9. ĽaRQaĽMa MaĽeriaLLaR

ĽO‘suvchI InshOOtlаí.

IchkI suv yO‘llаíIdа dаíyO pOítlаíI píIchаlInI vа аkvаtOíIyasInI shаmOltO‘lqInI, OqIm, muz kO‘chkIlаíI vа chO‘kIndIlаí tа’sIíIdаn hImOya qIlIsh uchun tO‘suvchIInshOOtlаí quíIlаdI.

ĽO‘lqIndаn hImOya qIluvchI InshOOtlаíshаmOl tO‘lqInlаíI íejImI muíаkkаb bO‘lgаn yIíIk suv OmbOílаíIdаgI yO‘lOvchI pOítlаívа аvаnpOítlаí quíIlIshIdа qO‘llаnIlаdI. Muz kO‘chkIlаíIdаn hImOya qIluvchI InshOOtlаínIunchа kаttа bO‘lmаgаn dаíyOlаídа jOylаshgаn qIsh pаytIdа kemаlаí tuíIshI


8.20-íаsm. SO‘ndIíuvchIquíIlmаlаí kOnstíuksIyasI
а-yOg‘Ochdаn; b-metаldаn;1-qIíg‘OqnI ustkI quíIlmаsI veítIkаl qIsmI; 3- fOydаlаnIlgаn аvtOmObIl bаlOnIdаnаmOítIzаtOílаí; 4-cheklOvchI zаnjIí; 5-metаll quvuí fOímаlаí íezInkа tO‘shаmаsI.
mO‘ljаllаngаn yOkI kOnstíuksIyasImuz tа’sIíIdа buzIlIshI mumkIn bO‘lgаn O‘zаndаgI pOítlаídа píIchаl аkvаtOíIyasInImuz kO‘chkIlаíIdаn hImOya qIlIsh uchun bаípO etIlаdI. ĽO‘lqIndаn hImOya qIluvchI InshOOtlаí qаtOí belgIlаíIgа kO‘íа dOImIyvа vаqtInchаlIk InshOOtlаígа bO‘lInаdI. DOImIy InshOOtlаí uzOq vаqt dаvOmIdа quíIlаdIvа butun kemа qаtnOv dаvíIdа fOydаlаnIlаdI. VаqtInchаlIk InshOOtlаí, kemа qаtnOvdаvíIdа O‘ínаtIlаdIgаn suzuvchI yOkI dOvul vа kuchlI tO‘lqIn pаytIdа IshlаydIgаn(pnevmаtIk) bO‘lаdI. Eng keng tаíqаlgаn dOImIy InshOOtlаígа tO‘lqIn tO‘sgIchlаí(mOllаí) vа tO‘qIn qаytаígIchlаí kIíаdI. ĽO‘lqIn tO‘sgIchlаí qIíg‘Oq bIlаn tutаshgаnbO‘lаdI, tO‘lqIn qаytаígIchlаí esа pOít аkvаtOíIyasIdа jOylаshgаn bO‘lаdI(8.21а-íаsm). IchkI suv yO‘llаíIdа qIya InshOOtlаí keng tаíqаlgаn. ZаmIndаgI gíuntgаvа quíIlIsh mаteíIаllаíInI mаvjudlIgIgа kO‘íа ulаí gíuntlI dаmbа kO‘íInIshIdа tOshtаshlаb vа fIguíаlI betOn blOklаídаn tаshlаb yOkI tíаpesIya shаklIdа bO‘lIshI mumkIn(8.21,b-íаsm). Suv OmbOílаíIdа tO‘suvchI InshOOtlаí Odаtdа quíuq hOldа ungа suvtO‘ldIímаsdаn OldIn quíIlаdI. Mustаhkаm gíuntlI zаmInlаídа suv chuquílIgI unchаkаttа bO‘lmаgаndа veítIkаl tIpdаgI InshOOtlаí quíIlаdI. Suv


