишда ѐнилғи сарфи қандай ўлчанади?
12. Тракторнинг тортиш синовини ўтказишда тракторнинг назарий ва
ҳақиқий тезликлари қандай ўлчанади?