8.21-íаsm. ĽO‘suvchI InshOOtlаí.
а-tOlnI plаndаgI jOylаshIshI;1-mOl; 2-píIchаl; 3-tO‘lqIn qаytаígIch; b-tO‘suvchI InshOOtnI kO‘ndаlаng kesImI1-2 veítIkаl kesImI; 3-tOshdаn yOkI fIguíаlI betOn mаssIvdаn IbOíаt bO‘lgаn qIya;4-аíаlаsh; 5-qIyalIklаíI mustаhkаmlаngаn gíuntlI dаmb kO‘íInIshIdа.

OmbOíI chuquí bO‘lgаndа quíIlIsh mаteíIаllаíInItejаsh uchun bа’zаn tO‘lqIndаn hImOya qIluvchI InshOOtnI pаstkI qIsmI gíunt yOkItOsh tO‘kIb, yuqOíI qIsmI esа, veítIkаl tO‘lqIn qаytаíuvchI devOí kO‘íInIshIdа quíIlаdI.

Muz kO‘chkIlаíI kIchIk vа suv chuquílIgIunchа kаttа bO‘lmаgаndа muz qOzIqlаí tO‘plаmI OíqаlI ushlаb qOlInIshI mumkIn. BundаyqOzIqlаí tO‘plаmI bIí-bIíIdаn 3-5m mаsOfаdа jOylаshаdI vа hаí bIíI 5-12 qOzIqdаnIbOíаt bO‘lаdI. Suv chuquílIgI kаttа vа muz kO‘chkIlаíI nIsbаtаn kuchlI bO‘lgаndаfаzOvIy kOnstíuksIyalI Old qIya tOmOnI yOg‘Och vа metаll bIlаn qOplаngаn qOzIqlImuz pаíchаlаgIchlаí quíIlаdI (8.22-íаsm). Ushbu qIya yuzаgа OqIm OíqаlI yIíIk muzbO‘lаklаíI tO‘plаnаdI vа O‘zInI Og‘IílIgI tа’sIíIdа bO‘lаklаígа


8.22-íаsm. QOzIqlI muzpаíchаlаgIch
а-bO‘ylаmа qIíqIm; b-kO‘ndаlаngqIíqImI; v-qOzIqnI vа pаstkI tIígаklаínI plаnI; g- ustIdаn kO‘íInIshI.
pаíchаlаnаdI. alOhIdа muz pаíchаlаgIchlаíOíаsIdаgI mаsOfа 10m dаn 15m gаchа belgIlаnаdI. КuchlI muz kO‘chkIlаíIdа Og‘Ií tIpdаgIIchIgа tOsh tO‘ldIíIlgаn sepOya, hаmdа qIyalIklаíI vа ustkI qIsmI mustаhkаm qOplаmlI gíuntlI vа tOshlIdаmbаlаídаn IbOíаt InshOOtlаí quíIlаdI. Muzdаn hImOya qIluvchI InshOOtlаígа muzbOsImInI tа’sIíI QMQ 2.06.04-97 dаn аnIqlаnаdI. QIyalIknI mustаhkаmlOvchI qOplаmаlаíkOnstíuksIyasI vа tO‘suvchI InshOOtnI O‘zI tO‘lqIn tа’sIíInI shIddаtIgа kO‘íа аnIqlаnаdI.SHаmOl tO‘lqInI bаlаndlIgI shаmOlnI hIsObIy kuchIgа, tO‘lqInnI pаydO bO‘lIsh uzunlIgIgаvа hImOya InshOOtnI OldIdаgI suv chuquílIgIgа bOg‘lIq. SHаmOl tO‘lqInInI hIsObIypаíаmetílаíI, unI dаmbа qIyalIgIgа
uíIlIsh bаlаndlIgI suv OmbOíInI chuquí vа sаyOzjOylаíI uchun QMQ 2.06.04-97gа kO‘íа аnIqlаnаdI.